برنامه ریزی رفاه و توسعه اجتماعی

برنامه ریزی رفاه و توسعه اجتماعی

برنامه ریزی رفاه و توسعه اجتماعی پاییز 1402 شماره 56 (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

سیمای نابغه رمانتیک در اقتصاد: روایت کارآفرینان ایرانی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نبوغ رمانتیسم کارآفرینی اقتصاد روایت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 70 تعداد دانلود : 897
در روایت های فعالان اقتصادی، کارآفرینان و مدیران، به عناصر و مفاهیم رمانتیکی اشاره می شود که تقویت کننده نوعی نظم اقتصادی است. در این نظم ساختاری، جایگاه اقتصادی افراد، بسته به میزان ریسک، ایده پردازی و به کارگیری استعداد و تخیل توسط آنها، طبیعی، منطقی و متعادل جلوه داده می شود. اکوسیستم کارآفرینی، در چارچوب بینشی رمانتیک، با اصالت دادن به نبوغ به نحوی سرایت کننده به تصورها و هنجارها پیرامون شغل و کسب و کار شکل داده و مسئولیت ناکامی به نحوی فردگرایانه تعیین شده است. در این بین قهرمانانی جدید با صفاتی قابل الگوبرداری به وجود آمده اند و نوعی عمل با ارزش نیز شکل گرفته است. مطالعه حاضر، روایت پژوهی و مصاحبه مستقیم و نیمه ساختار یافته را به کار گرفته است تا سیمایی از نابغه و کارآفرین ایرانی ترسیم کند. فعالان اقتصادی در این تحقیق طیفی از بنیان گذاران و مدیرعاملانِ استارتاپ ها، سرمایه گذار، مدیر مرکز رشد، کارآفرین سنتی و خیّر را شامل می شود. این پژوهش کیفی به لحاظ نظری به دنبال کنکاشی پیرامون نبوغ، رمانتیسم اقتصادی و زیبایی شناختی کردن اقتصاد است. بر اساس یافته های پژوهش بسیاری از روایت های اکوسیستم کارآفرینی منطبق بر شیوه عمل رمانتیک است، این در حالی است که احساسی گری و فرصت گرایی حاصل از رمانتیسم توجه به زمینه را مختل می کند.
۲.

تدوین الگوی نقش آفرینی نهاد دانشگاه در چارچوب حکمرانی همکارانه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: حکمرانی همکارانه نهاد دانشگاه حکمرانی توسعه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 39 تعداد دانلود : 962
دستیابی به توسعه یکی از اهداف مهم برنامه ریزان و سیاست گذاران در جوامع توسعه نیافته است. به همین منظور نظام حکمرانی بسیاری از کشورهای جهان، سعی در ایجاد ارتباط هدفمند بین نظام آموزش عالی و اهداف مدیریت توسعه در کشورها را دارند. این پژوهش با هدف تدوین الگوی نقش آفرینی نهاد دانشگاه در چارچوب حکمرانی همکارانه تدوین شده است. این پژوهش از نظر نوع رویکرد کیفی، ازنظر هدف، کاربردی و ماهیت و روش، اکتشافی است . جامعه آماری پژوهش، 13 دانشگاه برتر کشور ( اعضای هیئت علمی با سابقه پست اجرائی در نظام حکمرانی کشور) می باشند که با روش نمونه گیری غیر احتمالی و به صورت هدفمند و گلوله برفی و تا رسیدن به اشباع نظری ، 16 نفر به عنوان اعضای نمونه انتخاب شده اند . لازم به ذکر است ابزار گردآوری داده ها مصاحبه نیمه ساختار یافته می باشد که برای بررسی قابل اعتماد بودن یافته ها از نیز از معیارهای چهارگانه گوبا و لینکلن استفاده شده است. نتایج براساس تحلیل مضمون ،نشان میدهد که محرک ها (4 عامل) ، زمینه ها ( 5 عامل) ،ظرفیت های مشارکت ( 4 عامل) ،انگیزه های مشترک ( 4 عامل) ، ارزش های مشترک ( 5 عامل) و خروجی ها و پیامدها ( 5 عامل) به عنوان شاخص های نقش آفرینی دانشگاه در چارچوب حکمرانی همکارانه شناسایی شده اند.
۳.

