برنامه ریزی رفاه و توسعه اجتماعی

برنامه ریزی رفاه و توسعه اجتماعی

برنامه ریزی رفاه و توسعه اجتماعی زمستان 1400 شماره 49 (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

تحلیل تجربه زیسته فقرای شهری از طرد اجتماعی از بازار کار مورد مطالعه؛ مناطق 17، 18 و 19 شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: فقر شهری طرد اجتماعی طرد از بازار کار شهر تهران روش گرنددتئوری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 481 تعداد دانلود : 64
هدف از مطالعه حاضر فهم تجربه زیسته فقرای شهری از علل موثر بر فقر است. روش تحقیق، گرندد تئوری و جامعه مورد مطالعه، شامل سرپرستان خانوارهای تهیدست شهری ساکن در مناطق 17 و 18 و 19 شهرداری تهران بوده است نمونه گیری ابتدا به صورت هدفمند و تا مرحله اشباع نظری ادامه یافت. در نتیجه مقوله هسته ای با عنوان طرد اجتماعی از بازار کار ظاهر گردید. یافته های تحقیق بر اساس مدل پارادیمی پژوهش در پنج محور( شرایط علی، شرایط مداخله گر و شرایط زمینه ای، راهبردها و پیامدها) قرار گرفت. در این مقاله شرایط علی مقوله طرد از بازار کار مطرح می شود. شرایط علی بر اساس نظر مشارکت کنندگان شامل چهار مقوله اصلی با عنوان های ضعف سرمایه اقتصادی، ضعف سرمایه انسانی، شرایط نامساعد اقتصادی و شرایط نامساعد اشتغال است. براساس یافته ها بسیاری از فقرای شهری ساکن در مناطق مورد مطالعه پیشینه فقر روستایی داشتند که بارزترین وجه آن ضعف سرمایه های اقتصادی و انسانی است. همچنین شرایط اشتغال آنان در شهر بسیار متاثر از شرایط نامساعد اقتصادی(مانند: تحریم های اقتصادی، شیوع بیماری کرونا، مکانیزه شدن تولید و ارائه خدمات و حضور اتباع خارجی) و شرایط نامساعد اشتغال (مانند: آسیب پذیری جسمی، آسیب پذیری روانی، درامد اندک، فقدان حمایت های اجتماعی و استثمار) بوده، به گونه ای که این شرایط منجر به تداوم فقر بین نسلی آنان شده است.
۲.

تحلیل شبکه مضامین روانی- اجتماعی رفاه ذهنی: یک مطالعه کیفی بر اساس شواهد آزمون شده(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: عوامل روانی - اجتماعی رفاه ذهنی رفاه ذهنی کیفیت زندگی سرمایه روانشناختی مولفه های اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 451 تعداد دانلود : 550
رفاه ذهنی از جمله مسائل قابل بحث از جنبه های گوناگون است که می تواند نظریه پردازان رشته های مختلف را برای فهم بهتر این مفهوم به تحقیق و پژوهش مشتاق کند . رفاه را بیش از آنکه بتوان صرفا از دیدگاه های اقتصادی و کمی نگر به مرحله تحلیل آورد می تواند جنبه های روانشناختی و اجتماعی را نیز در بر بگیرد . تحقیق حاضر در مورد مضامین روانی _ اجتماعی رفاه ذهنی بر اساس شواهد تحقیقاتی آزمون شده می باشد . هدف از پژوهش استخراج مضامین روانی _ اجتماعی رفاه ذهنی در مقالات و پژوهش های علمی پیشین در بازه زمانی سال های 2000 تا 2021 است . پژوهش از نوع کاربردی و کیفی و در آن از روش تحلیل مضمون و تکنیک آتراید _ استرلینگ استفاده شده است. با استفاده از روش هدفمند و انتخاب متون و استفاده از معیار اشباع نظری 34 مقاله انتخاب و مورد تحلیل قرار گرفت. برای تحلیل مضامین و ترسیم شبکه از نرم افزار MAXqda 2018 استفاده شده است. نتایج نشان داد عوامل رضا مندی شغلی، سرمایه روانشناختی ، مولفه های اجتماعی، کیفیت زندگی ، تخریب گرها و بازدارنده ها و مدرنیته مضامین روانی_ اجتماعی رفاه ذهنی را تشکیل می دهند. نتیجه گیری: همسو با یافته های تحقیق می توان نتیجه گرفت رفاه ذهنی در محور های مختلف زندگی اثر گذار بوده و از زوایا ی گوناگون مرتبط با حیات بشر قابل ارزیابی است .
۳.

