الهام شیرزاد

با وجود تأثیر کینماتیک اجرای حرکت بر عملکرد ورزشی و اهمیت بهبود عملکرد بازیکنان در زمین بازی مطالعات کمی در خصوص چگونگی تأثیر متغیر های مختلف بر عملکرد اسپک والیبال انجام شد. بنابراین، هدف تحقیق حاضر پیش بینی عملکرد پرش بازیکنان نخبه زن والیبال توسط برخی متغیر های بیومکانیکی است. سی نفر از بازیکنان زن نخبه والیبال با میانگین سنی 3/42 ± 21/44 با اظهار رضایت در تحقیق حاضر مشارکت کردند. کینماتیک حرکت اندام تحتانی با 16 مارکر بازتاینده نور به وسیله دستگاه تحلیل حرکت وایکان حین اجرای اسپک والیبال ثبت شد. پیش بینی ارتفاع پرش و زمان اجرای مرحله کانسنتریک پرش توسط متغیر های سرعت مرکز جرم حین گام برداری، طول گام آخر، دامنه حرکت مفاصل ران، زانو و مچ پا به وسیله آزمون رگرسیون گام به گام انجام شد (0/05 α≤ ). نتایج تحقیق نشان داد که متغیرهای دامنه حرکتی زانو، سرعت مرکز جرم و طول گام پیش بینی کننده زمان اجرا و سرعت مرکز جرم و دامنه حرکتی مفصل ران پیش بینی کننده ارتفاع پرش هستند. با توجه به هدف و شرایط بازی، بازیکنان باید بر مراحل مختلف حرکتی و عوامل ویژه ای تمرکز داشته باشند.

رفتار و ویژگی الاستیک ساختارهای بدن انسان، نقشی بالقوه در چگونگی انتقال نیرو و غلبه بر اغتشاشات خارجی وارد بر بدن دارد و به این ترتیب می تواند نقشی تعیین کننده در پیشگیری از بروز آسیب های اسکلتی-عضلانی داشته باشد. هدف از پژوهش حاضر، سنجش ارتباط میان رفتار الاستیک بدن با عوامل خطرزای آسیب های اسکلتی-عضلانی حین فرود تک پا بود. 30 مرد جوان سالم آزمون های هاپینگ را برای تعیین رفتار الاستیک بدن و آزمون فرود تک پا را برای تعیین عوامل خطرزای آسیب، روی یک صفحه نیرو و در برابر دوربین سرعت-بالا انجام دادند. سفتی پا به عنوان یکی از مهم ترین متغیرهای تعیین کننده رفتار الاستیک بدن و زمان رسیدن به پایداری، فلکشن و والگوس زانو به عنوان عوامل خطرزای آسیب، محاسبه شدند و ارتباط آنها از طریق آزمون همبستگی پیرسون تعیین گشت. ضرایب همبستگی معنادار مثبت بین سفتی پا و زاویه فلکشن اولیه و نهایی زانو حین فرود مشاهده شد اما هیچ ارتباط معناداری بین سفتی پا با والگوس زانو وجود نداشت. روابط معنادار مثبت بین سفتی پا و زمان رسیدن به پایداری در راستای آنتریورپوستریور، دیگر یافته این پژوهش بود. بر اساس یافته های پژوهش حاضر، به نظر می رسد اگرچه سفتی پای بالا به عنوان عاملی مهم برای موفقیت در برخی عملکردهای حرکتی نظیر دویدن شناخته می شود، اما می تواند اجرای صحیح تکنیک فرود را با اختلال مواجه سازد و رسیدن به شرایط پایدار در راستای آنتریورپوستریور را به تاخیر اندازد. اجرای تمرینات تخصصی به منظور اصلاح تکنیک فرود یا تعدیل سفتی پا و بهینه سازی رفتار الاستیک بدن، می تواند در پیشگیری از آسیب های اسکلتی-عضلانی اندام تحتانی نظیر آسیب ACL موثر باشد.

