مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی (چشم انداز جغرافیایی سابق)

مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی (چشم انداز جغرافیایی سابق)

مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی دوره 5 بهار 1389 شماره 10

مقالات

۱.

تحول نظام شهری سنتی منطقه مرکزی گیلان به نظام شهری روزانه (DUS)

تعداد بازدید : 505 تعداد دانلود : 799
ویژگیهای خاص جغرافیایی منطقه مرکزی گیلان همیشه این پتانسیل را در خود داشته که باعث شود مراکز جمعیتی واقع در آن دسترسی ساده و سهل الوصول  به گونه ای خاص و منحصر بفرد به شهرمرکزی و به یکدیگر داشته باشند. با این حال فقدان شبکه راههای کارآمد برای ارتباط روزانه به شهرمرکزی در نظام شهری گذشته این امکان را میسر نمی کرد. اما دردو دههً اخیرگسترش و بهبود شبکه راههای آسفالته این امکان را بوجود آورده است تانظام سنتی سلسله مراتبی گذشته به نظام شهری روزانه(DUS) [1] تحول پیدا کند.  به دنبال این تحول، مسافرتهای روزانه باعث گردیده جمعیت روزانه رشت رقمی بسیار بالاترازجمعیت ثابت آن شود وهمین امربحث کلانشهرشدن رشت را مطرح نموده است.صرفنظرازتعدادجمعیت شهررشت که با تعاریف موجود درایران نمی تواند به عنوان کلانشهر خوانده شود ، دراین تحقیق سعی شده به  گونه ای دیگر به شرایط منحصر بفرد این منطقه پاسخ داده شود .  براین اساس رشت و محدوده ای 30 دقیقه ای از اطراف آن که وسعتی حدود 200 2 کیلومتر مربع و جمعیتی بیش از 2/1 میلیون نفر( 50 درصد جمعیت استان )را دربرمی گیرد و حدود 30 درصد شهرهای استان که 65 درصد جمعیت شهری استان را دارا هستند و در حال حاضرنیزحجم زیادی از مسافرتهای روزانه در آن درحال انجام است به عنوان یک منطقه کلانشهری پیشنهاد شده است .
۲.

ارزیابی عملکرد اجرای طرح اصلاح ساختار چای از نگاه چایکاران

تعداد بازدید : 773 تعداد دانلود : 835
چایکاری از جمله مشاغل اقتصادی در بخش کشاورزی است که در مناطق شمالی کشور تعداد زیادی از ساکنین منطقه را به خود مشغول نموده است ، و نقش مهمی در برآورد نیازهای معیشتی خانوارهای منطقه دارد. به رغم این مهم در پی مشکلاتی که در کشت و صنعت چای کشور وجود داشت ، جهت بهبود اوضاع و سروسامان دادن به وضعیت کشت و صنعت چای ایران، در سال 1379 طرح اصلاح ساختار چای به اجرا درآمد. اکنون پس از گذشت حدود یک دهه از زمان اجرای طرح ، ارزیابی تحقق اهداف طرح و میزان رضایتمندی بهره برداران با مشارکت مردم محلی و گروه های ذینفع ، ضروری می باشد.   در همین راستا پژوهش حاضر در دهستان دیوشل شهرستان لنگرود انجام پذیرفت. جامعه ی آماری ، چایکاران دهستان مورد نظر می باشند که 235 بهره بردار با استفاده از فرمول کوکران انتخاب گردیدند. روش پژوهش از نوع مطالعات توصیفی-تحلیلی است که برای جمع آوری داده ها و اطلاعات مورد نیاز از مطالعه کتابخانه ای و پیمایش میدانی و همچنین ابزار پرسشنامه استفاده شده است و برای داده پردازی و تحلیل اطلاعات نیز  نرم افزار spss مورد بهره برداری قرار گرفته است. نتایج پژوهش نشان می دهد که طرح مورد چندان موفق نبوده و اهداف پیش بینی شده در طرح تحقق نیافته ، و اجرای  طرح اصلاح ساختار چای، منجر به نارضایتی چایکاران از وضعیت کشت و صنعت چای گردیده است. با توجه به اشتغال گروه زیادی از روستاییان نواحی شمال کشور و منطقه مورد مطالعه، در این فعالیت اقتصادی، جهت پایداری این کشت و صنعت تجدید نظر در این طرح ضرورتی اجتناب ناپذیر می باشد.
۳.