زمینه های فرهنگی کنش اقتصادی شهروندان کرمانشاهی در حوزه رفاه اجتماعی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: زمینه های فرهنگی پول پس انداز رفاه اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 270 تعداد دانلود : 708
پژوهش حاضر با هدف ارائه الگویی از زمینه های فرهنگی اقتصادی کنش شهروندان کرمانشاهی در حوزه رفاه اجتماعی صورت گرفته است. روش تحقیق از نوع کیفی و تکنیک جمع آوری داده ها نیز مصاحبه نیمه ساخت یافته می باشد. مصاحبه پس از اجرا بین 35 نفر از افراد نمونه که به صورت هدفمند انتخاب شدند، که با همین تعداد به اشباح نظری رسید. نتایج تحقیق نشان داد که دو عامل دین و مذهب و آداب و رسوم به عنوان شرایط علّی در نظر گرفته شده اند. در بخش عوامل زمینه ای ترس از نمایش ثروت در عرصه عمومی و خانواده گرایی قرار می گیرد، شرایط مداخله ای شامل نوع پول (مثبت و منفی) و عدم تناسب در مدیریت پول و نگاه مردم می باشد. پدیده محوری نیز به نقش تعیین کننده پول در رفاه اجتماعی اشاره دارد. راهبردهای مدل نیز شامل: استفاده از پول به عنوان ابزاری برای توسعه کار و پس انداز را به انگیزه های مختلف می باشد. در نهایت نیز مجموع این قضایا پیامدهایی از قبیل: آسایش و راحتی، اشتغال، تفریح و سرگرمی، روابط خانوادگی و ارتباطات اجتماعی، تغذیه و پوشاک، فقر زدایی و محرومیت زدایی و رفع نیازها در جهت دسترسی به رفاه اجتماعی منجر می شود.
۴.

فراتحلیل مطالعات انجام شده درباره ادراک عدالت و رفتار شهروندی سازمانی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ادراک عدالت سازمانی رفتار شهروندی سازمانی فراتحلیل ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 959 تعداد دانلود : 313
هدف از این پژوهش، بهره گیری از روش فراتحلیل به منظور تبیین رابطه عدالت و رفتار شهروندی در نظام های سازمانی ایران است. بر این مبنا، 59 سند پژوهشی (در قالب مقالات علمی) که در فاصله زمانی 1385-1397 و با هدف تبیین ارتباط میان عدالت سازمانی و رفتار شهروندی سازمانی به انجام رسیده و در فصلنامه های معتبر داخل کشور چاپ شده اند، به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. پژوهش های برگزیده شده عمدتاً به روش پیمایشی، در جوامع آماری گوناگون، با حجم نمونه متفاوت (40-400) و با به کارگیری ابزارهای برخوردار از پایایی و اعتبار به انجام رسیده اند. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار جامعه فراتحلیل (CMA2) بهره گرفته شد. بررسی مفروضات فراتحلیل حاکی از ناهمگنی اندازه های اثر و فقدان خطای نشر در میان اسناد پژوهشی بود. یافته ها نشان دادند که اندازه اثر عدالت سازمانی بر رفتار شهروندی سازمانی معادل با 44/0 بوده که بر مبنای نظام تفسیری کوهن، تأثیر نیرومندی محسوب می گردد. همچنین، شاخص زمان انجام پژوهش، موقعیت جغرافیایی، نوع سازمان، جنسیت و قومیت آزمودنی ها بر رابطه عدالت سازمانی با رفتار شهروندی سازمانی تأثیری تعدیل کننده داشتند. بدین لحاظ، ادراک عدالت سازمانی با سپری شدن زمان تأثیر بیشتری بر رفتار شهروندی داشته و ادراک عدالت سازمانی در مناطق شرقی و جنوب شرقی کشور، در سازمان های ورزشی، در میان زنان و فارس زبان ها، تأثیر بالاتری بر بروز رفتارهای شهروندی کارکنان نسبت به سایر موقعیت ها داشته است.
۵.

مطالعه جامعه شناختی رابطه سرمایه اجتماعی و رفاه ذهنی (مورد مطالعه: شهروندان 18 سال به بالای ساکن در شهر تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: رفاه ذهنی سرمایه اجتماعی اعتماد اجتماعی مشارکت اجتماعی انسجام اجتماعی شبکه های اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 102 تعداد دانلود : 552
مقدمه: سرمایه اجتماعی با فراهم کردن کنش های اجتماعی و ایجاد ارتباط انسانی، زمینه ی ارتقای سطح رفاه ذهنی را فراهم می سازد. رفاه ذهنی مقوله ی اجتماعی چندبعدی است که با شاخص هایی چون شادکامی، تأمین، ترجیحات، نیازها، استحقاق و مقایسه نسبی تعریف می شود. این پژوهش با هدف تببین رابطه بین سرمایه اجتماعی و رفاه ذهنی شهروندان ایرانی ساکن در پایتخت انجام شد. روش تحقیق: روش این پژوهش کمی و جامعه مورد مطالعه شهروندان 18 سال به بالای پایتخت ایران است. حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران 384 نفر تعیین شد و بنابر ملاحظاتی به 400 نفر افزایش داده شد. روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای بود. در این پژوهش ابعاد مختلف سرمایه اجتماعی و رفاه ذهنی مورد سنجش قرار گرفتند. یافته ها: تحلیل توصیفی و استنباطی داده ها از طریق آزمون های کولموگورف–سمیرنف، ضریب همبستگی پیرسون، رگرسیون و آنوا نشان داد که اعتماد اجتماعی، مشارکت اجتماعی، انسجام اجتماعی و عضویت در شبکه های اجتماعی بر رفاه ذهنی شهروندان 18 سال به بالای ساکن در پایتخت ایران مؤثر است. نتیجه گیری: نتایج نشان می دهد که سرمایه اجتماعی با تسهیل کنش های اجتماعی نقش تعیین کننده ای در تأمین و دستیابی به ترجیحات افراد دارد که با کاهش تنش های ذهنی، شادکامی و حس خوشبختی را برای شهروندان رقم می زند.
۶.