زمینه: تحقیقات و نظربات زیادی همچون نظریه یوی وارونه در زمینه رابطه بین انگیختگی و اجرا نشان داده که انگیختگی یک فاکتور روانشناسی مؤثر بر عملکرد شناختی و حرکتی ورزشکاران است. علی رغم تحقیقات انجام شده در این حیطه، در زمینه تأثیر انگیختگی بر فعالیت های شناختی و حرکتی در پیشینه تحقیقات نیاز به تحقیق بیشتری احساس می شود. هدف: هدف تحقیق حاضر بررسی تأثیر انگیختگی ناشی از تماشاگر بر فرآیند و نتیجه تصمیم گیری و عملکرد سرویس والیبال بود. روش: روش تحقیق پیش رو شبه تجربی و روش نمونه گیری نیز تصادفی در دسترس بود. شرکت کنندگان پژوهش 29 بازیکن تیم های ملی والیبال نوجوانان و دانشجویان ایران با میانگین سنی 243/2±62/19 سال بودند. شرکت کنندگان ابتدا 25 کوشش تصمیم گیری سرویس والیبال را اجرا کرده و امتیازات سرعت و دقت تصمیم گیری و داده های حرکات چشم شان توسط دستگاه ردیابی بینایی مدل بدون سیم دیکابلیس ساخت کمپانی ارگونیر کشور آلمان ثبت شد. بخش دوم شامل اجرای آزمون عملی سرویس والیبال برادی (1990) بود که آزمودنی ها 10 سرویس را اجرا کردند. برای ایجاد انگیختگی از حضور تماشاگران در محیط آزمون استفاده شده و همچنین برای سنجش انگیختگی نیز از سنجش ضربان قلب ورزشکاران استفاده شد. فاکتورهای بیومکانیکی اجرای سرویس شامل: فاصله جدا شدن از زمین تا خط سرویس، ارتفاع سرویس، فاصله محل ضربه به توپ تا خط سرویس، فاصله محل فرود تا خط سرویس، و سرعت توپ بود. داده ها به وسیله آزمون آماری تی همبسته تحلیل شد. یافته ها: انگیختگی باعث افزایش سرعت تصمیم گیری (015/0 =P) و کاهش دقت تصمیم گیری (0/001 >P) شده، از طرفی افزایش تعداد ساکاد (0/001 >P) و تثبیت های بینایی (0/001 >P) و همچنین کاهش مدت زمان تثبیت های بینایی (0/001 >P) را طی آزمون های تصمیم گیری در پی داشت. همچنین نتایج آزمون اجرای سرویس والیبال نشان داد انگیختگی تأثیر معناداری بر ارتفاع سرویس (0/033 =P) دارد. نتیجه گیری: در طی اجرای مهارت های حرکتی، اگرچه فاکتور انگیختگی بر فرایند اجرای مهارت تأثیر داشته، ولی الزاماً بر نتیجه اجرا تأثیر نخواهد داشت. همچنین در مهارت های شناختی مانند تصمیم گیری، انگیختگی باعث افزایش سرعت و کاهش دقت تصمیم گیری می شود. در شرایط انگیختگی، بازیکنان مبادله سرعت - دقت را به سمت افزایش سرعت و کاهش دقت پیش می برند.

هدف از تحقیق حاضر بررسی اثر ارتفاع قرارگیری (پایین و میانه پشت) دو نوع کوله (کوله پشتی مرسوم و کوله اصلاح شده) با بار 10 درصد وزن بدن، بر پارامترهای کینتیکی (شامل حداکثر نیروی عمودی اول و دوم، حداقل نیرو و نرخ بارگذاری) و کینماتیکی (شامل آهنگ قدم برداری، طول و عرض گام، مدت مرحله نوسان و حمایت دوگانه) راه رفتن دانش آموزان بود. 28 پسر دبستانی پس از بررسی معیارهای ورود و خروج در پژوهش شرکت کردند و در چهار حالت شامل کوله پشتی پایین، کوله پشتی میانه، کوله اصلاح شده پایین، و کوله اصلاح شده میانه پشت با دستگاه تردمیل گیت وی ارزیابی شدند. آزمون اندازه های تکراری نشان داد میانگین پیک اول و دوم کوله پشتی میانه پشت از سایر حالت ها بالاتر است و با حالت پایین پشت اختلاف معنادار دارد (05/0>P). بین کوله ها نیز حداقل نیروی عمودی در کوله پشتی پایین، بیشتر از هر دو وضعیت کوله اصلاح شده بود (05/0>P). با توجه به افزایش پیک اول و دوم نیرو در موقعیت میانه نسبت به موقعیت پایین در کوله پشتی، به نظر می رسد قرار دادن کوله پشتی در ناحیه کمر از نظر نیروی وارده به بدن بهتر باشد، ولی این تفاوت برای کوله اصلاح شده دیده نشد.

