مناسبات کلام پژوهان و تاریخ نگاران معاصر با محوریّت امامت
آرشیو
چکیده
این پژوهش با روش تحلیلی- تطبیقی و با تمرکز بر آرای متکلّمان و مورّخان معاصر، به بررسی نسبتِ میان دو دانشِ کلام با رویکرد اثبات و دفاع از گزاره های اعتقادی و تاریخ باهدف تبیین طبیعی و قاعده مند رویدادها در حوزه امامت شناسی شیعی می پردازد. پرسش اصلی آن است که در حوزه امام شناسی، باتوجّه به مقام انسانی و جایگاه فراانسانی امام، آیا می توان در این مقوله، نسبتی بین دانش کلام و تاریخ ارائه کرد؟ و اگر نسبتی وجود دارد، از منظر معاصران چگونه است؟ یافته های پژوهش نشان از آن دارند که در تعامل دوگانه کلام و تاریخ، کلام با استناد به آموزه های دینی، ویژگی های فراطبیعی امامان را تبیین می کند؛ درحالی که تاریخ با تحلیل وقایع عینی، بُعد انسانی و زمینی امامت را برجسته می سازد. این دو رویکرد، نه در تقابل، بلکه در تکمیل یکدیگر عمل می کنند؛ به گونه ای که تاریخ، زمینه های اجتماعی- سیاسی امامت، و کلام، مبانی اعتقادی آن را مستدل می کند. در این میان، تنش اصلی در تقلیل گرایی تاریخی در ارتباط با نادیده گرفتن بُعد قدسی امام یا کلامِ صرفاً انتزاعی به معنی غفلت از واقعیات تاریخی ریشه دارد. راه حل پیشنهادی، اتخاذ نگاهی بینارشته ای است که هم به اسناد تاریخی و هم به استدلال های کلامی توجه توأمان دارد.The Relation between Contemporary Theologians and Historians on the Issue of Imamate
This study, using a descriptive-comparative method and focusing on the views of contemporary theologians and historians, examines the relationship between the two sciences of theology with the approach of proving and defending doctrinal propositions, and history with the aim of naturally and systematically explaining events in the field of Shi’ite Imamate studies. The main question is that in the field of Imamate studies, considering the human and superhuman nature of the Imam, can a relationship be presented between the science of theology and history in this category? And if so, what is it from the perspective of contemporaries? The findings of the study indicate that in the dual interaction of theology and history, theology, by citing religious teachings, explains the supernatural characteristics of the Imams; while history, by analyzing objective events, highlights the human and earthly dimension of the Imams. These two approaches do not operate in opposition, but rather complement each other; in such a way that history documents the socio-political contexts of the Imamate, and theology substantiates its religious foundations. Meanwhile, the main challenge is in historical reductionism that ignores the sacred aspect of the Imam, or in the purely abstract theology, which neglects historical facts. The proposed suggestion is to adopt an interdisciplinary perspective that pays attention to both historical documents and theological arguments.
تبلیغات
