محمود براتیان

اجرای موفق عملیات تجسس و نجات توسط یگان های نداجا مستلزم تجهیزات و الزامات خاصی در دو بعد سطحی و هوایی است که در هرکدام از این حوزه ها نیز شاخص هایی مطرح می باشد. مسئله ای که منجر به نگارش این تحقیق کاربردی گردید، فقدان بیان مدون در خصوص الزامات یگان های شناور سطحی و پروازی نیروی دریایی راهبردی ارتش جمهوری اسلامی ایران در عملیات تجسس و نجات است و هدف از اجرای آن که با روش توصیفی و رویکرد آمیخته انجام گردیده، احصاء و اولویت بندی الزامات نیروی دریایی راهبردی ارتش جمهوری اسلامی ایران در عملیات تجسس و نجات دریایی در دو بعد یگان های شناور سطحی و پروازی است. جامعه مورد مطالعه در این تحقیق نیروی دریایی راهبردی آجا بوده و جامعه آماری از بین افسران ارشد رسته عرشه که در مأموریت های خلیج عدن شرکت داشته اند انتخاب شده اند که با درنظر گرفتن ضریبی خاص تعداد آن ها 185 نفر تخمین زده شد و با استفاده از فرمول کوکران 125 نفر به عنوان نمونه آماری برگزیده شدند. دراین ارتباط با انجام فعالیت های میدانی و کتابخانه ای همچون مصاحبه با صاحب نظران، پرسش نامه، مطالعه اسناد و مدارک، فیش برداری اقدام به جمع آوری اطلاعات گردید و پس از جمع آوری، تلخیص و دسته بندی، اطلاعات موردنظر تجزیه و تحلیل و شاخص های احصاء شده در هر دو بعد، با محاسبه ضریب تغییرات آن ها اولویت بندی گردیدند. همین اساس داشتن درک پرواز در اولویت اول یگان های شناور سطحی و کادر پروازی آموزش دیده در اولویت اول یگان های پروازی قرار گرفت.

هدف: تنوع و گسترش مأموریت های نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران طی چند سال اخیر و حضور مداوم و مستمر ناوگروه های رزمی در آب های جنوب کشور موجب گردیده، احتمال وقوع بحران های گوناگون متصور باشد. لذا مدیریت علمی و صحیح بحران ها و ارائه راه کار به منظور بهبود این فرآیند بسیار حائز اهمیت بوده و منجر به حفظ سرمایه های انسانی و مادی سازمان می گردد. هدف از انجام این تحقیق بهبود فرآیند مدیریت بحران های احتمالی در مأموریت های نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران در آب های جنوب کشور از طریق کسب آمادگی است روش: تحقیق انجام شده از نوع کاربردی با روش توصیفی و رویکرد آمیخته هست. جامعه آماری این تحقیق شامل دو گروه از خبرگان و کارشناسان شاغل در مناطق جنوبی نیروی دریایی ارتش هستند که به منظور دست یابی به هدف محقق، اثر متغیر مستقل آمادگی، بر متغیر وابسته موردبررسی قرار گرفت. یافته ها: یافته های پژوهش نشان دهنده این است که می توان فرآیند مدیریت بحران های احتمالی در مأموریت های نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران در آب های جنوب کشور را از طریق شاخص های تعریف شده در مرحله آمادگی، بهبود بخشید. نتیجه گیری: با عنایت به نتایج حاصل از مصاحبه با صاحب نظران و تحلیل پرسشنامه، اکثریت مطلق معتقدند، می توان فرایند مدیریت بحران های احتمالی درمأموریت های نیروی دریایی را از طریق اجرای درست برنامه ها و طرح ها، تمرین های اضطراری، ایجاد و تقویت مراکز عملیات اضطراری، پیش بینی و تأمین خدمات در شرایط بحرانی، تخصص و تجربه مسئولین تصمیم گیر و تصمیم ساز در حوزه بحران، ایجاد و تقویت شبکه ارتباطات، بهبود بخشید.