جایگاه تغییرپذیری در اجرای ماهرانه همواره موضوعی موردبحث بوده است؛ بنابراین، هدف از انجام این پژوهش، بررسی تغییرپذیری هماهنگیبین کوشش های موفق و ناموفق در اجرای مهارت پاس چیپ بین بازیکنان ماهر فوتبال تحت تاثیر تغییرات قیود تکلیف بود. شرکت کنندگان اینپژوهش ۱۰ مرد فوتبالیست راست پا با سن ۴۱/۱± ۰۶/۲۲ سال بودند که ۱۰ پاس چیپ فوتبال را در ارتفاع مانع و فواصل مختلف توپ تا مانع و هدف اجرا کردند (قید تکلیف). برای تعیین برتری پا از پرسش نامه پابرتری واترلو (1390) و برای ارزیابی دقت اجرا از مقیاس هفت امتیازی لیکرت استفاده شد. از روش کُدگذاری بُرداری برای سنجش تغییرپذیری هماهنگی حرکتیِ داده های کینماتیک ثبت شده برای مفاصل مچ، زانو و ران پای ضربه زننده استفاده شد. برای بررسی توزیع طبیعی داده ها از آزمون شاپیرو-ویلک و برای مقایسه داده های کینماتیک در کوشش های موفق و ناموفق، از تحلیل واریانس با اندازه های مکرر در سطح معناداری (0.05≤P) استفاده شد. نتایج نشان داد که بین جفت شدگی مچ-زانو در کوشش های موفق و ناموفق در موقعیت اول (فاصله توپ تا هدف ۱۰ متر و ارتفاع مانع 5/1 متر) و موقعیت دوم (فاصله توپ تا هدف ۱۲ متر و ارتفاع مانع 7/1 متر) اعمال قیود تکلیف، تفاوت معنا دار وجود داشت (P = 0.01)؛ درحالی که بین جفت شدگی ران-زانو در کوش ش ه ای موفق و ناموفق در موقع یت های اول و دوم ت فاوت م عنادار مش اه ده ن شد:(P = 0.61) و (P = 0.36). براساس نتایج پژوهش می توان گفت که احتمالاً افراد ماهر در کوشش های موفق خود قادرند از تغییرپذیری ذاتی سیستم به صورت کارکردی برای سازمان دهی بهینه قیود تکلیف و بهبود اجرای حرکتی بهره ببرند.

مطالعه حاضر با هدف تعیین معادلات آلومتریک سفتی پا انجام شد که  مهم ترین پارامتر تعیین کننده رفتار الاستیک بدن است. 30 مرد جوان سالم به طور داوطلبانه در این پژوهش شرکت کردند و آزمون هاپینگ عمودی را روی صفحه نیرو و در برابر دوربین سرعت بالا انجام دادند. پس از محاسبه سفتی پا، ارتباط آن با ویژگی های فردی آزمودنی ها نظیر جرم، قد، شاخص توده بدن و سن، از طریق آزمون همبستگی پیرسون تعیین شد. برای تشکیل معادلات آلومتریک، از تحلیل رگرسیونی استفاده شد. بین سفتی پای تعیین شده در هاپینگ کنترلی با جرم آزمودنی ها روابط معنادار و مثبت مشاهده شد. معادله مقیاس گذاری آلومتریک برای سفتی پای دوطرفه به صورت 1/1 M 190 K bilateral = ، برای سفتی پای برتر به صورت 84/0 M 501 K dominant = و برای سفتی پای غیربرتر به صورت 82/0 M 190 K nondominant = به دست آمد. این معادلات، مبنایی برای نرمال سازی صحیح رفتار الاستیک بدن به وجود می آورند و برآورد سفتی پارا بر اساس جرم افراد امکان پذیر می کنند.

