واکاوی سند اخلاق هوش مصنوعی یونسکو از منظر مبانی فلسفه اخلاق آیت الله مصباح یزدی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
یونسکو به خاطر نگرانی از به خطر افتادن ارزش های انسانی و اخلاقی از ناحیه هوش مصنوعی، به تازگی سندی با عنوان «توصیه نامه اخلاق هوش مصنوعی» تنظیم و تصویب کرده است. در این سند برخی اهداف، ارزش ها و هنجارها آورده شده و از کشورهای عضو که ایران نیز یکی از آنهاست خواسته است مفاد این سند را در کشورهای خود اجرا کنند. نهادهای بین المللی سعی دارند با تصویب این گونه اسناد بالادستی، قوانین و ارزش های جوامع را با خود همراه سازند. مسئله اصلی این پژوهش سازگاری و ناسازگاری مبانی ارزش های اخلاقی توصیه نامه مذکور با مبانی اخلاقی مکتب اسلام با تأکید بر اندیشه آیت الله مصباح یزدی است. به سبب آنکه ایشان در موضوع علم اخلاق و هدف اخلاقی، نظریه اختصاصی و کاملی دارد. پژوهش حاضر نخست با روش «توصیفی» نگرانی های اخلاقی از ناحیه فناوری هوش مصنوعی در سطح دنیا را تبیین نموده و سپس با روش «تحلیلی» و با تفکیک بین هوش مصنوعی ضعیف و قوی، اقسام اخلاق هوش مصنوعی و مقایسه اخلاق فضیلت و اخلاق عمل محور و تحلیل منشأ ارزش اخلاقی توصیه نامه ای را به دست آورده و در نهایت مشخص ساخته است که این توصیه نامه مبتنی بر قراردادگرایی بوده و به لحاظ موضوع و هدف، عمل محور است. اما نظریه اخلاقی اسلام جزو مکاتب واقع گرا بوده و در اندیشه برخی علمای فضیلت محور و از منظر آیت الله مصباح یزدی غایت گرایانه و کمال جوست. سرانجام راهکار ابداعی در اخلاق هوش مصنوعی این است که استفاده از این نوع ابزار نوین با معیار تقرب به خداوند ارزش گذاری شود.An Inquiry into the UNESCO’s Moral Document of Artificial Intelligence from the Perspective of Ayatollah Misbah Yazdi’s Foundations of Moral Philosophy
Due to the concerns over the potential threat artificial intelligence poses to human and moral values, UNESCO has recently drafted and adopted a document entitled "Recommendation on the Ethics of Artificial Intelligence". This document outlines certain goals, values, and norms, and calls upon member states -including Iran- to implement its provisions within their respective countries. International organizations seek to align the laws and values of societies with their own by adopting such high-level policy documents. The main issue addressed in this study is the compatibility or incompatibility of the ethical value foundations presented in the aforementioned recommendation with the moral principles of the Islamic school of thought, with a particular emphasis on the ideas of Ayatollah Misbah Yazdi. This focus is due to his comprehensive and distinctive theory on moral philosophy and the objective of ethics.
The present study first employs a descriptive method to explain the global ethical concerns arising from artificial intelligence technologies. It then adopts an analytical approach to examine various dimensions, including the distinction between weak and strong AI, the different types of AI ethics, the comparison between virtue ethics and action-based ethics, and the analysis of the source of moral values in the recommendation-based ethics. Ultimately, the study demonstrates that the Recommendation is grounded in contractualism and, in terms of both subject and objective, reflects an action-oriented ethics. However, the Islamic ethical theory falls under the realist schools of thought and, according to the virtue-oriented philosophy of some scholars, including Ayatollah Misbah Yazdi, it is teleological and perfectionist in nature. Ultimately, the proposed solution in AI ethics is to evaluate the use of such new technologies according to the criterion of drawing closer to God.
تبلیغات
