بررسی های حسابداری و حسابرسی (حسابداری و حسابرسی سابق)

هدف: صورت جریان وجه نقد، از جمله صورت های مالی است که به تصمیم گیری در خصوص انعطاف پذیری مالی سازمان ها کمک شایانی می کند. در استاندارد حسابداری شماره 1 بخش عمومی، ارائه این صورت مالی اختیاری شده است؛ اما استانداردی در خصوص نحوه ارائه این گزارش مالی ارائه نشده است. با توجه به تنوع استفاده کنندگان از گزارش مالی صورت های مالی در بخش عمومی و نیازهای اطلاعاتی آنان و تمایز این نیازها با بخش خصوصی، پژوهش حاضر به دنبال تدوین مدل مناسبی برای صورت جریان وجوه نقد واحدهای گزارشگر بخش عمومی بوده است. روش: این پژوهش از نظر هدف در حیطه پژوهش های کاربردی قرار می گیرد و بر اساس ماهیت و روش گردآوری داده ها، توصیفی پیمایشی محسوب می شود. بر اساس مصاحبه با خبرگان و مطالعه تطبیقی، مدل های مختلف پرسش نامه تدوین و بین ذی حسابان و معاونان ذی حساب دستگاه های اجرایی و اساتید دانشگاه توزیع، جمع آوری و تحلیل شد. یافته ها: نتایج آزمون تعمیم سه بخش فعالیت های عملیاتی، فعالیت های سرمایه گذاری و فعالیت های تأمین مالی، به طور معناداری تأیید و با آزمون سایر گویه های پرسش نامه، معناداری وجود آن ها در ساختار داخلی طبقات تعیین شد. نتیجه گیری: کلیات طبقات صورت جریان وجوه نقد در بخش خصوصی، به بخش عمومی نیز تعمیم پذیر است؛ اما در جزئیات و ساختار هر طبقه با توجه به نتایج آزمون گویه ها، ساختار داخلی طبقه ها پیشنهاد شده است.

هدف: بررسی تأثیر مواجهه شرکت های سرمایه گذاری با حسابداری ارزش منصفانه، بر تغییر نقش های ارزش گذاری ارقام کلیدی حسابداری در طول دوران بحران مالی، هدف اصلی اجرای این پژوهش است. روش: در این پژوهش با توجه به نوع داده ها، از روش رگرسیون چندگانه با داده های ترکیبی استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش، کلیه شرکت های سرمایه گذاری است که قبل از سال 1398 در بورس تهران و فرابورس پذیرفته شده اند و پایان سال مالی آن ها، به ماه های پایانی فصول چهارگانه سال تقویمی منتهی می شود. دوره زمانی مطالعه، 8 فصل مالی از 31/3/1398 تا 31/3/1400 است. با توجه به اطلاعات در دسترس 76 شرکت طی 8 فصل، جامعه به 608 شرکت دوره محدود شده است. یافته ها: از مدل های تجربی این یافته ها به دست آمد: 1. شرکت هایی که بیشتر در معرض حسابداری ارزش منصفانه اند، ارتباط ارزشی سود کمتری دارند؛ 2. در دوره بحران مالی، ارتباط ارزشی ارزش دفتری حقوق صاحبان سهام و به ویژه سود افزایش می یابد؛ 3. مواجهه بیشتر با حسابداری ارزش منصفانه در دوران بحران مالی، از ارتباط ارزشی ارزش دفتری حقوق صاحبان سهام می کاهد و بر ارتباط ارزشی سود می افزاید. نتیجه گیری: در هنگام مطالعه نقش های ارزش گذاری ارقام کلیدی حسابداری، یعنی ارزش دفتری حقوق صاحبان سهام و سود خالص، به ویژه در مواقعی که شرکت ها با بحران های مالی مواجهند، باید میزان مواجهه صورت های مالی با حسابداری ارزش منصفانه، به عنوان عاملی تأثیرگذار در کانون توجه قرار گیرد.

هدف: هدف اصلی این پژوهش، بررسی تأثیر توانایی مدیران بر محافظه کاری با تأکید بر نقش اندازه شرکت و اهرم مالی در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است. روش: فرضیه های پژوهش برای 125 شرکت طی دوره 6 ساله، از سال 1394 تا 1399 و با استفاده از الگوهای رگرسیونی چندمتغیره آزمون شد. یافته ها: نتایج نشان می دهد که با افزایش توانایی مدیران، سطح محافظه کاری افزایش می یابد. همچنین، مدیران بسیار توانا سطح پایین تری از محافظه کاری را در شرکت های بزرگ و اهرمی اعمال می کنند. نتیجه گیری: نتایج نشان می دهد که مدیران بسیار توانا، به دلیل منتفع شدن شرکت و ذی نفعان محافظه کاری می کنند. اول، مدیران توانمند از مهارت ها و تخصص استثنایی خود برای گزارش محافظه کارانه، بر اساس قراردادهای کارا استفاده می کنند؛ دوم، مدیران بسیار توانا، از محافظه کاری پیروی می کنند تا از پیامدهایی مثل از دست دادن شهرت و مشاغل آینده جلوگیری کنند. علاوه بر این، تصمیم گیری درباره محافظه کاری، نه تنها به توانایی مدیر، بلکه به ویژگی های سازمانی نیز وابسته است؛ بنابراین سرمایه گذاران، اعتباردهندگان، حسابرسان و سایر ذی نفعان، در ارزیابی توانایی مدیران هنگام ارزیابی سطح محافظه کاری در گزارش های مالی یا هنگام ایجاد تنظیمات قراردادی کارا با مدیران، باید اندازه و اهرم مالی شرکت را نیز به عنوان عوامل اثرگذار در نظر داشته باشند.

