نسرین میانجی

خداوند متعال امور این عالم را براساس نظام اسباب و مسببات قرار داده و این مبنا، متناسب با نظریه واسطه فیض است. پژوهش حاضر با هدف بررسی فیض بودن امام معصوم (ع) در نظام هستی از دیدگاه نوصدرایی به روش توصیفی-تحلیلی و اسناد کتابخانه ای انجام شد. پس از تبیین مبانی برهان واسطه فیض که مبانی هستی شناسی و انسان شناسی را دربردارد به ضرورت، نقش، ویژگی ها و اثبات وجود واسطه فیض و تطبیق آن بر امام بررسی و مصادیق واسطه بودن امام در نظام هستی معرفی شد. نتیجه پژوهش حاضر نشان می دهد که امام معصوم (ع) در نظام تکوین و تشریع به اذن الهی واسطه فیض است و در اموری مانند اصل وجود و استمرار آن، نزول برکات، هدایت و ایصال الی المطلوب نقش اساسی دارد. 

جماعه التبلیغ یکی از بزرگ ترین و پرنفوذترین جماعات اسلامی سلفیاست که در نقاط مختلف جهان دارای پایگاه تبلیغی بوده و توانسته است افراد بی شماری را جذب کند. این گروه دارای مانیفست خاصی برای مبلیغن خود می باشد که علاوه بر طرح اصول تبلیغ ، منع ورود به مباحث سیاسی را نیز مطرح می کنند. اما علی رغم اعلام این سیاست، اعضایی از جوانان آن، جذب جنبش های سلفی جهادی و اخوان المسلمین و حتی وهابیت شده اند. در این مقاله با استفاده از روش توصیفی تحلیلی و اسناد مکتوب این فرقه، ضمن بررسی اصول اعتقادی و شیوه های تبیلغی این گروه به علل جذب اعضای آن به جنبش های جهادی نیز پرداخته شده است. در نهایت این پژوهش به این نتیجه دست یافته که جماعت تبلیغ دارای اصول اعتقادی تبلیغی فردی و اجتماعی و روش های تبلیغی خاص می باشد. اصول تبلیغی فردی آنان عبارت از کلمه طیبه ، نماز ، علم و ذکر ، اکرام مسلمین ، و تفریق وقت؛ و در بخش روش های تبلیغی از ابزازهای تبلیغی و رسانه ای و از اقسام شیوه های تبلیغی بصورت عمومی، فردی، خصوصی و اجتماعی بهره برده اند.

سلفیه جهادی به جریان های از سلفیه اطلاق می شود که با مبانی خاص خود، داعیه برقراری حکومت و خلافت اسلامی دارند و تنها راه رسیدن به آن را جهاد مسلحانه می دانند. آنان قائل به کفر نظام های فعلی و جاهلیت جوامع هستند و تنها راه تغییر را جهاد اعلام می کنند. سلفیه جهادی با تکیه بر آیاتی همانند 123 توبه و بدون توجه به دیگر آیات، حاکمان ممالک اسلامی را کافر قلمداد کرده و جنگ و قتال علیه آنان را واجب عینی می دانند. این مسأله از دو جهت قابل نقد است؛ اول: کافر بودن حاکمان ممالک اسلامی، دوم: مخالف بودن این دیدگاه سلفیه جهادی با کتاب، سنت و اجماع. از این رو ضرورت ایجاب می کند که ضمن تعریف صحیح سلفیه جهادی، با تمسک به آیات و روایات به بیان دیدگاه صحیح در برخورد با حاکمان بپردازیم و بیان نماییم که برداشت سلفیان جهادی از این آیه با تفاسیر علمای اهل سنت در تضاد است، چرا که علمای اهل سنت، کفر در این آیات را کفر اصغر دانسته که سبب خروج از اسلام نمی گردد و نهایتاً حاکم، فاسق و ظالم می شود نه کافر.