معصومه اسماعیلی

اهداف : تخلق به اخلاقیات یعنی پایداری دائمی به صفات اخلاقی نیکو به صورت "منش" در انسان کاری است که در آموزش صرف اخلاق نمی توان به آن دست یافت. بنابراین دست یابی به تعریفی از تربیت اخلاق محور و مبانی و اصول مترتب بر آن به منظور کاربرد در عرصه فرزندپروری هدف این پژوهش است. روش: بدین منظور با رویکرد تحقیق هرمنوتیک در مرحله اول به بررسی مبانی و اصول تربیت اخلاق محور مبتنی بر آرای علامه طباطبایی پرداخته شد و در گام بعدی ملاحظات کاربردی آن در فرایند فرزندپروری اخلاق محور تبیین گشت. یافته ها: یافته ها نشان داد مبانی تربیت اخلاق محور در 5 محور ایجابی شامل "ثبات اخلاقی" (با دو اصل ملکه ساختن صفات خُلقی و ایجاد نگرش توحیدی)، "سرایت فعلی" (با اصل اعتدال)، "عالمیت" (با دو اصل علم تعقلی و علم توحیدی)، "عاملیت" (با دو اصل اراده و حقانیت) و "انگیزش" (با سه اصل برانگیختگی انسانی، توحیدی و حُبی) و 2 محور زمینه ای شامل "وراثت اخلاق" (با دو اصل اصلاح زمینه های وراثتی و رعایت تفاوت های استعدادی) و "سرایت محیطی اخلاق" (با دو اصل اصلاح بستر محیطی و رعایت الگوی تربیتی) قابل تبیین هستند که مبتنی بر آن می توان در فرایند فرزند پروری با محوریت تربیت منش به کار بسته شود. نتیجه گیری: فرزندپروری اخلاق محور رویکردی نوین در عرصه آموزش والدین است که در آن از طریق تمرکز بر رشد مولفه های شناخت، عاطفه و اراده اخلاقی در کودکان، زمینه تحقق اهداف تربیتی انسان هایی با منش اخلاقی را فراهم می کند.

هدف: هدف پژوهش حاضر شناسایی شاخص های تعاملات خانوادگی در خانواده های دارای فرزند عادی بود. روش : پژوهش حاضر با استفاده از رویکرد کیفی و در قالبِ روش و طرح پژوهشی زمینه ای انجام شد. روش نمونه گیری مورد استفاده در دسترس و هدفمند بود که طی آن پژوهشگر پس از شناسایی یک مدرسه مقطع اول و یک مدرسه مقطع دوم متوسطه در شهر قزوین، مبتنی بر اصل اشباع اطلاعاتی، تعداد هشت دانش آموز عادی را برای مشارکت در پژوهش انتخاب کرد و مورد مصاحبه قرار داد. همه مصاحبه ها ضبط و سپس خط به خط دست نویس شد و درنهایت با استفاده از روشِ سیستماتیک اشتراوس و کوربن (1987) تحلیل گردید. یافته ها: تحلیل تعاملات خانوادگی دانش آموزان عادی منجر به شناسایی 13 کد باز و 4 کد محوری (صمیمیت عاطفی _ فکری (زوجی و والد _ فرزندی)، برخورداری از توانمندی های ارتباطی، تسلط در به کارگیری مهارت های حل مسئله، احترام و همکاری همه جانبه و سیستماتیک) گردید. نتیجه گیری: نتایج حاصل از این پژوهش منجر به شناسایی شاخص های تعاملات خانواده های دارای فرزند عادی شد.

