زیبایی شناسی معماری اسلامی در مسجد وکیل شیراز با تکیه بر آرای تیتوس بورکهارت
آرشیو
چکیده
توجه به مسئله زیبایی و شناخت آن در اکثر آثار هنر و معماری در جهان، یکی از مهم ترین مسائلی است که از دوران کهن تا دوره معاصر، هم در ذهن هنرمندان برای خلق آثار هنری بوده و هم مورد توجه اندیشمندان حوزه های مختلف فلسفی، دینی و هنری قرار گرفته است. تیتوس بورکهارت ازجمله اندیشمندانی است که با رویکرد و اندیشه سنت گرایی به چیستی، چرایی و چگونگی ویژگی های هنر اسلامی پرداخته و در این میان، درباره مقوله زیبایی و زیبایی شناسی در هنر و معماری اسلامی به ویژه مساجد نیز دیدگاه هایی ارائه کرده است. سؤالات پژوهش چنین است: 1. شاخصه های زیبایی شناسی در معماری مسجد وکیل شیراز در دوره زندیه با توجه به دیدگاه های بورکهارت چگونه رقم خورده است؟ 2. آیا تمام ویژگی های ساختاری مساجد اسلامی، طبق دیدگاه های بورکهارت در مسجد وکیل شیراز در دوره زندیه، لحاظ شده است؟ پژوهش حاضر که به شیوه کتابخانه ای (اسنادی) گردآوری شده در تلاش است تا با روش توصیفی تحلیلی به بررسی، ارزیابی و تحلیل نظریات و دیدگاه های بورکهارت به عنوان یکی از اندیشمندان سنت گرا در رابطه با زیبایی شناسی معماری در جهان اسلام و تبیین چیستی و چگونگی مقوله زیبایی به عنوان یک ویژگی مهم در معماری مسجد وکیل شیراز بپردازد. یافته های پژوهش چنین است که با توجه به دیدگاه ها و نظریات بورکهارت، به شاخصه های مشترکی در زیبایی شناسی معماری مساجد اسلامی چون رمزپردازی، تجلّی اصل وحدت در کثرت و کثرت در وحدت، تجلّی زیبایی بصری آیات الهی به صورت کتیبه های خوشنویسی شده در مساجد به ویژه در مسجد وکیل شیراز، می توان اشاره کرد. هرچند اکثر شاخصه های مهم زیبایی شناسی مساجد اسلامی که در نظرگاه بورکهارت آمده در ساختار کلی مسجد وکیل شیراز در دوره زندیه نیز به چشم می خورند، اما مسجد وکیل شیراز، فاقد دو عنصر گنبد و مناره است که در اکثر مساجد دوره اسلامی در ایران ساخته شده اند. البته فقدان این دو مورد در مسجد وکیل شیراز، چیزی از ارزش های معنوی و زیبایی شناسی مسجد کم نمی کند.Aesthetics of Islamic Architecture in Vakil Mosque, Shiraz, Based on the Views of Titus Burckhardt
Introducion: Paying attention to the issue of beauty and recognizing it in most of the works of art and architecture in the world is one of the most important issues that have been in the minds of artists to create works of art from the ancient times to the contemporary period, and also the attention of thinkers in various philosophical, religious and artistic fields. is placed. Titus Burkhardt is one of the thinkers who studied what, why and how the characteristics of Islamic art are with the approach and thought of traditionalism, and in the meantime, he also presented views about the category of beauty and aesthetics in Islamic art and architecture, especially mosques.Questions: The research questions are as follows: 1) How were the aesthetic characteristics of the architecture of the Vakil Mosque in Shiraz during the Zand period determined according to Burckhardt’s views? 2) Are all the structural features of Islamic mosques, according to Burckhardt’s views, included in the Vakil Mosque of Shiraz in the Zandiya period?Methods: This research is done in a descriptive-analytical way and the data collection method is documentary (library). The purpose of this research is to evaluate and analyze Burkhart’s ideas and views as one of the traditionalist thinkers in relation to architectural aesthetics in the Islamic world and to explain what and how the category of beauty is an important feature in the architecture of the Vakil Mosque in Shiraz.Results: The findings of the research are that, according to Burckhardt’s views and theories, there are common characteristics in the architectural aesthetics of Islamic mosques, such as symbolism, manifestation of the principle of unity in plurality and plurality in unity, manifestation of the visual beauty of divine verses in the form of calligraphy inscriptions in mosques, especially in the Vakil Mosque of Shiraz , can be mentioned. Although most of the important aesthetic characteristics of Islamic mosques, which are mentioned in Burckhardt’s opinion, are also visible in the overall structure of the Vakil Mosque of Shiraz in the Zandiyeh period, But the Vakil Mosque of Shiraz lacks the two elements of dome and minaret that were built in most mosques of the Islamic period in Iran. Of course, the absence of these two items in the Vakil Mosque of Shiraz does not diminish the spiritual and aesthetic values of the mosque.
تبلیغات
