محمدهادی رجایی

هدف: این پژوهش با هدف بررسی رساله الحقوق امام سجاد(ع) از منظر ادبیات علم اقتصاد انجام شد. این رساله با بیش از ۵۰ وظیفه برای فرد نسبت به دیگران، درسنامه ای اخلاقی و بیان کننده رفتار انسان در حوزه روابط فردی و اجتماعی است. حقوق مطرح شده در این رساله، در بر گیرنده بسیاری از روابط اجتماعی انسان است. روش: در این مقاله سعی شده است با تکیه بر قرآن کریم و نیز استفاده از چارچوبهای دانش اقتصاد، به استخراج مفاهیم اقتصادی از رساله الحقوق پرداخته شود. نتایج: نتایج پژوهش نشان می دهد مفاهیمی مانند همزمانی منفعت دین و دنیا، ممنوعیت مطلق مال حرام، صدقه: پس انداز- امانت نزد خداوند، تکلیف آسان بر مردم: عدم افراط، حق حاکم: وظیفه در مقابل مردم، حق مردم بر حکومت، حق شریک، حق مال و حق بستانکار، مفاهیمی اند که امام سجاد(ع) دیدگاههای اقتصادی خویش را ذیل آنها مطرح فرموده اند.

هدف از انجام پژوهش حاضر، برآورد تولید ناخالص داخلی ورزش و بررسی تحولات اجزای آن طی سال های 1375 تا 1394 بود. ابتدا مدل های موجود معرفی شدند و درنهایت، مدل مناسب برای برآورد حجم اقتصاد ورزش ایران معرفی شد و سپس آزمون شد؛ ازاین رو، پژوهش حاضر به لحاظ هدف ازنوع پژوهش های بنیادی بود و به لحاظ روش جمع آوری آمار و اطلاعات، ازنوع پژوهش های اسنادی بود. داده های مربوط به هزینه های ورزشی خانوار از پرسش نامه های خام مرکز آمار ایران، داده های مربوط به هزینه های جاری و عمرانی ورزشی دولت از اطلاعات موجود در سازمان مدیریت و برنامه ریزی و وزارت ورزش وجوانان، داده های مربوط به صادرات و واردات کالاهای ورزشی از سالنامه های آماری گمرگ ایران و داده های مربوط به تولید ناخالص داخلی (به قیمت جاری) و نرخ تورم نیز از سایت بانک مرکزی ایران استخراج شدند. بازه زمانی همه داده ها طی سال 1375 تا 1394 بود و تجزیه وتحلیل داده ها ازطریق نرم افزار اکسل نسخه 2013 انجام شد. نتایج نشان داد که حجم اقتصاد ورزش در ایران سهم اندکی از تولید ناخالص داخلی کشور را به خود اختصاص داده است و روندی کاهشی داشته است که این میزان با برآوردهای انجام شده در سایر کشورهای جهان فاصله بسیار دارد.

مطالعه پژوهش های مختلف نشان دهنده آن است که ورزش و فعالیت بدنی از طرق مختلف می تواند بر اقتصاد جوامع تأثیرگذار باشد و سهم به سزایی را در شکوفایی و رشد و توسعه اقتصاد کشورها بازی کند. یکی از اثرات مثبت ورزش، تأثیر آن بر تولید ناخالص داخلی است؛ ازاین رو، هدف از پژوهش حاضر، بررسی اثر مخارج ورزشی دولت و خانوار بر تولید ناخالص داخلی ایران طی سال های (1391-1363) می باشد. به منظور تأمین هدف پژوهش، از روش اقتصادسنجی و مدل حداقل مربعات معمولی و نرم افزارایویوز استفاده شده است. داده های مورد نیاز این پژوهش نیز از سازمان مدیریت و برنامه ریزی، وزارت ورزش و جوانان، داده های بانک مرکزی استخراج گردیده است. نتایج نشان می دهد که مخارج ورزشی دولت و خانوار، اثری مثبت و معنادار بر تولید ناخالص داخلی دارد که با توجه به لگاریتمی بودن الگو، این نتیجه بدین معنا است که یک درصد افزایش در هزینه های ورزشی دولت و خانوار (با فرض ثابت بودن سایر متغیرهای کنترلی)، برابر با 029/0 درصد افزایش در تولید ناخالص داخلی کشور است.

الگوهای تعادل عمومی پویای تصادفی (DSGE) به دلیل تکیه بر پایه های اقتصاد خرد، توجه به پویایی اقتصاد و در نظر گرفتن فرایندهای تصادفی مورد توجه قرار گرفته اند. هدف اساسی در این مقاله استفاده از الگوی تعادل عمومی پویای تصادفی به منظور ارزیابی اثرات شوک قیمت انرژی بر متغیرهای کلان اقتصاد ایران است. این مقاله در یک فضای دو بخشی تنها به روابط میان بنگاه و خانوار محدود است که در آن بنگاه ها به بنگاه های تولیدکننده کالای نهایی و بنگاه های عرضه کننده انرژی تقسیم شده اند. نتایج حاصل از برآورد مدل نشان می دهد که شوک ناشی از افزایش قیمت انرژی موجب انحراف متغیرهای تولید، سرمایه گذاری، عرضه نیروی کار و تورم از روند رشد بلندمدت خود شده، تورم افزایش یافته ولی سایر متغیرها کاهش می یابند.