هدف از پژوهش حاضر این است که باتوجه به اشراف خداوند به ساختارهای وجودی انسان، مؤلفه های مفهومی استعداد از قرآن کریم استخراج شده و تعریفی جامع و متفاوت از آن ارائه شود. برای این منظور تک تک واژگان قرآن کریم به روش تحلیل مضمون استقرا شده و شبکه ای از واژگان مرتبط با مفهوم استعداد شکل گرفت. درنهایت این شبکه واژگان با چینشی منطقی کنار هم قرار گرفته و تعریف جامعی از استعداد پدید آمد. جامعه مطالعاتی، تمام آیات مرتبط با استعداد در قرآ ن کریم است و آیاتی که به نحوی مرتبط با استعداد بودند، به عنوان نمونه بررسی شدند. یافته ها نشان می دهد تعریف به دست آمده از قرآن کریم، تفاوت منحصر به فردی با سایر تعاریف استعداد داشته که از آن جمله می توان به نگاه کل نگرانه قرآن به انسان، چند مؤلفه ای و فرایندی بودن، جهت مندی و هم راستایی آن با خداوند صاحب فضل و ماهیت اجتماعی و مسئولیت آور بودن استعداد اشاره کرد. به این ترتیب به واسطه نگاه کل نگرانه و جامع قرآن به انسان می توان ادعا کرد که نقص و محدودیت سایر نظریه ها که هرکدام از زاویه ای به انسان نگاه می کنند ، در این تعریف مشهود نبوده و همچنین فرایندی بودن آن می تواند همزمان اشاراتی نیز به گام های ایجاد و شکوفایی استعداد در انسان داشته باشد.

مطالعات منتسب به روان شناسی اسلامی در دهه های اخیر در ایران، در حال گسترش بوده است و پژوهش های مختلفی ذیل این عنوان به انجام رسیده است. با وجود اهمیت ماهیت روان شناسی اسلامی، متأسفانه مطالعات انجام شده تاکنون به طور نظام مند به چیستی یا ماهیت روانشناسی اسلامی  نپرداخته اند و فقدان بحث پیرامون این مسئله به وضوح مشخص است. در مقاله حاضر پژوهشگر تلاش کرده است تا با بررسی مطالعات منتسب به روان شناسی اسلامی، به تبیینی از آراء مختلف در مورد ماهیت روان شناسی اسلامی بپردازد. روش این پژوهش روش توصیفی تحلیلی است و شیوه گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای و مصاحبه با متخصصان این حوزه بوده است. در این مقاله پژوهشگر تلاش کرده است با تفکیک وجه اسلامی بودن و وجه علمی بودن مطالعات منتسب به روان شناسی اسلامی، به بررسی نظرات موجود در این دو حوزه، ذیل ماهیت روان شناسی اسلامی بپردازد. یافته های این پژوهش ارزیابی آراء محققان روان شناسی اسلامی در ماهیت روان شناسی اسلامی ذیل دو وجه تفکیک شده است که گامی ضروری برای مسیر پژوهش های نظری و عملی روان شناسی اسلامی خواهد بود.

 هدف: هدف در این پژوهش، پرداختن به رویکرد سهم گذاری در اندیشه امام موسی صدر بود و اندیشه وی را از زاویه این الگو مورد تدقیق قرار داده است. روش: برای این منظور، با روش تحلیل مضمون و راهبرد قیاسی و استقرایی، 12 کتاب «گام به گام با امام» تحلیل و بررسی شد. یافته ها: پس از تحلیل مضمون اندیشه صدر، 35 مفهوم پایه استخراج شد که ذیل پنج مضمون سازمان دهنده قرار گرفتند که نشان دهنده همراستایی با الگوی سهم گذاری است و در نهایت، دو مضمون فراگیر «ایفای نقش» و «وسعت بخشی» فصل مشترک اندیشه صدر و سهم گذاری شناخته شد. نتیجه گیری: از الگوهای بومی نظیر سهم گذاری، و اندیشمندان مسلمانی چون صدر می توان در الگوهایی برای رشد شخصی و معنویت درمانی بهره برد.