هدف: در این پژوهش، اهمیت همکاری های تحقیقاتی در رشته حسابداری، وضعیت همکاری های تحقیقاتی در بین پژوهشگران حسابداری در ایران و همچنین، موانع همکاری های تحقیقاتی در بین پژوهشگران حسابداری ایرانی در دو سطح ملی و بین المللی بررسی شده است. روش: در بخش اول با بررسی گسترده پژوهش های داخلی و بین المللی حسابداری، ابعاد مختلف همکاری های تحقیقاتی، به صورت توصیفی بررسی شد. در بخش دوم، با انجام تحلیل محتوای مقاله های چاپ شده در پنج مجله معتبر داخلی حسابداری، شمایی کلی از وضعیت همکاری تحقیقاتی در رشته حسابداری برای فضای پژوهشی ایران ارائه شده است. در بخش سوم نیز با انجام پیمایش، نگرش پژوهشگران رشته حسابداری ایران به موانع همکاری تحقیقاتی، در دو سطح ملی و بین المللی بررسی شده است. یافته ها: نتایج حاصل از تحلیل محتوای اسامی نویسندگان مقاله های پنج مجله برتر حسابداری کشور، نشان می دهد که بیشترین سهم مقاله های پذیرفته شده، به تیم های تحقیقاتی دونفره استاد و دانشجو اختصاص دارد و به نظر می رسد که مقاله ها، از پایان نامه ها استخراج شده اند. فقط 8 درصد از مقاله ها را استادان هیئت علمی و 1 درصد از مقاله ها را دانشجویان به تنهایی نگاشته اند. نتایج پیمایش نیز نشان می دهد که موانع مهم همکاری های تحقیقاتی در سطح ملی عبارت اند از: «نداشتن سیاست های تشویقی برای موفق ترین تیم های تحقیقاتی حسابداری» و «نبود صرفه اقتصادی تمرکز صرف، بر کار تحقیقاتی میان حسابداران و حسابرسان ایرانی». نتیجه گیری: با توجه به ضعف موجود در همکاری های تحقیقاتی میان پژوهشگران حسابداری کشور، این پژوهش می تواند با ارائه مزیت های همکاری تحقیقاتی و روشن کردن موانع آن، پژوهشگران حسابداری کشور را به همکاری های تحقیقاتی مؤثر تشویق کند. پژوهش هایی از این دست، به افزایش کمیت و کیفیت مقاله های ارسالی به مجله های بین المللی حسابداری منجر می شود.

هدف: تدوین شاخصی ترکیبی که بتواند میزان حمایت از سهام داران را در شرکت ها نشان دهد، یکی از موضوعات بحث برانگیز در امور مالی و حسابداری است. بر همین اساس، پژوهش حاضر درصدد است تا به تدوین شاخص ترکیبی در سطح شرکت ها در بازار نوظهور ایران بپردازد. روش: با توجه به فرض های مسئله، از روش تحلیل تشخیصی جهت اندازه گیری وزن شاخص ترکیبی استفاده شده است؛ بدین صورت که اطلاعات 166 شرکت بورسی، بر اساس معیارهای تعیین شده، به دو گروه شرکت های با حمایت از سهام داران (83 شرکت) و فاقد حمایت از سهام داران (83 شرکت) تفکیک و شاخص ترکیبی بر اساس آن تدوین شده است. همچنین، نتایج بر مبنای تفکیک سال و صنعت تقویت شده و قابلیت اتکای شاخص ترکیبی پیشنهادی آزمون شده است. یافته ها: نتایج نشان داد که شاخص ترکیبی پیشنهادی حمایت از سهام داران، از قابلیت اتکای بالایی برخوردار است و می تواند با دقت چشمگیری، شرکت های ایرانی را به گروه های حمایت و بدون حمایت از سهام داران طبقه بندی کند. همچنین، معیارهای معاملات اشخاص وابسته، بیشترین و رتبه افشا، کمترین وزن را در شاخص مرکب پیشنهادی داشته اند. نتیجه گیری: در مجموع یافته ها نشان داد که حمایت از سهام داران، دستاویز انگیزه های فرصت طلبانه مدیران و سهام داران کنترلی قرار گرفته و هم سو با نظریه نمایندگی است. همچنین، تغییر سنجه حمایت از سهام داران از شاخص های انفرادی به شاخص های مرکب، به پیشرفت و بسط مبانی نظری به واسطه گسترش دامنه تجزیه وتحلیل منجر می شود. این شاخص می تواند برای سیاست گذاران و سرمایه گذاران جهت طبقه بندی شرکت ها در دو گروه سهام حمایتی و سهام بدون حمایت مفید باشد.