با توجه به موقعیت استراتژیک جمهوری اسلامی ایران و دسترسی داشتن به آب های آزاد جهان، لازم است که کشور از قدرت دریایی مناسبی جهت برقراری امنیت و گسترش مرزهای دریایی برخوردار باشد. امروزه درصد بالایی از تجارت جهانی از طریق دریاها تأمین می شود و این امر ضرورت داشتن قدرت دریایی نظامی را نشان می دهد. هدف پژوهش تبیین نقش مؤلفه های نظامی در ارتقاء قدرت دریایی است. در این مقاله شاخص های ناوگان دریایی، پایگاه های دریایی و ناوگان هوایی جهت ارتقاء قدرت نظامی دریایی در نظر گرفته شده اند. در این راستا از روش توصیفی و تحلیل آمیخته با تکیه بر اسناد و منابع کتابخانه ای برای گردآوری اطلاعات و همچنین ارائه پرسشنامه به جامعه نمونه استفاده شده است. جامعه آماری این تحقیق شامل 145 نفر از صاحب نظران در نیروی دریایی راهبردی ارتش جمهوری اسلامی ایران، وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، سازمان بنادر و دریانوردی، کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران، شرکت ملی نفت کش جمهوری اسلامی ایران می باشد که با استفاده از فرمول کوکران حجم نمونه برابر 105 نفر حاصل شد. تجزیه وتحلیل و مقایسه نتایج مطالعه اسناد و مدارک و  پرسش نامه در خصوص میزان تأثیرگذاری مؤلفه های نظامی در ارتقاء قدرت دریایی، به خوبی بیانگر این است که بهره گیری از ناوگان دریایی مجهز، پایگاه های دریایی و ناوگان هوایی مناسب، به روند پیشرفت و ارتقاء قدرت دریایی کشور کمک شایانی خواهد کرد.

انتشار نویز آکوستیکی در زیردریایی از اهمیت بسیار بالایی در آشکارسازی موقعیت یگان برخوردار است؛ ک اهش نویزهای آکوستیکی باعث مخفی ماندن زیردری ایی از دید دشمن و هم چنین سامانه های س وناری زیردریایی کارایی بالاتری (آشکارسازی) پیدا می کند. منابع تولید نویز، به سه دسته نویز بدنه، تجهیزات داخلی و سامانه تحرک به ویژه نویز پروانه تقسیم بندی می گردد. هدف محقق شناسایی منابع نویز آکوستیکی زیردریایی و روش های کاهش آن می باشد. نوع این مقاله، کاربردی و روش اجرا توصیفی با رویکرد آمیخته است که محقق قصد دارد با جمع آوری اطلاعات واقعی و مبسوط منابع نویز آکوستیکی زیردریایی، روش های کاهش نویز را در عملیات زیرسطحی مورد بررسی علمی قرار دهد. در این مقاله پژوهشی حجم جامعه آماری محدود و مختص به واجدین شرایط در تحقیق که در ناوتیپ زیرسطحی منطقه یکم امامت نداجا/ بندرعباس خدمت می نمایند، به تعداد 86 نفر در نظر گرفته شده و بنابراین حجم نمونه منطبق با حجم جامعه آماری به صورت تمام شمار و به تعداد همان 86 نفر می باشد. محقق در نهایت پس از جمع آوری منابع، با استفاده از روش آماری متناسب (همبستگی)؛ با انجام آزمون های آلفای کرونباخ و پیرسون روابط بین متغیرها را با کاهش نویز بررسی نموده است. اطلاعات مورد استفاده در این مقاله پژوهشی، به دو روش کتابخانه ای و میدانی جمع آوری شده که در روش کتابخانه ای در ابتدا با مطالعه اسناد و مدارک قطعی و مستند موجود و نیز وبگاه های معتبر؛ اطلاعات موردنظر گرد آوری و در روش میدانی هم با انجام مصاحبه با صاحب نظران و خبرگان مرتبط با موضوع این مقاله پژوهشی و نیز ارائه پرسش نامه به جامعه آماری اطلاعات مورد نیاز جمع آوری استفاده شده است. روش تجزیه و تحلیل در این مقاله پژوهشی به دو صورت کیفی و کمّی (با استفاده از روش های آمار توصیفی/ نرم افزار SPSS و اکسل) انجام شده است. محقق در نهایت ب ه ای ن نتیج ه رسیده است که در تمام مراحل طراحی و ساخت، ضمن بررسی منابع تولید نویز زیردریایی، بایستی روش های فعال و غیرفعال مؤثر در کاهش نویز با اولویت سامانه تحرک، بدنه و در نهایت تجهیزات داخلی مورد توجه قرارگیرد تا امکان اجرای عملیات زیرسطحی در اختفای کامل فراهم شود.