اتان کلبرگ، خاورشناس معاصر و شیعه پژوه صهیونیستی و فعال در حوزه مطالعات شیعی است. او در دو مقاله ای که در خصوص اصطلاح رافضه تدوین کرده، در تلاش برای تبیین معنای این اصطلاح و پیشینه شناسی آن است. کلبرگ با استفاده از منابع متقدم شیعه و اهل سنت، معنای اصطلاحی رافضه و بار معنایی این اصطلاح را مورد بررسی قرار می دهد. او بر این نکته اصرار دارد که اصطلاح رافضه که ابتدا دارای معنایی منفی بوده، توسط ائمه شیعه به اصطلاحی مثبت و افتخارآمیز بدل شده است. همچنین پیشینه اصطلاح رافضه را از زمان ادریس نبی و بعد از آن حضرت موسی تا تاریخ اسلام دنبال می کند. در نقد دیدگاه او به روش تحلیل محتوای کیفی، به تفسیر دیدگاه وی و شناسایی خلأهای این دیدگاه در اصطلاح شناسی و شناخت پیشینه پرداخته شد. یافته های پژوهش نشان داد که کلبرگ اولاً میان معنای لغوی و اصطلاحی قائل به تمایز نشده و از مفهوم شناسی لغوی غفلت نموده است؛ به همین دلیل در پیشینه نیز میان دو معنا خلط کرده است؛ ثانیاً او در نهایت نتوانسته مدعای خود را که اثبات بار معنایی مثبت برای اصطلاح رافضه است، به اثبات برساند و دلیل متقنی ارائه کند، بلکه دلایل متعدد تاریخی و حدیثی خلاف این ادعا را نشان می دهد. همچنین وی در مقالات خود به نتیجه روشن نرسیده و صرفاً احتمالات را بیان کرده است و در دسته بندی اقوال و احتمالات نیز انسجام روشی و نظم منطقی را رعایت نمی کند.

زمینه و هدف: در سال های اخیر و هم زمان با افزایش شیوع اختلالات روانی، نگرانی در مورد سلامت روان کودکان و تأثیر آن بر رشد و عملکرد آن ها، به طور چشمگیری افزایش یافته است. سهم قابل توجهی از این نگرانی به اختلالات رفتاری کودکان اختصاص دارد. نافرمانی مقابله ای سومین اختلال رفتاری شایع در دوران کودکی به حساب می آید. ازآنجاکه مدیریت پیامدهای مخرب ناشی از این اختلال، هم جنبه درمانی داشته و هم نوعی پیشگیری محسوب می شود، متخصصان بر اهمیت ارزیابی، شناسایی و درمان به موقع این اختلال روان شناختی تأکید دارند. هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی و شناسایی عوامل تعدیل کننده اختلال نافرمانی مقابله ای در کودکان بود. مواد و روش ها: به منظور جمع آوری و تحلیل داده ها در این پژوهش از رویکرد کیفی و روش زمینه ای استفاده شد. جامعه موردمطالعه شامل تمامی والدین کودکان ۶ تا ۱۲ ساله در مقطع پیش دبستانی و ابتدایی و مبتلا به اختلال نافرمانی مقابله ای در شهر اصفهان در سال ۱۳۹۸ بود. به این منظور والدین ۱۲ کودک دارای معیارهای ورود به پژوهش به صورت نمونه گیری هدفمند و با کمک دو پرسشنامه علائم مرضی کودکان، فرم والد (گادو و اسپرافکین، ۱۹۹۴) و سلامت عمومی (گلدبرگ، ۱۹۷۲) انتخاب شدند. تحلیل داده ها به روش استراوس و کوربین انجام شد. یافته ها: در تجزیه وتحلیل در مرحله کدگذاری باز ۷۳ کد اولیه و در کدگذاری محوری بر اساس شباهت موضوعی ۵ زیرمقوله و درنهایت در مرحله کدگذاری انتخابی دو مقوله عوامل والدینی و غیر والدینی به دست آمد. نتیجه گیری: مجموعه عوامل والدینی و غیر والدینی نقش مهمی در تعدیل و مدیریت رفتارهای مقابله ای کودکان به عهده دارد.

زمینه: مطالعات متعددی به بررسی عوامل مؤثر بر تاب آوری خانواده پرداخته اند. اما پژوهشی که به مدل یابی عوامل مؤثر بر تاب آوری خانواده ایرانی پرداخته باشد مغفول مانده است. هدف: پژوهش حاضر با هدف مدل یابی عوامل مؤثر بر تاب آوری خانواده ایرانی انجام شد. روش: پژوهش حاضر پیمایشی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی والدین شهر تهران در سال 1398 بودند. 309 نفر از والدین به روش نمونه گیری در دسترس و داوطلبانه به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش حاضر شامل پرسشنامه محقق ساخته عوامل تاب آوری خانواده (1398) و مقیاس تاب آوری خانواده سیکسبی (2005) بود. تحلیل داده ها با استفاده از روش تحلیل مسیر انجام شد. یافته ها: نظام باورها، منابع بیرونی، و ساختار خانواده به صورت مستقیم و ویژگی های شخصیتی و مهارت ها به صورت غیرمستقیم بر تاب آوری خانواده مؤثر بودند (0/05 < P ). نتیجه گیری: ساختار خانواده متضمن مفاهیمی نظیر صمیمیت، همکاری، و توافق است که تاب آوری خانواده را در بحران ها افزایش می دهد.