هدف: حرفه حسابرسی در بهبود فرایند گزارشگری مالی و ارتقای کارایی بازار سرمایه نقش مهمی دارد. تحقق این هدف نیازمند ارتقای مداوم کیفیت کار حسابرسان است؛ بنابراین شناسایی عامل های کاهنده کیفیت حسابرسی، اهمیت بسیار زیادی دارد. در همین راستا، این پژوهش تلاش دارد تا تأثیر فشار زمانی، تعارض کار خانواده و ابهام نقش بر رفتارهای کاهنده کیفیت حسابرسی با میانجیگری استرس شغلی را بررسی کند. روش: داده های این پژوهش از طریق توزیع پرسش نامه بین 273 حسابرس گرد آوری شده و دوره زمانی گردآوری داده ها، بهار سال 1401 بوده است. تحلیل داده های پژوهش با استفاده از مدل سازی معادلات ساختاری و به کمک نرم افزارهای اسمارت پی ال اس نسخه3 و اس پی اس اس نسخه 26 انجام گرفته است. یافته ها: بر اساس یافته های این پژوهش، هر سه متغیر مستقل (فشار زمانی، ابهام نقش و تعارض کار خانواده) بر استرس شغلی اثر مثبت و معناداری می گذارند. همچنین متغیرهای فشار زمانی و استرس شغلی، باعث بروز رفتارهای کاهنده کیفیت حسابرسی شده است؛ اما در مقابل، متغیرهای ابهام نقش و تعارض کار خانواده، تأثیر مستقیمی بر کیفیت حسابرسی ندارند. با لحاظ کردن متغیر استرس شغلی به عنوان متغیر میانجی، مشاهده شد که متغیر فشار زمانی اثر میانجی جزئی (اثرگذاری مستقیم و غیرمستقیم) و متغیرهای ابهام نقش و تعارض کار خانواده اثر میانجی کامل (اثرگذاری غیرمستقیم) داشتند. نتیجه گیری: هر سه متغیر مستقل بر استرس شغلی و کیفیت حسابرسی اثرگذارند؛ از این رو در مؤسسه های حسابرسی، مدیریت این سه متغیر به همراه استرس شغلی، می تواند در بهبود کیفیت حسابرسی نقش مهمی ایفا کند. همچنین اجرای صحیح اصول حسابرسی از سوی حسابرسان، باعث می شود که تأثیر عامل های کاهنده کیفیت حسابرسی به حداقل برسد.

هدف: تصمیم گیری مجموعه ای است از فعالیت های ذهنی که میان راه حل های مختلف ایجاد می شود؛ به همین دلیل از ابعاد تصمیم گیری می توان به بُعد خِردمندانه اشاره کرد. این نوع تصمیم گیری، از نوع تفکر و ویژگی درونی یک فرد به شمار می رود که به آن تصمیم های سنجیده تر گفته می شود. هدف از پژوهش حاضر، ارائه الگوی مفهومی تصمیم گیری خِردمندانه در حوزه حسابرسی است. روش: رویکرد پژوهش کیفی است و با استفاده از نظریه زمینه ای اجرا شده است. داده های پژوهش از طریق مصاحبه با مدیران جامعه حسابداران رسمی ایران، سازمان بورس اوراق بهادار تهران و افراد صاحب نظر در زمینه حسابرسی جمع آوری و تجزیه وتحلیل شده است. نمونه گیری نیز به روش نظری بوده است. یافته ها: یافته های پژوهش، به ارائه الگوی مفهومی، مبتنی بر پارادایم استراوس و کوربین منجر شد که از تحلیل داده های متنی و استخراج 25 کد باز و انتزاع آن ها به 4 مقوله اصلی به دست آمد. نتیجه گیری: تحلیل ها نشان می دهد که «خِرد در تصمیم گیری حسابرسان» مقوله محوری است. در پژوهش حاضر، بر اساس مصاحبه های انجام شده، روی عواملی همچون ویژگی های شخصیتی، مهارت های حسابرسان و خدمات حسابرسان در جهت تصمیم گیری خِردمندانه حسابرسان تأکید بیشتری شده است و این عوامل می تواند بر تصمیم های حسابرسان برای اظهارنظر در ارتباط با صورت های مالی تأثیرگذار باشد.