بررسی امکان استفاده از نقشه واحدهای اراضی به عنوان نقشه واحدهای کاری در تهیه نقشه فرسایش های سطحی، شیاری و خندقی به کمک سامانه اطلاعات جغرافیای (GIS)

تعداد بازدید : 338 تعداد دانلود : 996
امکان استفاده از نقشه واحدهای اراضی به عنوان نقشه واحدهای کاری در تهیه نقشه های چهره های مختلف فرسایش آبی در حوزه پایین دست سد لتیان بررسی شد. نقشه های واقعیت زمینی هر یک از فرسایش های سطحی، شیاری، خندقی و اشکال فرسایش تهیه شد و لایه رقومی هر یک از آنها با لایه واحدهای اراضی قطع داده شد و صحت، خطا و دقت این لایه به عنوان یک مدل در برآورد چهره های فرسایش محاسبه گردید. نتایج نشان داد که صحت نقشه واحدهای اراضی در تهیه نقشه فرسایش های سطحی، شیاری، خندقی و اشکال فرسایش به ترتیب 1/66، 6/66، 0/82 و 0/53 درصد است. این نقشه در تهیه نقشه اشکال فرسایش دارای صحت پایینی است، لذا نمی تواند به عنوان نقشه واحدهای کاری در تهیه نقشه اشکال فرسایش استفاده شود
۴.

ارزیابی میزان فرسایش پذیری و رسوب زائی در حوضه ی آبخیز پیله رود اردبیل با رویکرد تکنیک منطق فازی

تعداد بازدید : 820
در منتهی الیه ضلع خاوری فلات آتشفشانی آذربایجان ، در داخل ارتفاعات سبلان و باغرو داغ ، چاله ی زمین ساختی نسبتا بسته ای تحت عنوان دشت اردبیل جای گرفته است که تمامی جریان های سطحی ارتفاعات پیرامون به سمت آن هدایت می شوند . و جود سازند های مختلف با مقاومت های متفاوت ،برخورداری از شرایط آب و هوایی نیمه خشک سرد ، فقر پوشش گیاهی و در کنار آن حاکمیت روند ها و گرایش های منفی بر بخش وسیعی از عرصه های مرتعی کوهستان های منتهی به دشت باعث گردیده تا این گستره ها به ویژه حوضه های آبخیز شکل گرفته در بطن آن ها از توان فرسایش پذیری نسبتا بالایی برخوردار باشد. ارزیابی میزان فرسایش و رسوب زایی در حوضه ی آبخیز پیله رود به عنوان یکی از زیر حوضه های ارتفاعات چین خورده ی نمین واقع در ضلع شمالی اردبیل هدف اصلی  پژوهش حاضر است. در این پژوهش ضمن استفاده از عکس های هوایی 1:55000، نقشه های توپو گرافی 1:50000 و زمین شناسی 1:100000 ، میزان فرسایش و رسوب زایی با رویکرد تکنیک منطق فازی بر آورد شده و در نهایت این تکنیک با روش تجربی پسیاک مورد مقایسه قرار گرفته و محدوده های فرسایشی مشخص شده از طریق مشاهدات و مطالعات میدانی بررسی و تطبیق داده شده است. با استفاده از مدل سازی فازی با حداقل داده ها به روش دو متغییر ه و مقایسه آن با روش پسیاک به این نتیجه می رسیم که مدل پیش بینی منطق فازی در مکان یابی و تفکیک پهنه های مختلف فرسایشی با حداقل داده های ورودی از کار آمدی بهتری برخوردار هستند
۵.