هدف از انجام پژوهش حاضر، تبیین نقش رقابت جویی در پیش بینی میزان پرخاشگری جوانان با نقش واسطه گری تعاملات خانوادگی می باشد. به منظور سنجش رقابت جویی از پرسشنامه استاندارد ماکسول و موریس (2007)، برای پرخاشگری از پرسشنامه باس و پری(1992) و در نهایت برای سنجش نقش واسطه ای تعاملات خانوادگی از پرسشنامه 10 سوالی دیوید السون و هاوارد بارس(1985) استفاده شده است. روایی و پایایی این پرسشنامه در این تحقیق و تحقیقات مشابه به تایید رسیده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که همه فرضیه های فرعی پژوهش به همراه فرضیه اصلی اول با اطمینان 95% با توجه به سطح معناداری پایین تر از 0.05 مورد تأیید قرار می گیرند؛ بنابراین با توجه به نتایج این پژوهش بین نقش رقابت جویی در ابعاد رضایت خاطر ناشی از دستیابی به عملکرد بهتر، اشتیاق به برد، انگیزه برای تلاش، احساس رضایت از انجام صحیح تکالیف و ترجیح به انجام کارهای سخت تر با پیش بینی میزان پرخاشگری جوانان رابطه معناداری وجود دارد. رقابت جویی سالم اگر در مسیر خود قرار گیرد می تواند مانع از بروز پرخاشگری در بین نوجوان پسر گردد، همچنین تعاملات خانوادگی نتوانسته است پرخاشگری ایجاد شده در زمان رقابت را کاهش و یا تعدیل کند.

سوگ یکی از همگانی ترین واکنش های انسانی است که در همه فرهنگ ها و گروه های سنی در پاسخ به انواع مختلف، فقدان، به خصوص مرگ یک عزیز اتفاق می افتد. از این بررسی مسائل مربوط به سوگ حائز اهمیت است، لذا هدف از پژوهش حاضر استخراج عوامل شروع پویا در همسران شهدای مدافع حرم استان تهران با ارائه یک مدل کیفی است. پژوهش حاضر از نوع کیفی است. در این پژوهش 21 نفر از همسران شهدای مدافع حرم استان تهران در سال 97-1396 به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. ابزار پژوهش شامل مصاحبه نیمه ساختاریافته بود و داده ها به روش تحلیل محتوا مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفتند. بر اساس کدها و طبقات به دست آمده از مصاحبه های نیمه ساختاریافته همسران شهدای مدافع حرم شهر تهران 2 طبقه کلی (شناختی و رفتاری - عاطفی) برای شروع پویا به دست آمده است. با توجه به نتایج به دست آمده از این پژوهش می توان گفت عوامل شناختی و رفتاری - عاطفی از جمله مهم ترین موارد جهت شروع پویا همسران شهدای مدافع حرم هستند. لذا طراحی برنامه های مداخله ای با توجه به این عوامل و زیر طبقه های آن ها و همچنین انجام برنامه هایی از قبیل سخنرانی و برگزاری کارگاه می تواند به شروع پویا و بازگشت به زندگی این افراد کمک کننده باشد.

