حامد نوذری

هدف: در دهه های اخیر خلق ارزش از طریق یادگیری فناوری در سطح بنگاه، توجه زیادی را به خود جلب کرده است، چراکه سه دلیل مهم توجه به موضوع خلق ثروت، توسعه صنعتی و خلق قابلیت های فناورانه به مباحث راهبردی بنگاه ها تبدیل شده است. هدف این تحقیق تبیین و اولویت بندی عوامل موثر بر سطوح یادگیری فناوری در سطح بنگاه می باشد. روش شناسی پژوهش: جامعه آماری، 104 بنگاه های فعال در زمینه های صنعتی بوده اند که با جمع آوری داده های موردنیاز با استفاده از پرسشنامه ای با اجزای استاندارد و ضریب پایایی 0.845، به آزمون فرضیات پنج گانه پرداخته شده است. یافته ها: این پژوهش نشان می دهد که چهار سطح موردمطالعه، به خوبی تبیین کننده سطوح یادگیری فناوری در سطح بنگاه خواهند بود و هرکدام هم به صورت مستقیم بر فرآیند مذکور تاثیرگذار هستند. بر این اساس، بیشترین اثرگذاری مستقیم مربوط به سطح متوسط (78/0)، سطح پایه (67/0) و سطح جهانی (65/0) به ترتیب در درجات بعدی اهمیت قرار دارند و همچنین رتبه ی هر یک از عوامل موثر بر این سطوح موردبررسی قرار گرفت. اصالت/ارزش افزوده علمی: با توجه به نتایج حاصل توصیه های برای مدیران به منظور بهبود سطوح یادگیری فناوری در سطح بنگاهی و چگونگی توجه به عوامل شناسایی شده به یادگیری بیان شده است.

نوآوری می تواند منبع مزیت رقابتی برای شرکت ها باشد. بنابراین شناخت و ارزیابی نوآوری در صنایع تولیدی و خدماتی، گامی مؤثر برای شروع سنجش نوآوری در این صنایع است. با توجه به اهمیت این موضوع، شناخت ابعاد و شاخص های کلیدی برای اندازه گیری این نوآوری ها، دارای اهمیت بالایی است. هدف این تحقیق پرداختن به هر یک از شاخص های اصلی نوآوری سازمانی است و مزایا و معایب ذاتی استقرار آنها را به طور جداگانه مورد بحث قرار می دهد. در این پژوهش با استفاده از بررسی پیشینه موضوع و نظرات 15 نفر از خبرگان دانشگاهی و خبرگان صنایع تولیدی، 10 شاخص به عنوان مهم ترین شاخص های کلیدی ارزیابی نوآوری در سه دسته کلی ورودی، میانجی و خروجی دسته بندی شده اند. به منظور ارزیابی و اولویت بندی مهم ترین شاخص های ارزیابی نوآوری از یک تحلیل کمی غیرخطی مبتنی بر تحلیل سلسله مراتبی (روش میخایلوف) در محیط فازی و برای تحلیل روابط علی و معلولی از روش دیمتل فازی استفاده شده است. نتایج نشان می دهد که حضور افراد با دانش و رشد آموزش پراهمیت ترین شاخص در ارزیابی نوآوری است و بنابراین با تأکید و توجه ویژه بر این شاخص می توان رشد فزاینده ای را در زمینه نوآوری در سازمان شاهد بود. میزان تلاش برای ثبت پتنت و همین طور تعداد پتنت های ثبت شده نیز یکی از دیگر شاخص های پراهمیت در زمین ارزیابی نوآوری است که به منظور توسعه نوآوری در سازمان ها باید حمایت ویژه ای از آنها صورت پذیرد. همچنین حفاظت از نوآوری در حین دوره رشد می تواند اهمیت بالایی در ایجاد فضای امن و همین طور بالا رفتن آرامش افراد فناور در سازمان های نوآور داشته باشد. تحلیل روابط علی و معلولی با استفاده از روش دیمتل نیز نشان داد که توسعه سرمایه های دانشی و افراد تحصیل کرده دارای بالاترین تأثیر بر سایر عوامل است که تأییدکننده تحلیل سلسله مراتبی انجام شده است.