آزمون باز کردن ران به صورت دمر جهت ارزیابی کیفیت کنترل حرکتی در ناحیه لومبوپلویک استفاده می شود. به نظر می رسد تعامل عضلات در این آزمون با توجه به اینکه شباهت بسیار زیادی به الگوی راه رفتن و دویدن دارد، در آسیب همسترینگ مهم باشد. لذا هدف از مطالعه حاضر، بررسی اثر تغییر الگوی فعالیت عضلات در اکستنشن ران به صورت دمر بر فاکتورهای کینماتیکی موثر بر آسیب همسترینگ است. تعداد 28 نفر فوتبالیست مرد در تحقیق حاضر شرکت کردند. جهت ارزیابی و تقسیم بندی آزمودنی ها از آزمون باز کردن ران به صورت دمر استفاده شد و بر اساس الگوی فعالیت به دو گروه الگوی نرمال (14 نفر) و الگوی تغییریافته (14 نفر) تقسیم بندی شدند. برای ارزیابی آزمون باز کردن ران به صورت دمر، از دستگاه الکترومایوگرافی وایرلس برند مایون مورد استفاده شد. همچنین ارزیابی کینماتیکی دویدن، بر روی تردمیل و با سرعت 20 کیلومتر بر ساعت انجام گرفت. از آنالیز دو بعدی و سه بعدی برای استخراج داده های کینماتیکی (تیلت لگن، فلکشن جانبی تنه و فلکشن تنه) استفاده شد. دامنه حرکتی در یک سیکل دویدن و میزان هر یک از متغیرها در لحظه برخورد پا با زمین مورد استفاده قرار گرفت. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون تی مستقل استفاده شد. نتایج این تحقیق نشان داد که میزان فلکشن جانبی تنه (002/0 p=) و فلکشن تنه (024/0 p=) در لحظه برخورد پا با زمین و دامنه حرکتی فلکشن جانبی تنه (019/0 p=)، فلکشن تنه (035/0 p=) و دامنه تیلت لگن در یک سیکل دویدن (008/0 p=)، در یک سیکل دویدن در بین گروه الگوی تغییریافته و گروه نرمال تفاوت معنی داری وجود دارد. نتایج تحقیق حاضر نشان که تغییر در الگوی فعالیت عضلات در آزمون اکستنشن ران به حالت دمر می تواند ریسک آسیب همسترینگ را افزایش دهد.

وظایف حرکتی عصبی-شناختی، ارتباط موثری بر هماهنگی عملکرد ورزشی و آسیب های اسکلتی عضلانی دارد. بقایای تغییرات شناختی پس از جراحی بازسازی رباط صلیبی قدامی موجب تغییرات بیومکانیکی زانو شده و می تواند ریسک آسیب ثانویه را افزایش می دهد. هدف مطالعه ی حاضر بررسی و مقایسه کینتیکی ورزشکاران با سابقه بازسازی رباط صلیبی قدامی و ورزشکاران بدون آسیب بود. در مطالعه ی پیش رو در مجموع 30 فوتبالیست مرد حرفه ایشامل15 ورزشکار با سابقه بازسازی رباط صلیبی قدامی بعد از بازگشت به بازی و 15 ورزشکار سالم، شرکت کردند. آزمودنی ها حداقل 5 فرود قطره ای با مداخله شناختی در تصمیم گیری نقطه فرود برروی صفحه نیرو انجام دادند. حداکثر نیروی عکس العمل زمین، زمان رسیدن به ثبات و مرکز فشار با شاخص طول مسیر در لحظه فرود محاسبه شد. برای مقایسه ی متغیرها از آزمون یو من ویتنی استفاده شد. ازنظر آماری ، تفاوت معناداری در چهار متغیر: میانگین حداکثر مسیر حرکت مرکز فشار (04/ 0 = p)، حداکثر میانگین نیروی عمودی عکس العمل زمین در بهترین فرودها (01/ 0 = p )، حداکثر میانگین نیروی عمودی عکس العمل زمین در کل فرودها (01/ 0 = p ) و حداکثر میانگین نیروی داخلی-خارجی عکس العمل زمین در بهترین فرودها (03/ 0 = p ) وجود داشت، اما در متغیر حداکثر زمان رسیدن به ثبات در همه کلاس های فرود (05/ 0 > p ) از نظر آماری معناداری مشاهده نشد. به نظر می رسد اختلال در تصمیم گیری با مداخله ی شناختی در طول مرحله پرواز، ریسک آسیب دیدگی مجدد را در افراد باسابقه بازسازی رباط صلیبی افزایش می دهد.

