زهرا پریدختان

شمنیسم بَدَوی را که ریشه های آن به ده ها هزار سال پیش می رسد، می توان نوعی سحر و جادوی ابتدایی و توانایی خاصّ که به کمک ارواح و موجودات غیر ارگانیک در شفای بیماران و در حوادث و ناگواری ها مؤثر دانست. شمن دارای قدرتی بود که از جسم خود درآید و به کمک روحی که حافظ اوست به قلمرو ارواح قدم بگذارد و در آن جا ارواحی را که موجب بیماری و گرفتاری شخصی شده اند از میان بردارد. در این مقاله با هدف اینکه، شمن ها چه کسانی هستند و چه ویژگی هایی دارند و از چه زمانی و در چه سرزمین هایی ظهور کرده و در چه جوامعی نمود بیشتری داشته و یا دارند، به سیر تاریخی حضور شمن و آیین شمنی در اقلیم ها و مکان های مختلف، به شیوه توصیفی- تحلیلی و کتابخانه ای با غور ومطالعه کتابهای تاریخی، دینی و عرفانی و آثار منظوم از گذشته تا معاصر پرداخته شده است. نتایج حاصله نشان می دهد، « شامان» یا «شمن» پدیده ای جادویی-مذهبی است که در جوامع ابتدایی ازجمله: اسکیموها و دوران زرتشت ظهور کرده و بقایای آن در قسمت بزرگی از آسیای مرکزی، شمالی، سیبری، اورال و آلتایی را فرا گرفته بود. شمن حتی، دین ابتدایی کلیه اقوام و گروه های نژادی مغول و تاتار و بوده است. این فرهنگ و اعتقادات هنوز هم در میان اقوام و جوامع گوناگون از جمله: سرخپوستان آمریکای شمالی و بومی های استرالیا و مالزی و حتی ایران، دیده می شود.