در نتیجه ی فرآیند نوسازی جامعه تفاوت های گسترده ای کرده و این تفاوت ها روشی که افراد هویت شخصی خود را تعریف می کرده اند، تغییر داده است. هویت موضوع بسیار مهمی است که در صورت تحقق، ضامن سلامت و در غیر این صورت خطری بزرگ محسوب می شود. مطالعه حاضر با هدف بررسی کیفی تأثیر نوسازی بر سردرگمی نقش جوانان انجام شد. در پژوهش حاضر از رهیافت کیفی و روش نظریه زمینه ای برای درک و تفسیر نوسازی بر سردرگمی نقش استفاده گردید. فرآیند گردآوری داده ها مشتمل بر 21 مصاحبه نیمه ساختاریافته با افراد 20 تا 30 ساله بود. نمونه گیری به صورت هدفمند آغاز و تا اشباع داده ها ادامه یافت.  تحلیل داده ها همزمان با جمع آوری داده ها و به روش آنالیز محتوای کیفی انجام شد. یافته های این پژوهش نشان می دهد که 3 مقوله عمده ناشی از نوسازی بر سردرگمی نقش جوانان مؤثر بوده است. این مقولات عبارت بودند از گستردگی دامنه ی انتخاب، تغییر ساختار رابطه، و پیامدهای غیر قایل اجتناب ناشی از زندگی صنعتی. بدیهی است که با استفاده از یافته های این پژوهش و توجه به آنها در سیاست های گذاری های خرد و کلان، ازجمله سیاست های اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی، و آموزشی می توان انتظار بهبود در فرآیند هویت یابی جوانان و رهایی از سردرگمی که دچار آن  شده اند را داشت.

پژوهش حاضر با هدف مقایسه ی کیفی ویژگی های ارتباطی خانواده ی مبدأ در زنان مطلقه و غیر مطلقه انجام شده است. جامعه ی آماری پژوهش را کلیه ی زنان مطلقه مراجعه کننده به خانه ی سلامت منطقه 3 شهر تهران که حداقل 2 سال از طلاق آن ها گذشته بود و نیز کلیه زنان غیر مطلقه شهر تهران با حداقل 2 سال سابقه ی زندگی مشترک با رضایت زناشویی بالا تشکیل دادند. از میان جامعه ی مذکور نمونه گیری به صورت هدفمند تا حد اشباع (15 زن مطلقه و 15 زن غیر مطلقه) انجام شد. سپس با استفاده از مصاحبه ی نیمه ساختار یافته داده های مرتبط با افراد نمونه جمع آوری شدند و پس از تحلیل محتوای مصاحبه ها و کد گذاری نهایی آنها، سه شاخص اصلی در هر گروه استخراج شد: الگوهای بین فردی زوجین با یکدیگر، الگوهای بین فردی والدین-فرزندان و الگوهای بین فردی فرزندان با یکدیگر. نتایج نشان می دهد ویژگی های ارتباطی بین اعضای خانواده مبدأ در زنان مطلقه در مقایسه با زنان غیرمطلقه، ناکارآمد و غیر سازنده بوده و در نحوه ارتباطات و به دنبال آن رضایت زناشویی فرزندان این خانواده ها تأثیرگذار خواهد بود؛ لذا توجه ویژه به ویژگیهای ارتباطی در خانواده های مبدأ زوجین در مشاوره پیش از ازدواج از ضروریات داشتن جامعه سالم می باشد.

این پژوهش با هدف بررسی مطالعه کیفی نقش زبان در روابط زوجین رضایتمند انجام شد. این مطالعه از نوع پژوهش های کیفی است که با استفاده از روش نظریه داده بنیاد، انجام شده است. بدین منظور با روش نمونه گیری هدفمند و با استفاده از روش مصاحبه نیمه ساختار یافته، داده ها جمع آوری شدند و تا رسیدن به اشباع نظری، 6 زوج از واجدان شرایط مورد بررسی قرار گرفتند. برای دستیابی به عوامل، تحلیل داده ها با استفاده از فنون استراوس و کربین انجام شد که شامل شناسه گذاری مفاهیم و شکل دادن به نظریه است. تجزیه و تحلیل داده ها در شناسه گذاری باز، به شناسه گذاری عوامل اصلی، مولفه ها و زیر مولفه ها منجر شد. پس از تجزیه و تحلیل اطلاعات حاصل از مصاحبه ها، هماهنگی زبانی زوجین به عنوان مقوله هسته، عوامل زبانی بسترساز رضایت زناشویی و عوامل زبانی تداوم بخش رضایت زناشویی مقولات عمده و چهار مقوله سطح دوم که از مقولات سطح اول بدست آمدند عبارت است: عوامل زبانی تقویت کننده رابطه زناشویی، عوامل زبانی تمدید کننده رابطه زناشویی، عوامل زبانی تحکیم کننده رابطه زناشویی و عوامل زبانی تثبیت کننده رابطه زناشویی شناسایی شدند. نتایج نشان داد که زبان در افزایش رضایت زناشویی نقش مهمی را ایفا می کند به طوری که هدایت آن در جهت مکالمات مسالمت آمیز، شرایط تداوم رابطه زناشویی را پیش بینی می نماید.

