حسین فراست

هدف کلی تحقیق حاضر تحلیل محتوای کتاب های درسی علوم دوره اول ابتدایی از نظر میزان توجه به مهارت های فرایندی است. جامعه آماری مشتمل بر کتاب های درسی علوم دوره اول ابتدایی بود و کل جامعه آماری برای نمونه در نظر گرفته شده است. در این تحقیق علاوه بر تحلیل داده ها در سطح آمار توصیفی از روش آنتروپی شانون برای ارزیابی ضریب اهمیت مؤلفه های مربوط به مهارت های فرایندی استفاده شد. واحدهای مربوط به مهارت های فرایندی شامل مهارت های مشاهده، برقراری ارتباط، اندازه گیری و کاربرد ابزار، آزمایش کردن، استنباط کردن، فرضیه سازی، پیش بینی، طراحی تحقیق، نتیجه گیری و طبقه بندی در متن و تصاویر کتاب های درسی علوم تجربی دوره اول ابتدایی است. نتایج تحقیق نشان داد از مجموع 578 واحد ثبت شده، بیشترین تکرار مربوط به مؤلفه برقراری ارتباط با 192 واحد (21 / 33 درصد) و مشاهده با 168 واحد (06 / 29 درصد) اختصاص یافته است، و کمترین تکرار مربوط به مؤلفه های پیش بینی با 9 واحد (56 / 1 درصد) و طراحی تحقیق با صفر واحد (0 درصد) است. بیشترین مقادیر ضریب اهمیت مؤلفه های فرایندی در علوم دوره اول ابتدایی نیز مربوط به مؤلفه های برقراری ارتباط و نتیجه گیری (115 / 0) بوده و مؤلفه های فرضیه سازی (101 / 0) و طراحی تحقیق (0) در رتبه آخر قرار دارد. در مجموع، مؤلفه طراحی تحقیق در کتاب های درسی علوم تجربی دوره اول مورد بی توجهی قرار گرفته است و این خود عاملی بر نامتوازن بودن مؤلفه های مهارت های فرایندی در کتاب درسی ذکر شده است.

هدف این تحقیق بررسی تأثیر آموزش به روش ایفای نقش بر میزان یادگیری و انگیزش درس زیست شناسی نسبت به روش سنتی و معلم محور است. این پژوهش با روش اجرای پیش آزمون و پس آزمون در دو گروه آزمایش و کنترل انجام و نتایج با هم مقایسه شد. نمونه آماری پژوهش شامل کلیه دانش آموزان پسر پایه یازدهم تجربی شهرستان مرودشت در سال تحصیلی 1401-1400بودند. از بین دبیرستان های پسرانه یک دبیرستان به تصادف انتخاب شد. این دبیرستان دارای 2 کلاس پایه یازدهم و 60 دانش آموز بود. این دو کلاس به طور تصادفی به دو گروه آزمایش و کنترل تقسیم شدند. با استفاده از نمرات نیمسال درس زیست شناسی به عنوان پیش آزمون اختلاف سطح معنی داری دو گروه آزمایش و کنترل مورد بررسی قرار گرفت. روش ایفای نقش در در مبحث هورمون ها در گروه آزمایش انجام شد. در گروه کنترل اقدامی صورت نگرفت. از هردو گروه پس آزمون گرفته شد. نتیجه پژوهش نشان داد که دانش آموزان گروه آزمایش نمرات بهتر و یادگیری کامل تر و مفهومی تری داشتند و اختلاف معنی داری را نشان می دهند. بنابراین الگوی تدریس با روش ایفای نقش می تواند در مباحثی از زیست شناسی که قابلیت اجرا داشته باشد.

مقاله حاض ر ب ا ه دف بررسی برنامه درسی زیست شناسی در کتاب های دانش آموزان دوره متوسطه عمومی از نظر میزان ارتباط محتوای دانشی زیست شناسی با گرایش های مختلف زیست شناسی از جمله سلولی مولکولی، فیزیولوژی جانوری و گیاهی، بیوسیستماتیک جانوری و گیاهی، میکروبیولوژی، بیوشیمی، ژنتیک و اکولوژی انجام شد. روش تحقی ق توصیف ی و از ن وع تحلی ل محتواس ت. در ای ن مقاله علاوه بر آمار توصیفی، از روش تحلی ل محت وای آنتروپ ی ش انون برای ارزیابی بار اطلاعاتی هر یک از گرایش ها استفاده شد. واح د تحلی ل تعداد خطوط نوشتاری، تصاویر، فعالیت ها و بیشتر بدانیدها می باشد. پایای ی اب زار پژوه ش تأیی د ش د. در مجموع 9307 واحد نوشتاری، 877 واحد تصویری، 197 واح د فعالیت و 252 واحد بیشتر بدانید ثبت شد. بر اساس نتایج بالاترین بار اطلاعاتی مربوط به گرایش فیزیولوژی جانوری و گرایش های سلولی مولکولی و بیوشیمی در رتبه های بعدی قرار می گیرند. کمترین میزان توجه به گرایش های میکروبیولوژی و بیوسیستماتیک گیاهی صورت گرفته است.