رفتار و ویژگی الاستیک ساختارهای بدن انسان، نقشی بالقوه در چگونگی انتقال نیرو و غلبه بر اغتشاشات خارجی وارد بر بدن دارد و به این ترتیب می تواند نقشی تعیین کننده در پیشگیری از بروز آسیب های اسکلتی-عضلانی داشته باشد. هدف از پژوهش حاضر، سنجش ارتباط میان رفتار الاستیک بدن با عوامل خطرزای آسیب های اسکلتی-عضلانی حین فرود تک پا بود. 30 مرد جوان سالم آزمون های هاپینگ را برای تعیین رفتار الاستیک بدن و آزمون فرود تک پا را برای تعیین عوامل خطرزای آسیب، روی یک صفحه نیرو و در برابر دوربین سرعت-بالا انجام دادند. سفتی پا به عنوان یکی از مهم ترین متغیرهای تعیین کننده رفتار الاستیک بدن و زمان رسیدن به پایداری، فلکشن و والگوس زانو به عنوان عوامل خطرزای آسیب، محاسبه شدند و ارتباط آنها از طریق آزمون همبستگی پیرسون تعیین گشت. ضرایب همبستگی معنادار مثبت بین سفتی پا و زاویه فلکشن اولیه و نهایی زانو حین فرود مشاهده شد اما هیچ ارتباط معناداری بین سفتی پا با والگوس زانو وجود نداشت. روابط معنادار مثبت بین سفتی پا و زمان رسیدن به پایداری در راستای آنتریورپوستریور، دیگر یافته این پژوهش بود. بر اساس یافته های پژوهش حاضر، به نظر می رسد اگرچه سفتی پای بالا به عنوان عاملی مهم برای موفقیت در برخی عملکردهای حرکتی نظیر دویدن شناخته می شود، اما می تواند اجرای صحیح تکنیک فرود را با اختلال مواجه سازد و رسیدن به شرایط پایدار در راستای آنتریورپوستریور را به تاخیر اندازد. اجرای تمرینات تخصصی به منظور اصلاح تکنیک فرود یا تعدیل سفتی پا و بهینه سازی رفتار الاستیک بدن، می تواند در پیشگیری از آسیب های اسکلتی-عضلانی اندام تحتانی نظیر آسیب ACL موثر باشد.

تکنیک لانژ از جمله رایج ترین حرکات در رشته شمشیربازی و یکی از تعیین کننده ترین حرکات تهاجمی در این رشته به شمار می آید. هدف از انجام این پژوهش مقایسه کینماتیکی اندام فوقانی شمشیربازان نخبه زن و مرد بزرگسال در اجرای تکنیک لانژ بود. نمونه آماری این پژوهش را هشت شمشیرباز نخبه رشته اپه (4 زن و 4 مرد) که عضو تیم ملی بزرگسالان جمهوری اسلامی ایران بودند تشکیل دادند. از آزمودنی ها در طی اجرای لانژ کامل در پاسخ به یک محرک نوری، با یک دوربین با نرخ نمونه گیری Hz 300 فیلم برداری و پارامترهای کینماتیکی اندازه گیری شدند. نتایج آزمون t مستقل نشان داد که شمشیربازان نخبه مرد از زمان عکس العمل و زمان حرکت کوتاه تری نسبت به شمشیربازان نخبه زن برخوردار بودند. عدم وجود تفاوت های قابل ملاحظه در سایر پارامترهای کینماتیکی، نشان دهنده آن است که شمشیربازان نخبه زن و مرد تکنیک لانژ را با روشی مشابه اجرا کردند. وجود تفاوت در پارامترهای زمانی تکنیک لانژ، مؤید نیاز به استراتژی های متفاوت تمرین برای آماده سازی ورزشکاران شمشیرباز است.