تحولات اشتغال روستایی و بررسی عوامل موثر بر آن

تعداد بازدید : 464 تعداد دانلود : 518
این تحقیق به منظور بررسی تغییرات در سه بخش کشاورزی، صنعت و خدمات و تبیین وضعیت آتی این بخش از کشور تدوین شده است. رویکرد غالب رویکرد اسنادی در تحقیق بوده و داده ها شامل وضعیت اشتغال به تفکیک بخش های کشاورزی، صنعت و خدمات و به تفکیک استان ها، مجموعه شاخص های اقتصادی، توسعه صنعتی، کشاورزی، و خدماتی می باشد.همچنین تجزیه و تحلیل و پردازش اطلاعات و سنجش فرضیات تحقیق از طریق نرم افزار spss اقدام شده است. نتایج حاکی از تغییر الگوی غالب اقتصادی روستاها از کشاورزی و صنعت به سمت خدمات است. همچنین مهاجرت پذیری نقش مهمی در این تغییر فرایند بازی می کند. نتایج تحلیل رگرسیون حاکی از ادامه این وضعیت در سالهای آتی دارد
۶.

امکان سنجی اقلیمی کشت زیتون در استان کرمانشاه

تعداد بازدید : 311 تعداد دانلود : 672
این مطالعه با هدف بررسی و تطبیق شرایط آب و هوایی ایستگاههای منتخب استان کرمانشاه               ( ایستگاههای کرمانشاه، کنگاور، اسلام آباد غرب، سر پل ذهاب و روانسر ) با حجم آماری حداقل 18 سال، با نیازهای بیوکلیماتیک درخت زیتون به منظور امکان سنجی کشت آن انجام شده است. بدین منظور با توجه به شرایط فنولوژیکی زیتون و تطبیق آن با شرایط اقلیمی مورد نیاز به بررسی شاخص های موثر در کشت محصول پرداخته شده است . با استفاده از روش فائو- پنمن – مانتیث نیاز آبی و مقادیر نیاز آبیاری محاسبه و در ادامه درجه حرارت ترا کمی و نیاز  سرمایی محصول نیز محاسبه شده است. نتایج این مطالعه نشان می دهد در بین عناصر اقلیمی دما یک عامل محدود کننده محسوب می شود. همچنین برآورد نیاز آبی و نیاز آبیاری نشان داد که ایستگاههای منتخب به لحاظ بارش برای تامین نیاز آبی و آبیاری برای تولید محصول با کیفیت با کمبود مواجه است ولی یک عامل محدود کننده به شمار نمی آید. با مقایسه عناصر اقلیمی استان کرمانشاه با نیازهای اقلیمی زیتون مشخص شدکه عناصر حداقل دمای سردترین ماه ، حداکثر دمای گرم ترین ماه ، ساعات آفتابی سازگاری کامل با شرایط فیزیولوژیکی زیتون را دارند.
۷.

بررسی همدید بارش های شدید در نواحی جنوبی استان بوشهر

نویسنده:
تعداد بازدید : 482 تعداد دانلود : 622
وقوع بارش های رگباری و شدید از جمله ویژگی های آب و هوایی نواحی خشک و نیمه خشک است که موجب بروز سیل می شود. وقوع چنین بارش هایی حاصل ترکیب شرایط سینوپتیکی و محیطی است. عبور سیکلون های مدیترانه ای مهمترین عامل بروز بارش های سیل آسا در ایران است اما در برخی مناطق ایران از جمله نواحی جنوبی و جنوب غربی، تحت تاثیر سیکلون های مدیترانه ای قرار نمی گیرد. در این پژوهش با بررسی رابطه وقوع بارش های شدید در نواحی جنوبی استان بوشهر با سامانه های جوی حاکم بر کشور ایران و نواحی اطراف آن،  سعی شد تا علت سینوپتیکی وقوع بارش های سنگین در این منطقه مشخص شود. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که عامل اصلی بروز بارش های شدید و سیل زا در نواحی جنوبی استان بوشهر ورود سامانه کم فشار سودانی از جنوب و جنوب غرب کشور به این منطقه است که البته اگر شرایط صعود محلی مانند گرمای زمین هم فراهم باشد، شدیدترین بارش ها رخ می دهد و به واقع بروز بارش های شدید در نواحی جنوبی استان بوشهر منشأ سودانی دارند و اگر با ورود سیستم های مدیترانه ای همراه باشند، بارش های شدیدتری رخ می دهد.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۶۳