مریم پویا

توسعه سواحل مکران، از اهمیت اقتصادی- سیاسی قابل توجهی برخوردار است و قابلیت گسترش اقتصاد بین المللی در ایران، منطقه اوراسیا، اروپا، کشورهای ساحلی اقیانوس هند و اقیانوس آرام را داراست. این بهینه سازی شامل زیرساخت های بنادر، حمل و نقل و ارتباطات زمینی، ریلی و هوایی می شود، که تسهیل تجارت، ترانزیت و انتقال انرژی روان را برای بسیاری از نقاط جهان فراهم می سازد. هدف اصلی این مقاله بررسی عوامل موثر بر توسعه سواحل مکران با تاکید بر چالش های امنیتی و دفاعی در شرق کشور است. روش تحقیق توصیفی– تحلیلی است و جمع آوری داده ها از طریق مطالعات کتابخانه ای انجام شده است، در این مطالعه به بررسی ویژگی های جغرافیایی، اجتماعی و سیاسی سواحل مکران، ظرفیت های اقتصادی موجود، پتانسیل منطقه گرایی، عضویت و شکل دهی به سازمان های منطقه ای و تحقق منافع و ایده آل ها براساس اولویت های کشورهای مرتبط، چالش های مرزی، تهدیدات از سوی کشورهای همسایه و قدرت های بزرگ، ضرورت تقویت توان دفاعی، نظامی و امنیتی پرداخته شده است. یافته های پژوهش بیانگر الزاماتی در خصوص جذب سرمایه گذاری داخلی و خارجی، سیاستگذاری شفاف جهت بهره گیری از موقعیت خاص این سواحل با هدف ایجاد اشتغال، درآمدزایی و توسعه امنیت اجتماعی و ملی، بهره گیری از دیپلماسی فعال و تفاهم بین المللی به عنوان پلی میان کشورهای اکو؛ آسه آن و سایر کشورهای جهان برای مبادله کالا، مشارکت در طرح های کریدور شمال- جنوب، توجه به جذابیت و ظرفیت های کم نظیر گردشگری نهفته در این منطقه، و بهبود گردشگری داخلی

خلیج فارس همواره از مناطق بسیار حساس، استراتژیک و تجاری منطقه خاور میانه به شمار می رود. از این رو در طول دورانهای مختلف تاریخی منشاء تحولات بسیاری بوده است. از مسائل بسیار مهم و قابل بحث در منطقه ی خلیج فارس بررسی موقعیت ژئو پلتیکی هرمز در زمان صفویه و تسلط پرتغالی ها بر آن منطقه می باشد. این پژوهش در پی یافتن این پرسش ها است که : اولا موقعیت استراتژیکی این منطقه چگونه است؟ دوما بعد از تصرف جزیره هرمز توسط پرتغالی ها چه پیامد هایی بدنبال داشته است؟ سوما روند اخراج پرتغالی ها و تسلط صفویه بر منطقه چگونه بوده است؟ یافته های این پژوهش بر اساس نظرات مورخان مختلف نشان می دهد که این منطقه ی استراتژیک نقش بسیار زیادی در تجارت با هندوستان و کشور های همجوار منطقه و آسیای جنوب شرق داشته است. با تصرف این جزیره توسط آلبو کرک پرتغالی تجارت این منطقه تحت کنترل آنان قرار گرفت و تاثیرات سوء در تضعیف تجارت تجار و سرزمین های پس کرانه ای آن به جا گذاشت و حتی بعد از آزاد سازی هرمز و انتقال آن به بندر گمبرون باز هم نتوانست رونق گذشته ی خود را باز یابد.

افغانستان که یکی از همسایگان شرقی ایران است همواره صحنه جنگ و بی ثباتی، درگیری ها و خشونت های فرقه ای بوده است. این پژوهش بدنبال تبیین و تشریح تأثیرات تحولات داخلی و بی ثباتی های موجود در ساختار سیاسی، اجتماعی و فرهنگی کشور افغانستان بر امنیت جامعه ایرانی به ویژه در منطقه سیستان و بلوچستان از سال 1357 تاکنون است هدف اصلی پژوهش بررسی و تحلیل پیامدهای بی ثباتی در افغانستان بر مسائل سیاسی- امنیتی- اجتماعی و فرهنگی استان سیستان و بلوچستان می باشد: فرضیه اصلی که در این پژوهش پیگیری شده است که عبارت از: ده بحران و بی ثباتی در افغانستان موجب افزایش ترددهای غیرمجاز، گسترش قاچاق، اقدامات ضد امنیتی و ... در استان سیستان و بلوچستان شده است روش تحقیق توصیفی- تحلیلی است که با استفاده از مطالعات کتابخانه ای دنبال شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد مجاورت جغرافیائی ایران با افغانستان طی سه دهه اخیر، باعث افزایش خشونت ها و تروریست های فرقه ای؛ به منطقه سیستان و بلوچستان و تهدیدات امنیتی ناشی از آن برای ایران بوده است. وقوع حوادثی همچون آدم ربائی، انفجارهای تروریستی، کشتار غیر_-- و همینطور نیروهای نظامی و انتظامی صحت این ادعا را اثبات می کند.