مطالعه فهم دانشجویان از زمینه ها و پیامدهای شادی با رویکرد کیفی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: شادی جوانان کالایی شدن شادی رضایت از زندگی دانشجویان دانشگاه تبریز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 90 تعداد دانلود : 921
یکی از نیازهای ضروری برای موفقیت فردی و اجتماعی انسان جستجوی نشاط و شادی می باشد، هر چند که دستیابی به این مهم برای همگان و اکثریت مردم سهل و آسان نیست. اگر چه رسیدن به این هدف برای هرکسی به آسانی صورت نمی گیرد. در سال های اخیر، تمایل جامعه شناسان برای مطالعه شادی و علل و پیامدهای آن، افزایش یافته است. بنابراین هدف پژوهش حاضر، مطالعه فهم دانشجویان از زمینه ها و پیامدهای شادی می باشد. روش این پژوهش، کیفی بوده و با رویکرد نظریه داده بنیاد انجام شده است. در پژوهش حاضر با 20 نفر از دانشجویان دانشگاه تبریز مصاحبه عمیق به عمل آمد. محورهای مصاحبه در این پژوهش عبارت است از: تلقی جوانان از شادی، عوامل تاثیرگذار بر شادی، پیامدهای شادی در سطح فردی و جامعه و راهکارهای مناسب برای شادی جوانان.مقوله های محوری مستخرج از مصاحبه ها عبارت است از: عوامل اقتصادی، عوامل خانوادگی، احساس خودارزشمندی، رضایت از زندگی، سرمایه اجتماعی، تفوق ارزش های مادی، توسعه اجتماعی، مدارای اجتماعی، بسترسازی برای اشتغال، لزوم توجه به مطلوبیت اوقات فراغت . پس از تحلیل یافته های مصاحبه، تقلیل و کدگذاری در پژوهش حاضر مقوله کالایی شدن شادی به دست آمد.نتایج حاصل از اطلاعات مصاحبه نشان می دهد که سیاستگذاری های اجتماعی و عمومی مرتبط با نشاط اجتماعی جوانان بایستی منطبق با نیازهای اساسی آنها تدوین گردد.
۴.

چارچوب مفهومی پیشرفت فرایند ایجاد کسب و کار جدید مبتنی بر ویژگی های تیم مؤسس(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ویژگی های فرهنگی کارآفرینی کسب و کار تیم موسس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 597 تعداد دانلود : 128
فرآیند ایجاد کسب و کار در دنیای جدید از نقاط تمرکز برای ایجاد توسعه های خرد و متوسط اقتصادی است در حقیقت اهمیت بستر سازی جهت ایجاد محیطی مناسب برای رشد کسب و کار ها از دغدغه های امروز حوزه کارآفرینی میباشد. در این بین تیم ایجاد کننده کسب و کار یا به عبارتی تیم موسس از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده و بررسی آن میتواند متغیرهایی که سبب موفقیت و یا عدم موفقیت یک کسب و کار میشوند را نشان دهد. متفکرین حوزه های مختلف نیز بارها به اهمیت فرهنگ در کارآفرینی توجه داشته و دارند اما به نظر میرسد این تاثیر به صورت مستقیم باید درباره تیم موسس و ویژگی های فرهنگی که میتواند زمینه ساز پیشرفت کسب و کارها شود را با دقت بیشتری مورد مطالعه قرار دهد. عنصر فرهنگ باید در الگوهای کارآفرینی حضور فعال داشته باشد، چرا که نگرش کارآفرینان تحت تأثیر روش ها و ارزش های فرهنگ بومی است. همچنین فرهنگ، گذشته از نگرش، بر ادراک و رفتار نیز اثرگذار است.عنصر فرهنگ باید در الگوهای کارآفرینی حضور فعال داشته باشد، چرا که نگرش کارآفرینان تحت تأثیر روش ها و ارزش های فرهنگ بومی است. همچنین فرهنگ، گذشته از نگرش، بر ادراک و رفتار نیز اثرگذار است.کلمات کلیدی: ویژگی های فرهنگی، کارآفرینی ، کسب و کار،تیم موسسکلمات کلیدی: ویژگی های فرهنگی، کارآفرینی ، کسب و کار،تیم موسس
۵.