هدف: این تحقیق با هدف شناخت آسیب های دفاعی ایران در خلال جنگ جهانی دوم و ارائه راهبردهای عدم تکرار آن ها در آینده، انجام شده است.روش: این تحقیق کاربردی توسعه ای با بهره گیری از تحلیل محتوای اسناد تاریخی و با استفاده از روش تدوین راهبرد دانشگاه عالی دفاع ملّی و با تکیه بر نظرات خبرگی دفاعی انجام شده است.یافته ها: آسیب ها و خسارات جنگ جهانی دوم به کشور ما بسیار گسترده بوده و تبعات آن تا سال ها گریبانگیر مردم این مرز و بوم بوده است. بنابراین شناخت آن ها و آینده نگری پیشگیرانه می تواند کشور را از تکرار شرایط پیش گفته مصون نماید.نتیجه گیری: نتایج تحقیق نشان می دهد که عمده آسیب های کشور ایران در جنگ جهانی دوم شامل 1) عدم وجود قاطعیت در تصمیم گیری و مردد بودن شخص اول مملکت، نبود وزیر در وزارت دفاع و آشفتگی و ضعف مدیریت در ارتش و دیپلماسی دفاعی سیاسی کشور، 2) ضعف و وادادگی در برابر دو ابرقدرت وقت، 3) غافل گیری و نبود راهبرد  در برابر هجوم متفقین، 4) عدم مقاومت خودجوش مردمی به دلیل سرکوب عشایر و دوری مردم از حکومت و کمرنگی نقش آن ها در دفاع از کشور منتج از سیاست مذهب زدائی و دیکتاتوری حکومت و گسترش خود بیگانگی و فضای رعب و وحشت و ناامیدی در جامعه، 5) عدم آمادگی ارتش برای مقابله با دشمن خارجی به دلیل ضعف در آموزش و حرفه ای بودن، عدم یکپارچکی و انسجام سازمانی، ضعف در وفاداری، انگیزش و روحیه کارکنان، 6) عدم وجود نخبگان سیاسی در رأس نظام سیاسی و دولت به دلیل انتصابات غلط با گرایش های خاص بوده و راهبردهای پیشنهادی این تحقیق می تواند در آینده، کشور را از تکرار آن ها مصون نماید.

هدف: با در نظر گرفتن شرایط مختلف در هر منطقه از دنیا، نیروهای دریایی نقش های مختلفی را ایفا می کنند که عبارتند از: نقش های نظامی، دیپلماسی دریایی، پلیسی انتظامی، امدادی و بشردوستانه که به طور معمول از یک نیروی دریایی آب های عمیق انتظار می رود قادر به ایفای آن ها باشد. ازاین رو هدف این مقاله تدوین راهبردهای توسعه نقش های نداجا است.روش شناسی: در این مقاله کاربردی-توسعه ای از روش توصیفی- تحلیلی با رویکرد آمیخته و بهره گیری از روش بهینه تدوین طرح راهبردی موجود در دانشگاه عالی دفاع ملّی استفاده شده است. داده های این تحقیق به دو روش میدانی و کتابخانه ای جمع آوری شده و جامعه آماری تعداد 70 نفر از خبرگان مرتبط با موضوع هستند و با بهره گیری از روش SWOT راهبردهای مدنظر تدوین شده اند.یافته ها: پس از تجزیه و تحلیل داده های حاصل از محیط شناسی 22 عامل به عنوان نقطه قوت، 10 عامل به عنوان نقطه ضعف، 8 عامل فرصت و 8 عامل تهدیدزا در توسعه نقش های نداجا شده اند.نتایج: نتایج این تحقیق حاکی از تدوین هشت راهبرد زیر به منظور توسعه نقش های نداجا است. حضور عملیاتی مورد انتظار در دریاهای آزاد و اقیانوس های دنیا، ساخت تجهیزات عمده موردنیاز منطبق بر سبد آرمانی فناوری های برترساز دفاع دریایی، تشکیل ائتلاف دریایی با همسایگان، برقراری صلح و ثبات در منطقه، کاهش آثار تحریم های اقتصادی، توسعه بندرها و پسکرانه ها، توسعه اقتصادی دریا محور، توسعه سواحل مکران.

هدف: هدف محققین در این پژوهش بررسی نقش تفکر راهبردی در موفقیت نیروی دریایی ارتش ج.ا.ایران در استقرار در سواحل مکران است.روش:روش تحقیق انجام شده از نوع کاربردی-زمینه ای با روش توصیفی و رویکرد آمیخته است. جامعه آماری این تحقیق فرماندهان و مدیران عالی یکی از بخش های ارتش جمهوری اسلامی ایران هستند که به منظور دست یابی به هدف محققین، اثر متغیر مستقل تفکر راهبردی بر متغیر وابسته موفقیت نیروی دریایی ارتش ج.ا. ایران در استقرار در ساحل مکران مورد بررسی قرار گرفت.یافته ها: یافته های تحقیق نشان می دهد که تفکر راهبردی با استفاده از مؤلفه های خلاقیت، آینده نگری، جستجوگری، فرصت جویی هوشمندانه، خطرپذیری، رصد و پایش محیط داخلی و خارجی، عینیت گرایی، ترسیم چشم انداز، تدوین راهبرد، تفکر سیستمی، تفکر مفهومی، تفکر تحلیلی، تمرکز بر هدف، تفکر در زمان، ایمان و تلاش آگاهانه و شناخت سازمان در موفقیت نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران در استقرار در سواحل مکران نقش مؤثری دارد.نتیجه گیری: نتایج به دست آمده حاکی از آن است که، اکثریت مطلق معتقدند تفکر راهبردی در موفقیت استقرار نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران در سواحل مکران نقش بسزایی دارد.