هدف: هدف پژوهش حاضر تعیین مولفه های احساس تنهایی در ارتباط با دوستان در نوجوانان دختر بر اساس تجارب زیسته ی آنان است. روش: پژوهش حاضر، از نوع کیفی و پدیدارشناسانه است. نمونه گیری به صورت هدفمند بود، به این صورت که 135 پرسشنامه احساس تنهایی UCLA بر روی نوجوانان دختر با میانگین سنی 16 سال اجرا شد و 30 نفر از افرادی که نمرات بالای 50 در احساس تنهایی داشتند به عنوان جامعه پژوهش انتخاب شدند. ابزار اصلی پژوهش مصاحبه بود، پس از 15 مصاحبه و کدگذاری با استفاده از نظریه ی زمینه ای، داده ها به اشباع رسید. یافته ها: مولفه های احساس تنهایی در ارتباط با دوستان در دختران نوجوان به ترتیب عبارت بود از: 1) احساس مورد پذیرش نبودن و عدم تعلق به گروه دوستی 2) عدم آرامش و داشتن مرزهای سخت در ارتباط با دوستان 3) کمیت و کیفیت پایین دوستی 4) اهمیت ارزشیابی دوستان و همسالان 5) زمینه های باز دارنده ی ارتباطی. نتایج پژوهش حاضر نشان می دهد که سوگیری های شناختی مرتبط با رشد شناختی دوره ی نوجوانی و همچنین عواملی چون ناتوانی در برقراری ارتباط موثر با دوستان و عموماً بی اعتمادی است که انگیزه ی ارتباط مجدد را در نوجوانِ تنها تحت تاثیر قرار می دهد و باعث دور شدن هرچه بیشتر نوجوان از دوستان و پیشروی به سوی احساس تنهایی مزمن می گردد.

زمینه و هدف: گسترده شدن اینترنت و ایجاد شبکه های اجتماعی در بستر آن منجر به شکل گیری گروه های مختلف مجازی شده است. ارتباط با جنس متفاوت (Relationship with different sex) یکی از پدیده هایی است که از طریق فضای مجازی بسیار رایج شده به گونه ای که به دوران نوجوانی نیز تسری یافته است. هدف پژوهش حاضر آسیب شناسی ارتباط نوجوانان با جنس متفاوت در شبکه های اجتماعی مجازی (Virtual social networks) بود تا درک عمیق تری از آن حاصل شود. مواد و روش ها: روش پژوهش حاضر کیفی و از نوع پدیدارشناسی توصیفی بود. جمع آوری اطلاعات با استفاده از مصاحبه نیمه ساختاریافته و به روش کولایزی (Colaizzi's method) صورت گرفت. نمونه پژوهش شامل 11 دانش آموز پسر 14 تا 16 ساله یکی از مدارس متوسطه منطقه 18 تهران بود که به روش نمونه گیری هدفمند و بر اساس ملاک های شرکت در پژوهش انتخاب شدند. یافته ها: تحلیل مصاحبه ها منجر به شناسایی سه مفهوم اصلی تجربه ارتباط با جنس متفاوت، فساد جنسی، پیامدهای آسیب زا و 11 مقوله انگیزه ارتباط، الگوگیری ارتباط با جنس متفاوت، تنوع روابط، رقابت برای تصاحب کردن، تقویت رابطه، ارتباط جنسی، ترویج فساد جنسی، آسیب های جنسی، اجتماعی، فردی و 73 خرده مقوله شد. نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان داد شبکه های اجتماعی مجازی سبب تسهیل هر چه بیشتر ارتباط نوجوانان با جنس متفاوت و تقویت این روابط شده و زمینه را برای ارتباط آن ها در دنیای واقعی و پیامدهای آسیب زای آن فراهم می کند.

هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی تجربه زنان تهرانی از بی اعتنایی اجتماعی در روابط همسایگی است. اطلاعات مورد نیاز برای پژوهش از طریق رویکرد کیفی و روش نظریه مبنایی با استفاده از نمونه گیری نظری به دست آمده است. با استفاده از نمونه گیری هدفمند، در هر مرحله با توجه به تحلیل داده های پیشین از بین زنانی که تجربیات و دغدغه هایی در روابط اجتماعی به طور اعم و روابط همسایگی به طور اخص داشتند، در دوره انجام پژوهش به خانه سلامت مسعودیه واقع در منطقه 15 تهران مراجعه کرده و نیز تمایل به شرکت در مصاحبه داشتند، 17 نفر انتخاب شدند. پس از تجزیه و تحلیل اطلاعات حاصل از این مصاحبه ها، چهار کد نظری شامل الف) علل زمینه ساز کاهش جذابیت در روابط همسایگی، ب) عوامل علّی در شکل گیری پیامدهای منفی روابط همسایگی، ج) عوامل علّی عدم اعتماد و امنیت در روابط همسایگی و د) عوامل علّی عدم کفویت در روابط همسایگی شناسایی شدند. با توجه به تجارب زنان مشارکت کننده در این پژوهش، عواملی که باعث کمرنگ شدن روابط بین همسایگان تهرانی می شود زمینه ساز بی اعتنایی اجتماعی شده است. این مطالعه کدهای نظری ارزشمندی برای جامعه شناسان و روان شناسان دارد و همچنین الهام بخش کسانی است که خواهان ارتقای سطح روابط همسایگی و بهبود ارتباطات اجتماعی خود هستند.

پژوهش حاضر با تاکید بر مدل CaR-FA-X ویلیامز ، در قالب یه مدل علی به بررسی نقش واسطه ای حافظه سرگذشتی بیش کلی گرا در رابطه بین نقص در کارکردهای اجرایی با حل مساله ناکارآمد در افراد افسرده می پردازد. روش: نمونه پژوهش شامل 56 فرد مبتلا به افسردگی اساسی که به روش نمونه گیری زمانی در دسترس در فاصله زمانی اردیبهشت 96 تا مهر96 انتخاب شدند، بودند. جهت گردآوری داده ها ، پس از تشخیص افسردگی اساسی توسط روانشناس، از آزمون حافظه شرح حال (سرگذشتی) ،آزمون حل مسئله وسیله-غایت و نرم افزار کارتهای ویسکانسین استفاده شد. جهت تحلیل داده های پژوهش با استفاده از نرم افزار spss و ایموس و روش تحلیل مسیر از نوع مدل یابی معادلات  ساختاری استفاده شد.یافته ها:  نتایج نشان داد اثر مستقیم کارکرد اجرایی بر حل مسئله  با مقدار 283/0 در سطح 05/0 معنی دار نیست. اثر غیرمستقیم کارکرد اجرایی بر حل مسئله  با مقدار130/0 در سطح 05/0 معنی دار است. اثر کل کارکرد اجرایی بر حل مسئله  413/0 است که در سطح 05/0 معنی دار است. بنابراین با توجه به عدم معناداری اثر مستقیم و معناداری اثر غیر مستقیم، حافظه سرگذشتی به عنوان متغیر میانجی کلی در تاثیر بین کارکرد اجرایی بر حل مسئله  است. نتیجه گیری: بنابراین پژوهش حاضر با تایید مدل CaR-FA-X ویلیامز، نشان داد که افراد افسرده به دلیل خلق منفی و نقص در کارکردهای اجرایی ، در بازیابی خاطرات سرگذشتی به طور اختصاصی دچار مشکل می شوند و  این مشکل در بازیابی، حل مسائل و مشکلات آنها را نیز تحت تاثیر قرار می دهد و باعث می شود که راه     حل های کمتر موثری را تولید کنند. بنابراین بیش کلی گرایی از حافظه سرگذشتی به عنوان یک مکانیسم واسطه ای در رابطه بین نقص در کارکرد اجرایی و حل مساله ناکارآمد در افراد افسرده عمل می کند.