رابطه بودجه دولتی و توسعه اقتصادی-اجتماعی استان های کشور(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: بودجه دولتی توسعه متوازن تاکسونومی عددی تخصیص برابر عدالت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 212 تعداد دانلود : 344
مسأله مرکزی مکتوب حاضر مطالعه ی نسبت بودجه سرمایه ای دولت با سطح توسعه ی استان های کشور است. از این منظر با مرور معرفی بنیان های مفهومی، اهمیت توسعه ی متوازن منطقه ای توجیه می شود. معیارهای تخصیص بودجه در کشورهای مختلف مرور شده و گونه ی مناسب کشور ایران معرفی می شود. روش مطالعه تاکسونومی و طبقه بندی وضع موجود بر اساس شاخص های ساخته شده از داده های موجود است. با ترکیب شاخص ها رتبه توسعه ای هر استان استخراج شده و رتبه استحقاقی آن از بودجه سرمایه ای نیز محاسبه می شود. نتیجه تحقیق حاکی است، تخصیص بودجه سرمایه ای استانی بر اساس میزان توسعه نیافتگی استان ها نبوده و فرایند بودجه در ایران در جهت کاهش نابرابری و شکاف منطقه ای نیست. در کنار سایر عوامل از جمله مختصات منطقه ای، بودجه نقش مهمی در توسعه ی زیرساخت و جذب سرمایه گذاری و تشکیل بازار منطقه ای دارد. توسعه ی متوازن که ضامن ثبات و امنیت است مستلزم تخصیص برابرانه بودجه به عنوان ضرورت ملی و تکلیف قانونی دولت است.ر کنار سایر عوامل از جمله مختصات منطقه ای، بودجه نقش مهمی در توسعه ی زیرساخت و جذب سرمایه گذاری و تشکیل بازار منطقه ای دارد. توسعه ی متوازن که ضامن ثبات و امنیت است مستلزم تخصیص برابرانه بودجه به عنوان ضرورت ملی و تکلیف قانونی دولت است.ر کنار سایر عوامل از جمله مختصات منطقه ای، بودجه نقش مهمی در توسعه ی زیرساخت و جذب سرمایه گذاری و تشکیل بازار منطقه ای دارد. توسعه ی متوازن که ضامن ثبات و امنیت است مستلزم تخصیص برابرانه بودجه
۶.

