بررسی مفهوم «مبهم» در فلسفه صدرالمتألهین (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
تحقق مفهوم کلی و نحوه ارزیابی آن از مسائلی است که ملاصدرا به آن پرداخته است. مشهور است، او درک جزئی را ناشی از قیّومیّت نفس و درک کلی را ناشی از نوعی اتحاد با عقل فعال میداند اما براساس تعریف از کلی در منطق و تفاوت آن با تعریف ارائه شده در فلسفه، نوع دیگری از مفاهیم قابل کشف است که مبانی و آثار آن مغفول است. صدرالمتالهین روشهای متعددی اعم از اتحاد با عقل فعال یا مشاهده رب النوع جهت درک کلی بیان نموده و ضمن تایید تجرید مفاهیم جزئی برای درک کلی آن را در برخی آثار نقد نموده است. در این نوشتار ضمن جمع بندی این روشها، با توجه به انواع کلی و جزئی و تاثیر قوای نفس در شکل گیری آنها، به بررسی وجودی و مبانیِ این نوع متفاوت از کلی به عنوان مفهوم مبهم پرداختیم. مفهوم مبهم از دخالت قوه متصرفه در مفاهیم جزئی و برداشتن قیود تعیین کننده بدستآمده و خاصیت فلسفیِ کلی بودن را دارا نیست؛ از اینرو پس از ارزیابی معرفتی، کاربردها و روشهای متفاوت ارزیابی آن بیان شده است.An Examination of the Concept of the “Ambiguous” in the Philosophy of Ṣadr al-Mutaallihin
The realization of the concept of the "universal" and how to evaluate it is one of the issues addressed by Mulla Sadra. It is commonly known that he considers understanding the particulars to arise from the subsistence of the soul, while understanding the universals to result from a kind of union with the Active Intellect. However, based on the definition of the "universals" in logic and its difference from that provided in philosophy, another type of concepts can be discovered, whose foundations and implications have often been overlooked.
Mulla Sadra has proposed multiple methods for understanding the universals, including union with the Active Intellect or the observation of the archetypes. While he acknowledges the abstraction of the particulars in order to understand universals, he critiques this method in some of his works., Having summarized these methods and viewing the types of universals and particulars as well as the influence of the soul’s faculties in their formation, this paper explores the ontic and foundations of a different type of "universal" as the concept of the "ambiguous." The concept of the "ambiguous" arises from the interference of the active faculty in particular concepts and the removal of the determining confines, thus it lacks the philosophical property of inclusiveness of certainty. Therefore, after an epistemic evaluation, the various applications and methods for evaluating it are discussed.
تبلیغات