اعتماد سنجی شبکه خبر و شبکه های مجازی بومی در خصوص انتشار اخبار کرونا در بین شهروندان کاشانی در سال 1399(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: خبر اعتماد اعتماداجتماعی رسانه وسایل ارتباط جمعی شبکه های اجتماعی بومی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 805 تعداد دانلود : 895
این مطالعه در بازه زمانی سه ماهه در بین شهروندان کاشانی 18 سال به بالا انجام گرفته است، جامعه نمونه شامل 206 نفر می باشد. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته است. نتایج نشان میدهد که باوجود تفاوت در میزان استفاده از شبکه ملی خبر و شبکه های مجازی بومی، این تفاوت از نظر آماری معنادار نیست (05/0p>). لذا مخاطبان جهت کسب اطلاعات و اخبار تقریباً از هر دو نوع رسانه استفاده می کنند. همچنین بین میزان اعتماد به شبکه ملی خبر و شبکه های مجازی بومی از نظر آماری تفاوت معناداری وجود دارد (05/0p <). بدین ترتیب مخاطبان جهت کسب اطلاعات خبری به رسانه های مجازی بومی بیشتر اعتماد دارند. در بررسی عوامل دموگرافیک نتایج نشان می دهد که میزان استفاده از شبکه های مجازی بومی بین مخاطبان مرد و زن از نظر آماری تفاوت معناداری دارد (05/0p < ). بدین ترتیب میزان استفاده مخاطبان زن از شبکه های مجازی بومی نسبت به مخاطبان مرد بیشتر است. همچنین بین میزان استفاده و اعتماد به شبکه ملی خبر و شبکه های مجازی بومی و مخاطبان با تحصیلات مختلف تفاوت معناداری از نظر آماری وجود دارد (05/0p <). نتایج آزمون تعقیب توکی نشان می دهد مخاطبان با تحصیلات فوق لیسانس و بالاتر باوجود استفاده بیشتر از شبکه ملی خبر، نسبت به شبکه های مجازی بومی اعتماد بیشتری دارند.
۷.

بررسی سازوکارهای برساخت مسائل محیط زیستی؛ مورد مطالعه: کارزار مردمی توقف تونل بهشت آباد(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: برساخت گرایی جنبش های محیط زیستی ادعاسازی سدسازی انتقال آب تونل بهشت آباد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 624 تعداد دانلود : 130
امروزه به منظور رفع مشکل کم آبی در کشور از روش انتقال آب بین حوضه ای استفاده می شود. این شیوه نه تنها مشکلات کم آبی را در کشور رفع نکرده است بلکه مسائل اجتماعی، اقتصادی و محیط زیستی فراوانی را هم ایجاد کرده است. بطوریکه در سالهای اخیر شاهد افزایش مقاومت های محلی و شکل گیری جنبش های محیط زیستی در برابر طرحهای انتقال آب در کشور هستیم. در این پژوهش به منظور بررسی سازوکارهای برساخت مسائل محیط زیستی به بررسی یکی از جنبش های محیط زیستی در اعتراض به طرحهای انتقال آب یعنی کارزار مردمی توقف تونل بهشت آباد می پردازیم. چارچوب مفهومی پژوهش رویکرد برساخت گرایی است و روش پژوهش روش مطالعه موردی است. بابررسی داده های پژوهش سه مضمون اصلی برساخت عقلانی مسئله، برساخت روانی مسئله و برساخت عملی مسئله به دست آمد. در برساخت عقلانی مسئله چارچوب اقتصادی، چارچوب محیط زیستی، چارچوب قانونی ، چارچوب بی عدالتی ، بی اعتباری ادعاهای رقیب و تجربه زیسته مردم موثر بودند. در برساخت روانی مسئله ادعاسازان از تقابلهای دوتایی، پیامدهای ناگوار و رهبری کاریزماتیک استفاده کردند و به منظور برساخت عملی مسئله فعالان جنبش از استراتژی جلب حمایت سیاستگذاران، غیرسیاسی کردن جنبش، فتح سنگر به سنگر و استفاده از رسانه های مختلف بهره بردند.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۴۲