فرا تحلیل عوامل مؤثر بر احساس امنیت اجتماعی زنان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: احساس امنیت اجتماعی اعتماد اجتماعی زنان تعلق مذهبی فراتحلیل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 298 تعداد دانلود : 402
با حرکت جوامع به سمت مدرن شدن و جهان صنعتی، امنیت اهمیتی وافر یافته و به یکی از نیازهای اساسی انسانها تبدیل می شود، به طوریکه با زوال آن، آرامش خاطر انسان از بین میرود و تشویش، اضطراب و نا آرامی جای آنرا میگیرد. به همین دلیل، پژوهش های متعددی در این رابطه انجام شده است. این موضوع، انجام تحقیقات ترکیبی بسیار مهم است تا عصاره تحقیقات موجود دریک موضوع خاص را به روشی منظم فراهم آورد. ازاینرو، هدف از پژوهش حاضر، بکارگیری استراتژی فراتحلیل به منظور تحلیل و ترکیب نتایج مطالعات صورت گرفته پیرامون احساس امنیت اجتماعی زنان است. با توجه به معیارهای فراتحلیل، از میان 55 مقاله منتشر شده در پایگاههای اطلاعاتی در سال های 1390-1399 مقالاتی که ویژگیهای لازم را دارند، انتخاب و داده ها توسط نرم افزار فراتحلیل (CMA) بررسی شدند. در گام نخست، سوگیری انتشار و مفروضه همگنی بررسی شدند که یافته ها حکایت از عدم سو گیری انتشار و ناهمگنی اندازه اثر مطالعات دارد. در مرحله دوم، ضریب اندازه اثر و نقش تعدیل گری متغیر قومیت ارزیابی شدند. اندازه اثر مشارکت اجتماعی، تعلق مذهبی، حمایت اجتماعی، شبکه روابط اجتماعی، عملکرد پلیس، هویت اجتماعی، انسجام اجتماعی و اعتماد اجتماعی با احساس امنیت اجتماعی زنان معنادار و برحسب نظام تفسیری کوهن با تاثیری در حد متوسط ارزیابی شدند. با در نظر گرفتن قومیت به عنوان متغیر تعدیل گر، تاثیر متغیرهای مورد بررسی بر احساس امنیت اجتماعی زنان متفاوت ارزیابی شدند.
۷.

ارتباط جو سازمانی با قصد ترک خدمت کارکنان مراکز درمانی در بحران کرونا(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: جو سازمانی قصد ترک خدمت کرونا بیمارستان شهید بهشتی کاشان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 98 تعداد دانلود : 19
هدف از این پژوهش بررسی ارتباط جو سازمانی با قصد ترک خدمت کارکنان مراکز درمانی در بحران کرونا است. این پژوهش به لحاظ روش تحقیق از نوع اسنادی و پیمایشی بوده، ابزار پژوهش شامل پرسشنامه های جو سازمانی هالپین و کرافت و پرسشنامه تمایل به ترک خدمت اورایلی و همکاران است. جامعه آماری دربرگیرنده کارکنان بیمارستان شهید بهشتی کاشان در سال 1399 بوده و حجم نمونه با استفاده از نرم افزار سمپل پاور، 130 نفر تخمین زده شده است. یافته های تحقیق در بعد توصیفی نشان دادند که اکثریت کارکنان این مرکز جوسازمانی آن را حد متوسط ارزیابی نموده و میل به ترک خدمت در میان آنها در حد متوسط به بالا است. تحلیل استنباطی داده ها نیز نشان داد که ارتباط معنی دار و معکوسی میان جوسازمانی با تمایل به ترک خدمت کارکنان وجود دارد. همچنین، تحلیل چندمتغیره نشان داد که چهار شاخص نفوذ و پویایی، روحیه کار گروهی، مزاحمت و فاصله گیری، 37 درصد از تغییرات میل به ترک خدمت را تبیین نموده و بالاترین اثرگذاری بر ترک خدمت متعلق به بعد روحیه کار گروهی و جمعی می باشد . با توجه به این یافته ها، پیشنهاد می شود تا سیاستگذاری در نظام های درمانی و بیمارستانی متمرکز بر ایجاد انگیزش های شغلی بیشتر در بین نیروهای انسانی متخصص و متبحر در راستای علاقمند نمودن آن ها به فعالیت های شغلی و متعهد ساختن آنان به اهداف سازمانی گردد.
۸.

