احمد آقایی میبدی

«گناه نخستین» که بیانگر از بین رفتن قداست آدم و حوا بر اثر خوردن میوه ممنوعه می باشد، یکی از بنیان های اصلی مسیحیت بوده و در ابعاد وسیع مسائل الهیاتی نیز ریشه دوانده است. خوانش های مختلف از این رویداد، نظرات متفاوتی را در جایگاه و حقوق زنان به جای گذاشته است. نظریه غالب، فرودستی جایگاه زنان نسبت به مردان را اعلان می کرد، چرا که مطابق کتاب مقدس زن از دنده چپ مرد خلق شده است، شیطان ابتدا زن را فریب داد و زن مرد را فریفت تا از درخت ممنوعه بخورد. از طریق او بود که گناه وارد زمین شد. از این رو زن باید مطیع مرد باشد و حق هیچ گونه سلطه ای حتی در تعلیم و تربیت بر مرد ندارد. ولی عده ای دیگر در دوره های مختلف تلاش کردند تا از طریق براهین الهیاتی و تفاسیر جدیدی از خدا و کتاب مقدس و یا مخدوش دانستن اصالت کتاب مقدس، تساوی جایگاه زن و مرد را اثبات کنند. نتیجه این تلاش ها در کلیساهای مسیحیت، مختلف بوده است؛ مثلاً در کلیسای کاتولیک همچنان نظریه فرودستی زنان غالب است و زنان اجازه انتصاب به مناصب کلیسایی را ندارد ولی در کلیسای پروتستان منزلت زنان قدری ارتقا یافته است و در بسیاری از کلیساها زنان اجازه موعظه و عهده داری مناصب کلیسایی را دارا شده اند. این نوشتار پژوهشی توصیفی–تحلیلی است به منظور بررسی تلاش های الهیاتی و اجتماعی کلیسای پروتستان برای ارتقای جایگاه و منزلت زنان و رهاوردهای آن است.

سخن از مرجعیت سیاسی در حیات یک جامعه انسانی، درواقع وارسی صاحبان حاکمیت و اقتدار در آن جامعه است. در جامعه یهودی، هرچند پیدایش صهیونیسم و جعل دولتی با نماد حاکمیت یهود، فصل جدیدی فراروی این جامعه، به ویژه در خصوص مرجعیت سیاسی البته با روبند سکولایزم گشود، اما پرسش مهم آن است که در متن سنتی یهود، حقیقت مرجعیت سیاسی از حیث منشأ حقانیت و حدود اقتدار آن چگونه است؟ و در این بین نقش مردم چیست؟ این نوشتار با جستاری اسنادی تحلیلی در پی پاسخ به این سؤال ها سامان یافته و این حقیقت را روشن ساخته است که دین یهود حاکمیت اصیل و ذاتی را از آن خداوند می داند، به گونه ای که بی اذن خداوند هیچ مرجعیتی دارای مشروعیت و حقانیت نیست. از این نگاه، خداوند انبیا و سپس اوصیای آنها را برای رهبری مذهبی و سیاسی برگزید تا اقتدار الهی را در میان مردم به ظهور رساند و سپس عالمان با اصناف گوناگون، سلسله مأذونان الهی در اعمال اقتدار در جامعه یهود را استمرار بخشیدند. از نظر اندیشه سیاسی یهود، نقش مردم، نه ایجاد مشروعیت، بلکه عینیت بخشیدن به حاکمیت مأذونان الهی بوده است.

رهبران سیاسی و مذهبی غرب با هدف جلوگیری از اقبال جامعه مسیحیان به آئین حیات بخش اسلام، به ترفند اسلام هراسی و ایجاد تنفر از دین مبین اسلام در بین مردم غرب روی آورده اند. این پژوهش درصدد است تا به روش توصیفی تحلیلی، و با بازخوانی رفتار مسلمانان و مسیحیان در رویارویی های نظامی، روشن کند که کدام دین و پیروان آن، سزاوار هراس است. مطابق گزارش های تاریخی، مسلمانان در فتح اندلس با حداکثر مدارای ممکن با مسیحیان، همراه خود فرهنگ و تمدنی را به ارمغان آوردند که به اعتراف محققان غربی، اروپای غرق شده در ظلمات جهالت قرون وسطا را نجات داد. در مقابل مسیحیان در جریان جنگ های صلیبی با انگیزه مذهبی، جنایت ها و وحشی گری هایی را رقم زدند که تفکر اسلام ستیزی غرب، نوعی الگوبرداری از جنگ های صلیبی است. البته هرچند رفتار پیروان ادیان متمایز از ادیان است، اما آموزه های اسلام و مسیحیت فعلی نشان می دهد عملکرد مسلمانان و مسیحیان در جنگ های مذکور، انعکاس تعالیم این دو دین است.