در این مقاله یک مدل ریاضی برای مسئله سیستم تولیدی همکارانه ساخت بر اساس سفارش با رعایت انصاف برای تخصیص بار های تولید طراحی شده است. اهداف اصلی مدل، کمینه سازی هزینه های کل تولید و حداکثر استفاده از منابع به منظور تخصیص عادلانه بار های تولید در شرایط عدم قطعیت است. برای کنترل پارامتر های غیرقطعی از روش برنامه ریزی فازی استفاده شده است. نتایج نشان می دهد با افزایش نرخ عدم قطعیت، هزینه های سیستم تولید افزایش می یابد. ازآنجاکه ظرفیت کارخانه ها ثابت است، با افزایش مقدار تقاضا، مقدار تولید افزایش و حداکثر استفاده از منابع هر کارخانه نیز افزایش می یابد؛ همچنین بر خلاف روند تغییرات هزینه سیستم، با افزایش تعداد کارخانه ها، حداکثر استفاده از منابع در دسترس کاهش یافته است. برای حل مسائل نمونه با اندازه بزرگ از الگوریتم NSGA II با یک کروموزوم مناسب برای جست وجوی فضای مسئله استفاده شده است. نتایج عددی از حل 15 مسئله نمونه، نشان از کارایی بالای الگوریتم NSGA II در حل مسئله سیستم تولیدی همکارانه در زمان بسیار کوتاه دارد.

فناوری اینترنت اشیا یکی از موج های بلند فناوری می باشد که به عنوان سکویی برای صعود و یا سقوط کشورها در مسیر توسعه اقتصادی عمل خواهد نمود. کشورها و شرکتهایی که از فرصت های پیش روی این فناوری استفاده نمایند، می توانند به جمع پیشتازان جهانی ملحق شده و برای چندین دهه جایگاه خود را تثبیت نمایند. در سالهای گذشته ایران فعالیت های گسترده ای را به منظور توسعه فناوری های مختلف، صورت داده است ، اما به علت کثرت حوزه های فناوری و پخش شدن توان کشور در حوزه های متنوع، انباشت کافی دانش و سرمایه در یک بخش صورت نپذیرفته تا امکان سرریز آن به سایر بخش های صنعتی و اقتصادی نیز فراهم گردد. به صورت کلی به منظور همپایی اقتصادی باید در چندین بخش صنعتی و فناوری جهش صورت بپذیرد تا یک کشور بتواند به بک کشور توسعه یافته تبدیل شود. اما از آنجاییکه فناوری اینترنت اشیا یک فناوری عام بوده و در همه ی بخش ها کاربرد دارد، مجددا خطر پخش شدن توان علمی و سرمایه ای کشور در حوزه های مختلف آن وجود دارد، بنابراین ضروری است با تمرکز بر حوزه های اولویت دار، انباشت دانش و در پی آن انباشت سرمایه و ثروت هم ایجاد شود تا بتوان با سراریز به سایر بخش ها فرصت را برای جهش اقتصادی کشور فراهم نمود. با توجه این امر، در این پژوهش کوشیده شده است، بخش های کاربردی فناوری اینترنت اشیا که میتوانند جهش فناوری و اقتصادی را بوجود آورند شناسایی شده و سپس با استفاده از رویکرد مدلسازی غیر خطی میزان اهمیت و اولویت این بخشها مشخص شوند. نتایج نشان داد که تمرکز بر هوشمندسازی حوزه انرژی در ایران دارای بالاترین مزیت بوده و تمرکز بر این بخش میتواند رشد اقتصادی وفناوری جامعه را تضمین نماید.