تعیین کننده های جمعیت شناختی پس انداز خانوار با تاکید بر گذار سنی (مورد مطالعه: سرپرستان خانوار استان تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: گذار سنی پس انداز خانوار سن سرپرست خانوار مدل چرخه زندگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 624 تعداد دانلود : 351
متغیرهای جمعیتی می توانند نقش تعیین کننده ای در سطح پس انداز داشته باشند. ازاین رو، تحقیق حاضر با استفاده از داده های مقطعی و با سنجش میزان پس انداز در بین خانوارهای شهری تهران قصد دارد ارتباط آن را با گذار سنی آزمون نماید. روش تحقیق تحلیل ثانویه بوده است. داده های مورد بررسی شامل اطلاعات 18610 خانوار شرکت کننده در نمونه گیری از هزینه و درآمدهای خانوارهای شهری استان تهران سال 1397 می باشد که به طور سالانه توسط مرکز آمار ایران انجام و اطلاعات خام آن در اختیار محققان قرار داده می شود. در این پژوهش از تئوری گذار سنی دایسون و تئوری چرخه زندگی مودیگلیانی و اندو به عنوان چارچوب نظری تحقیق استفاده شده است. یافته های تحقیق نشان می دهد که میانگین درصدی پس انداز در بین خانوارهای موردبررسی متوسط به پایین، 80/21 می باشد؛ همچنین، بر اساس نتایج آزمون های تفاوت میانگین T,F، میانگین پس انداز خانوار به تفکیک متغیرهای سن سرپرست خانوار، جنسیت و وضع فعالیت متفاوت می باشد؛ همچنین، نتایج نشان می دهد که تئوری چرخه زندگی در اقتصاد شهری تهران صدق می کند و جمعیت جوان فعال دارای میزان پس انداز معنادار بیشتری نسبت به دو طیف کودکان-نوجوانان و کهن سالان است.واژگان کلیدی: گذار سنی، پس انداز خانوار، سن سرپرست خانوار، مدل چرخه زندگی.
۹.

انتظارات از آینده در کودکان و نوجوانان کار(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: انتظارات از آینده کودکان کار نوجوانان کار هدف گزینی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 687 تعداد دانلود : 454
هدف: این پژوهش با هدف بررسی انتظارات از آینده درکودکان و نوجوانان کار انجام شد. روش: روش پژوهش کیفی بود و از تحلیل مضمون برای تحلیل داده ها استفاده شد. جامعه متشکل ازکودکان و نوجوانان کار در شهر ساری در سال 1400-1399 بود و نمونه گیری به صورت هدفمند و تا اشباع نظری مصاحبه ها انجام شد. در نهایت 12 نفر به شیوه نیمه ساختاریافته مورد مصاحبه قرار گرفتند و مصاحبه ها با استفاده از تحلیل مضمون تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: نتایج نشان داد مقوله های مربوط به انتظارات از آینده در پنج بعد جبران گذشته برای فرزندان، تلاش درعین قناعت، توکل، برنامه ریزی برای آینده و بدبینی طبقه بندی می شود. ارتباط بین مقوله ها با یک الگو نشان داده شد که تلاش در عین قناعت در محور آن قرار گرفت. نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان داد مشکلات اقتصادی که کودکان کار دارند، انتظار آن ها از آینده را تحت الشعاع قرار می دهد و بیشتر این کودکان در نظر دارند زندگی خود را به نوعی پیش ببرند که فرزندانشان چنین زندگی را تجربه نکنند. برخی از کودکان با هدف گزینی مناسب، برنامه داشتن برای آینده و توکل به خداوند به این باور رسیده بودندکه می توانند آینده بهتری را برای خودشان رقم بزنند. کلید واژه: انتظارات از آینده، کودکان کار، نوجوانان کار، هدف گزینی
۱۰.