امروزه آموزش زیست شناسی با پیچیدگیهای زیادی از جمله افزایش بالقوه حجم اطلاعات در محیطهای آموزشی همراه است که نیازمند اتخاذ راه کارهای جدید با استفاده از روش های آموزشی مناسب می باشد. این مطالعه با هدف بررسی قابلیت اجرا و استفاده از الگوی یادسپاری در تدریس مباحث زیست شناسی انجام شده است. بدین منظور موضوعاتی از مباحث زیست شناسی انتخاب و روش هایی برای اجرای این الگو در آموزش درس زیست شناسی بیان شده است. جامعه آم اری مش تمل ب ر تم ام کتابه ای زیست شناسی در مقطع متوسطه دوم در رشته علوم تجربی می باشد. روش تحقی ق در ای ن پژوه ش توصیف ی اس ت. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که محتوی آموزشی کتاب های زیست شناسی قابلیت تبدیل به الگوی یادسپاری را دارد و با توجه به خلاقیت معلم، آموزش زیست شناسی به روش الگوی یادسپاری می تواند با روش های مختلف انجام شود. مهم ترین کار کرد الگوی یادسپاری این است که می تواند با ارتباطی که بین اطلاعات جدید و اطلاعات قدیم برقرار می شود زمینه تشکیل حلقه های مغزی را فراهم کرده و به یاد سپاری مطالب جدید را تسهیل می کند و این رخ نمی دهد مگر با تحریک خلاقیت معلم یا دانش آموز یا هر دو آنها.

این تحقیق با هدف بررسی میزان آگاهی، نگرش، و توانایی حاصل از برگزاری دوره برای دانشجویان ماده 28 در دانشگاه فرهنگیان انجام شده است. در این تحقیق از روش توصیفی – پیمایشی استفاده گردید. جامعه آماری این تحقیق 129 نفری از دانشجویان جذب شده از طریق ماده 28 در رشته های آموزش ابتدایی و متوسطه دانشگاه فرهنگیان استان فارس (واحد شهید رجایی) بوده اند که به روش نمونه گیری طبقه ای نسبتی انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از 3 پرسشنامه استفاده شد که روایی و پایایی آن توسط محققین تعیین گردید. حداکثر نمره ای که فرد می تواند از پرسشنامه آگاهی، نگرش و توانایی حاصل از برگزاری دوره بگیرد به ترتیب 125 ،45 و 35 است. یافته های تحقیق نشان داد که میانگین نگرش دانشجویان 11/4± 42/88 بود که بیانگر نگرش در حد متوسط دانشجویان نسبت به برگزاری دوره است. میانگین آگاهی دانشجویان 52/4±29 بود که بیانگر آگاهی خوب دانشجویان است. میانگین توانایی حاصل از برگزاری دوره در دانشجویان 68/4± 95/26 بود که بیانگر ایجاد توانایی در حد متوسط دانشجویان است. با توجه به یافته های پژوهش، ارتقای نگرش و توانایی دانشجویان ماده 28 در طول برگزاری دوره دانشگاهی و بعد از آن بایستی مورد توجه بیشتری قرار گیرد.

پژوه ش حاض ر ب ا ه دف تحلی ل محت وای کتابه ای درس ی علوم تجربی ابتدایی از لحاظ ارتباط با گرایش های مختلف علوم پایه انج ام ش ده اس ت. روش تحقی ق توصیف ی و از ن وع تحلی ل محتواس ت. جامعه آم اری مش تمل ب ر تم ام کتابه ای درس ی علوم تجربی دوره اول و دوم ابتدایی ب ود و کل جامعه آم اری ب رای نمون ه در نظ ر گرفت ه ش ده اس ت. در ای ن تحقی ق علاوه بر آمار توصیفی، از روش تحلی ل محت وای آنتروپ ی ش انون برای ارزیابی چهار گرایش علوم پایه شامل فیزیک، شیمی، زیست شناسی و زمین شناسی اس تفاده ش ده است. واح د تحلی ل مت ن، موضوعات تصوی ری و نوشتاری ب وده و پایای ی اب زار پژوه ش تأیی د ش ده اس ت. نتایج تجزیه و تحلیل شانون نشان می دهد از مجم وع 1682 واح د ثبت ش ده ب رای موضوعات تصویری، بالاترین بار اطلاعاتی مربوط به گرایش زیست شناسی (0.99) و از مجموع 5940 واحد ثبت شده برای موضوعات نوشتاری، بالاترین بار اطلاعاتی مربوط به گرایش زیست شناسی و زمین شناسی (0.96) بوده است.

هدف کلی این تحقیق تحلیل محتوا کتاب های درسی علوم تجربی دوره اول ابتدایی براساس الگوی نمایش اجزای مریل می باشد. برای این منظور، با توجه به عناصر چهارگانه محتوا آموزشی (حقایق، مفاهیم، روش کار، اصول و قوانین) به بررسی کتاب های مذکور پرداخته شده است. در این تحقیق علاوه تحلیل داده ها در سطح آمار توصیفی، از روش تحلی ل محت وای آنتروپ ی ش انون برای ارزیابی چهار مولفه مربوط به الگوی نمایش اجزای مریل اس تفاده ش ده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که از مجموع 472 واحد ثبت شده، بیشترین تکرار مربوط به مولفه های حقایق با 236 واحد (50%) و روش کار با 109 واحد ( 09/23%) است. بیشترین مقادیر ضریب اهمیت مولفه های الگوی نمایش اجزای مریل در علوم تجربی دوره اول ابتدایی نیز مربوط به مولفه های حقایق و روش کار (252/0) بوده و مولفه های اصول (250/.) و مفاهیم (244/.) در رتبه های بعدی هستند. در مجموع کتاب های علوم تجربی دوره اول ابتدایی از نظر عناصر مورد استفاده در الگوی نمایش اجزای مریل، قابل قبول ارزیابی می شوند.