هدف: در سال های اخیر، با رشد توسعه پایدار و همچنین رشد ابزارهای متنی بر فناوری اطلاعات، چابکی زنجیره تأمین به عنوان یک ابزار قدرتمند برای رقابت در فضای کسب وکار اهمیت بالایی یافته است. در چنین فضایی ذینفعان زنجیره تأمین انتظار دارند تحولات دیجیتال و ابزارهای کارآمد در این تحولات در زنجیره تأمین نقش آفرینی داشته باشد؛ بنابراین، این ابزار یعنی اینترنت می تواند نقش اساسی در چابکی و تسریع فعالیت در زنجیره تأمین داشته و در سازمان ارزش ایجاد کند. با توجه به اهمیت زنجیره تأمین و نقش پررنگ آن به عنوان هسته اساسی در فعالیت های صنعتی، هدف از این مطالعه ارائه چارچوبی برای پیاده سازی زنجیره تأمین چابک مبتنی بر داده های بزرگ حاصل از اینترنت اشیا است. روش شناسی پژوهش: این تحقیق از نوع توسعه ای و کاربردی است و به صورت کیفی انجام شده است. در این مطالعه مؤلفه های مؤثر بر چابکی در زنجیره تأمین بر اساس داده های بزرگ حاصل از اینترنت اشیا شناسایی و چارچوب مفهومی زنجیره تأمین چابک ارائه شده است. یافته ها: نتایج پژوهش به ارائه چارچوبی پرداخته که به طور هوشمند نیازهای چابکی سازمان را تشخیص داده و برای دستیابی به آن تلاش می کند و درنتیجه مزیت رقابتی بیشتری برای شرکت ایجاد می کند و رضایت مشتری را افزایش می دهد و سهم بازار سازمان را گسترش می دهد. اصالت/دانش افزایی علمی: این چارچوب می تواند راهنمای مؤثری برای پیاده سازی یک زنجیره تأمین چابک و ناب مبتنی بر استفاده از داده های بزرگ باشد.

هدف: اگرچه بیش از چهار دهه از طرح موضوع دورکاری به عنوان یک روش جدید برای ساماندهی کار و نیروی انسانی می گذرد، اما در کشور ما مطالعات علمی و دانشگاهی چندانی در این زمینه صورت نگرفته است. بااین وجود، در سال های اخیر اجرای طرح دورکاری در دستور کار دولت قرارگرفته است و بسیاری از سازمان ها و نهادهای دولتی موظف شده اند دستورالعمل های دولت درزمینهٔ دورکاری را پیاده نمایند. همچنین حضور بحران هایی مانند همه گیر شدن کووید 19 بر اهمیت این موضوع در سال اخیر افزوده است. روش شناسی پژوهش: در این پژوهش با روش پیمایشی به جمع آوری اطلاعات کارکنان دورکار در ستاد مرکزی وزارت صنعت، معدن و تجارت پرداخته شد. به این ترتیب که با طراحی دو نوع پرسشنامه ویژه کارکنان و مدیران، ابعاد مختلف طرح و پیامدهای اجرای دورکاری در این وزارتخانه از دو منظر مدیران و کارکنان، موردبررسی قرار گرفت. یافته ها:نتایج نشان داد فناوری اطلاعات و ارتباطات جزء اصلی دورکاری می باشد، بنابراین بدون فراهم بودن زیرساخت های آن امکان اجرای این طرح تقریباً غیرممکن می باشد. باید توجه داشت که زیرساخت های ارتباطی در ابزارهای ارتباطی چون کامپیوتر و خطوط ارتباطی چون اینترنت پرسرعت خلاصه نمی شود و امکان دسترسی به سیستم اتوماسیون داخلی سازمان و کارتابل کاری کارکنان نیز بخشی از آن می باشد. اصالت/ارزش افزوده علمی: در این تحقیق اجرای طرح دورکاری در وزارت صنعت، معدن و تجارت از دیدگاه مدیران و کارکنان موردبررسی قرارگرفته است و چالش های اساسی پیش روی این طرح مورد تجزیه وتحلیل قرارگرفته اند و بر این اساس، پیشنهاد هایی برای اجرای بهتر این طرح در سازمان های دولتی ارائه شده است.