فاطمه خداپناه

زمینه: تحقیقات زیادی به ارتباط بین بهزیستی تحصیلی با شفقت به خود تأکید کرده اند. با وجود اهمیت بالای نقش بهزیستی تحصیلی، تاکنون پژوهش های محدودی در این حوزه در ایران انجام شده است. در برخی از این پژوهش ها به شناسایی عوامل پیش بینی کننده بهزیستی تحصیلی دانش آموزان از جمله به نقش شفقت به خود پرداخته شده ولی تاکنون مکانیزم های میانجی گر این رابطه شناسایی نشده است. هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه ی شفقت به خود با بهزیستی تحصیلی با نقش میانجی گر شادکامی و خودکارآمدی تحصیلی در دانش آموزان انجام شد. روش: طرح این پژوهش توصیفی و از نوع همبستگی بود. جامعه آماری شامل دانش آموزان دوره ی دوم متوسطه شهر تهران بود که در سال تحصیلی 1401-1400 مشغول به تحصیل بودند.370 دانش آموز با روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چندمرحله ای و طبق جدول مورگان انتخاب شدند. پرسشنامه بهزیستی تحصیلی تومینن-سوینی و همکاران (2012)، پرسشنامه خودکارآمدی تحصیلی مورگان و جینکز (1999)، پرسشنامه شادکامی آکسفورد آرگایل و همکاران (۱۹89) و فرم کوتاه شده ی شفقت به خود ریس (2011) جهت جمع آوری داده ها استفاده شد. بررسی و ارزیابی الگوی پیشنهاد شده با روش تحلیل مسیر انجام گرفت. یافته ها: نتایج نشان داد بین بهزیستی تحصیلی و شفقت به خود (0/01 P< ، 0/42 r=)، شادکامی (0/01 P<، 0/60 r=)، خودکارآمدی تحصیلی (0/01 P<، 0/44r=) و بین شفقت به خود و شادکامی (0/01 P<، 0/64 r=) و شفقت به خود و خودکارآمدی تحصیلی (0/01 P<، 0/23 r=) رابطه ی معنادار وجود دارد. نتایج نشان داد که در رابطه بین شفقت به خود و بهزیستی تحصیلی، شادکامی و خودکارآمدی تحصیلی میانجی گری می کنند. نتیجه گیری: یافته های این پژوهش نشان داد که دانش آموزانی که از شفقت به خود بالا برخوردار بودند و بهزیستی تحصیلی بهتری برخوردار بودند، دارای شادکامی بیشتر بوده و خودکارآمدی تحصیلی بهتری را تجربه کرده اند.

اشتیاق تحصیلی یکی از سازه های روان شناسی مثبت است. هدف پژوهش حاضر پیش بینی اشتیاق تحصیلی براساس خودباوری با نقش تعدیل گری استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی بود. روش پژوهش، توصیفی همبستگی و جامعه پژوهش دانش آموزان دوره دوم متوسطه بود. 450 نفر به روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. با پرسشنامه اشتیاق تحصیلی فدریکرز و همکاران (2004)، پرسشنامه خودباوری فرزیان پور (1391) و پرسشنامه شبکه های اجتماعی مجازی جهانبانی (1397) اطلاعات جمع آوری و با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون سلسله مراتبی (تعدیل گر) تحلیل شد. نتایج پژوهش نشان داد اشتیاق تحصیلی با خودباوری  (01/0>P ، 292/0= r) رابطه مستقیم و مثبت و با میزان استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی (01/0>p، 197/0-=r) همبستگی منفی دارد؛ همچنین نتایج رگرسیون تعدیل کننده نشان داد که میزان استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی در رابطه بین خودباوری با اشتیاق تحصیلی نقش تعدیل گری را ایفا می کند. افراد با خودباوری بالا با استفاده زیاد از فضای مجازی اشتیاق تحصیلی شان کاهش و با بهره گیری بهینه از فضای مجازی اشتیاق تحصیلی آنان افزایش می یابد.