مؤلفه های خود اجتماعی در سبک زندگی اسلامی مبتنی بر برداشت جوادی آملی از قرآن کریم
آرشیو
چکیده
سبک زندگی، به عنوان مجموعه ای از افعال و رفتارهای انسان، براساس جهان بینی، انسان شناسی و باورهای بنیادی یک تفکر شکل می گیرد. این تفکر نه تنها خود فردی انسان، بلکه خود اجتماعی او را نیز تحت تأثیر قرار می دهد. هدف پژوهش حاضر، شناسایی مؤلفه های خود اجتماعی در سبک زندگی اسلامی براساس برداشت آیت الله جوادی آملی از قرآن کریم است. این تحقیق در تلاش است تا با بررسی عمیق مفاهیم قرآنی، اصول و ویژگی های خود اجتماعی عادل را به عنوان یکی از ابعاد سبک زندگی اسلامی معرفی کند و زمینه ای برای تعاملات اجتماعی سازنده فراهم آورد. رویکرد پژوهش حاضر کیفی بوده و از روش هرمنوتیک کلاسیک شلایر ماخر برای تحلیل داده ها استفاده شده است. این روش به پژوهشگر امکان می دهد تا با بررسی دقیق متون و مفاهیم قرآنی، به درک عمیق تری از مؤلفه های خود اجتماعی در سبک زندگی اسلامی دست یابد. هرمنوتیک کلاسیک، به ویژه در روش شلایر ماخر، با تأکید بر فهم عمیق متن و کشف ارتباطات میان اجزای مختلف آن، به عنوان یکی از ابزارهای قدرتمند در تحلیل متون دینی شناخته می شود. این رویکرد با در نظر گرفتن زمینه های تاریخی، فرهنگی و زبانی متن، تلاش می کند تا معنای اصلی و مقصود نویسنده یا گوینده را با دقت بیشتری آشکار سازد. چنین روشی نه تنها به درک جزئیات ظاهری متن کمک می کند، بلکه امکان کشف لایه های پنهان و مفاهیم عمیق تر را نیز فراهم می آورد. در متون دینی، که اغلب سرشار از استعاره ها، مفاهیم چندلایه و اصول بنیادین هستند، هرمنوتیک کلاسیک می تواند به عنوان ابزاری کارآمد برای استخراج اصول فکری و اخلاقی به کار رود. این روش با تحلیل ساختار کلی متن و ارتباط میان اجزاء، به پژوهشگر کمک می کند تا به تفسیری جامع و منسجم دست یابد که نه تنها در سطح معنایی، بلکه در سطح کاربردی نیز قابل استفاده باشد. یافته ها نشان داد ادراک انسان از خود در ارتباط با دیگران (خود اجتماعی) در دو سطح تحولی می تواند شکل بگیرد: در سطح نازل، خود اجتماعی ظالم و در سطح متعالی، خود اجتماعی عادل که از ویژگی های سبک زندگی اسلامی است. مؤلفه های خود اجتماعی عادل عبارتند از: رعایت عدالت اجتماعی، درک متقابل، بسط محبت، همدلی، توجه به تمایز اندیشه ها، گوش سپاری و به گزینی، اصل تمایز، یکپارچگی و خلوص، احترام، رابطه حسنه و گفتگو در سطح فهم مراجع. این مؤلفه ها براساس آموزه های قرآنی استخراج شده اند و نشان دهنده اصولی هستند که می توانند تعاملات اجتماعی را به سمت سازندگی و تعاون هدایت کنند. شناخت مؤلفه های خود اجتماعی عادل براساس آیات قرآن کریم، می تواند زمینه ساز ایجاد سبک زندگی اسلامی و تعاملات مثبت اجتماعی شود. این مؤلفه ها نه تنها به تقویت روابط فردی و اجتماعی کمک می کنند، بلکه بستر مناسبی برای تعاون و مشارکت اجتماعی فراهم می آورند. سبک زندگی اسلامی، با تأکید بر عدالت، محبت و احترام متقابل، می تواند جامعه ای متعادل و هماهنگ ایجاد کند که در آن افراد به جای رقابت ناسالم، به همکاری و همدلی بپردازند. این پژوهش با ارائه اصول خود اجتماعی عادل، گامی در جهت تحقق این هدف برداشته و راهکاری عملی برای ارتقای تعاملات اجتماعی در جامعه اسلامی ارائه می دهد.The Components of the Social Self in the Islamic Lifestyle Based on Ayatollah Javadi Amoli’s Interpretation of the Holy Qur’an
Lifestyle, as a set of human actions and behaviors, is shaped by the worldview, anthropology, and fundamental beliefs of a particular thought system. This thought not only affects the individual self but also influences the social self of human beings. The present study aims to identify the components of the social self in the Islamic lifestyle based on Ayatollah Javadi Amoli’s interpretation of the Holy Qur’an. This research seeks, through an in-depth examination of Qur’anic concepts, to introduce the principles and characteristics of the just social self as one of the dimensions of the Islamic lifestyle, thereby providing a foundation for constructive social interactions. The research adopts a qualitative approach and employs Schleiermacher’s classical hermeneutics for data analysis. This method enables the researcher to attain a deeper understanding of the components of the social self in the Islamic lifestyle through a precise examination of Qur’anic texts and concepts. Classical hermeneutics, particularly in Schleiermacher’s method, with its emphasis on profound understanding of the text and uncovering the interrelations among its different elements, is recognized as one of the most powerful tools for analyzing religious texts. This approach, by considering the historical, cultural, and linguistic contexts of the text, endeavors to reveal the original meaning and intended purpose of the author or speaker with greater precision. Such a method not only assists in comprehending the apparent details of the text but also provides access to its hidden layers and deeper concepts. In religious texts, which are often replete with metaphors, multilayered meanings, and fundamental principles, classical hermeneutics can serve as an effective tool for extracting intellectual and ethical foundations. Through analyzing the overall structure of the text and the interconnections among its components, this method helps the researcher arrive at a comprehensive and coherent interpretation that can be applied not only at the semantic level but also at the practical level. The findings revealed that human self-perception in relation to others (the social self) may develop at two evolutionary levels: at the lower level, the unjust social self, and at the higher level, the just social self, which constitutes one of the characteristics of the Islamic lifestyle. The components of the just social self-include: observing social justice, mutual understanding, expansion of affection, empathy, recognition of intellectual diversity, attentive listening and careful selection, the principle of differentiation, integrity and sincerity, respect, benevolent relations, and dialogue at the level of comprehension of interlocutors. These components, derived from Qur’anic teachings, represent principles that can direct social interactions toward constructiveness and cooperation. Identifying the components of the just social self based on the verses of the Holy Qur’an can provide the groundwork for establishing an Islamic lifestyle and fostering positive social interactions. These components not only contribute to strengthening individual and social relationships but also create an appropriate foundation for cooperation and social participation. The Islamic lifestyle, with its emphasis on justice, affection, and mutual respect, can build a balanced and harmonious society in which individuals engage in collaboration and empathy rather than unhealthy competition. By presenting the principles of the just social self, this research takes a step toward achieving this goal and offers a practical strategy for enhancing social interactions in an Islamic society.
تبلیغات