موانع و چالش های مددکاری اجتماعیِ صنعتی در ایران؛ یک نظریه زمینه ای(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: منابع انسانی خدمات اجتماعی مددکاری اجتماعی صنعت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 73 تعداد دانلود : 368
یکی از گرایش های مددکاری اجتماعی حوزه صنعت است که با جنبش های کارگری در دنیا شروع شد و بیشتر صنایع مهم دنیا از وجود این مددکاران بهره مند می شوند. بعد از گذشته بیش از 50 سال از ورود مددکاری اجتماعی به ایران و نیز وجود این گرایش در صنعت نفت، امّا توسعه ای در آن ایجاد نشده است. هدف پژوهش حاضر، کشف و واکاوی عدم تحقق و توسعه مددکاری اجتماعیِ صنعتی در صنایع ایران است. تحقیق حاضر یک مطالعه ی کیفی در سطح ملی است که با معیار اشباع داده ها و به روش مصاحبه ی نیمه ساختاریافته 10 نفر از مددکاران اجتماعی صاحبنظر و مرتبط با موضوع به صورت هدفمند در آن مشارکت کردند. داده ها به روش نظریه ی زمینه ای مورد تحلیل واقع شد. پژوهش نشان داد که موانع چندگانه ای پیش روی مددکاران اجتماعی صنعتی عبارتند از موانع ساختاری، جایگاه شغلی مبهم، و بی دانشی و خام دستی. پدیده ی ساختاری برساخت شده عبارت است از محدودیت نقش. برای تحقق و توسعه ی مددکاری اجتماعی صنعتی، علاوه بر رفع موانع مطرح شده، این مددکاران اجتماعی هستند که باید خود را به صنعت ارائه کنند تا فرصت هایی که می توانند برای صنعت ایجاد کنند را بشناسانند و از ظرفیت های رشته ی حرفه ای خود در راستای اهداف مهم صنایع بهره بگیرند. در واقع، مطالبه گری حرفه ای مددکاری اجتماعی صنعتی، یکی از راهبردهای اصلی در جهت تحقق این امر است.
۱۱.

تبیین تأثیر بانکداری اجتماعی بر توسعه پایدار روستایی/عشایری با میانجی گری سرمایه اجتماعی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: توسعه پایدار روستا عشایر سرمایه اجتماعی بانکداری اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 673 تعداد دانلود : 511
شناخت تاثیر پرداخت تسهیلات بانکی با رویکرد بانکداری اجتماعی بر توسعه پایدار روستایی و عشایری با میانجی-گری سرمایه اجتماعی همسو با رویکردهای نظری سرمایه اجتماعی(بوردیو)، توسعه پایدار (آمارتیاسن)، بانکداری اجتماعی(بندیکتر) و توسعه پایدار اجتماعی(مکنزی) هدف این مطالعه بود. روش کمی و ابزار پرسشنامه محقق ساخته بود که آلفای کرونباخ کل بالای 70/0، توسعه پایدار 87/0، برای سرمایه اجتماعی 84 /0و برای بانکداری اجتماعی 93 /0 بوده است. جامعه آماری، دریافت کنندگان تسهیلات بانک توسعه تعاون بود که با نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای پنج استان انتخاب و از استان های منتخب، دریافت کنندگان تسهیلات بعنوان نمونه مورد مطالعه قرار گرفت. برای تحلیل داده ها از مدل-سازی معادلات ساختاری استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد سرمایه اجتماعی بیشترین نقش را در تبیین فرایند توسعه پایدار داشته و نقش بانکداری اجتماعی در فرآیند توسعه پایدار عشایری(71 درصد)، پررنگ تر ازفرایند توسعه پایدار روستایی(34 درصد) بوده است. محیط زیست مولفه تأثیرگذار بر فرآیند توسعه پایدار بوده که بعد از آن مولفه های سود و در نهایت مردم قرار داشته اند. همچنین سرمایه اجتماعی(40 درصد) در تحقق بانکداری اجتماعی تاثیرگذار بوده است. بنابراین، می توان نتیجه گیری نمود برای اهتمام به توسعه پایدار روستایی و عشایری با مولفه های پایداری اقتصادی، پایداری محیطی و پایداری اجتماعی، توجه به مولفه های سه گانه بانکداری اجتماعی، یعنی؛ سود، مردم و محیط زیست و مولفه های پنج گانه سرمایه اجتماعی، یعنی؛ آگاهی اجتماعی، مشارکت اجتماعی، شبکه اجتماعی، انسجام اجتماعی و اعتماد اجتماعی حایز اهمیت است.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۴۲