مقدمه: حل مسئله به عنوان یک عامل مهم در بیماری افسردگی  اساسی شناخته می شود. چند بررسی اخیر نشان می دهد که نشخوار ذهنی و نقص در کارکرد اجرایی ممکن است یک متغیر تأثیر گذار در حل مسئله ناکارآمد در افراد افسرده باشد. اما مطالعات کمی درباره سازوکارهای درگیر در این رابطه انجام شده است. پژوهش حاضر با تأکید بر مدل ویلیامز، در قالب یک مدل علّی به بررسی نقش واسطه ای حافظه سرگذشتی بیش کلی گرا در رابطه بین نشخوار ذهنی و نقص در کارکردهای اجرایی با حل مسأله ناکارآمد در افراد افسرده می پردازد. روش: بدین منظور 50 فرد مبتلا به افسردگی اساسی به روش نمونه گیری در دسترس در فاصله زمانی اردیبهشت 96 تا مهر96 انتخاب به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند. همگی آزمودنی ها به مرکز مشاوره دانشگاه پیام نور، مرکز مشاوره آفرینش و بیمارستان شریعتی شهر فسا مراجعه کرده بودند. جهت گردآوری داده ها، پس از تشخیص افسردگی اساسی توسط روانشناس، از آزمون حافظه سرگذشتی، آزمون حل مسئله وسیله- غایت، پرسشنامه نشخوار ذهنی و دسته بندی کارت های ویسکانسین استفاده شد. جهت تحلیل داده های پژوهش از روش تحلیل مسیر از نوع مدل یابی معادلات ساختاری استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد نشخوار ذهنی بصورت مستقیم (471/0 - ) و غیرمستقیم (103/0-) بر حل مسئله  تأثیر دارد. اثر کل نشخوار بر حل مسئله ( 573/ 0- )می باشدکه در سطح 95 درصد معنی دار می باشد. بنابراین با توجه به معناداری اثر مستقیم و غیر مستقیم،  حافظه سرگذشتی بعنوان متغیر میانجی جزئی در تأثیر بین نشخوار بر حل مسئله  عمل می کند. همچنین اثر مستقیم ( 309/0)  و اثر غیرمستقیم کارکرد اجرایی (057/0 - ) بر حل مسئله  معنی دار می باشد. بنابراین،  حافظه سرگذشتی بعنوان متغیر میانجی جزئی در تأثیر بین کارکرد اجرایی بر حل مسئله  عمل می کند. نتیجه گیری: پژوهش حاضر  به قسمی مدل سه عاملی ویلیامز را تایید می کند. نتایج نشان داد که افراد افسرده به دلیل خلق منفی، نشخوار ذهنی و نقص در کارکردهای اجرایی، در بازیابی خاطرات سرگذشتی به طور اختصاصی دچار مشکل می شوند و این مشکل در بازیابی، حل مسائل و مشکلات آنها را نیز تحت تأثیر قرار می دهد و باعث می شود که راه حل های کمتر مؤثری را تولید کنند.

هدف این پژوهش کشف مؤلفهها و راهبردهای گذر از بحران میانسالی بود. در راستای این هدف، اطلاعات مورد نیاز برای پژوهش از طریق رویآورد کیفی و<br />روش نظریه مبنایی با استفاده از نمونهبرداری نظری و در هر مرحله با توجه به تحلیل دادههای پیشین از بین 20 نفر از زنان و مردان میانسالی که تمایل به انجام<br />مصاحبه داشتند، جمعآوری شد. نتایج این پژوهش بر اساس کدگذاری شامل هسته مرکزی شکلگیری فرایند بحران میانسالی بود که دربرگیرنده ارزیابی فرایند<br />زندگی و مقایسه با استانداردهای شخصی و اجتماعی است. پیامدهای بحران میانسالی در سه بخش رفتاری، شناختی و عاطفی بررسی شد. مؤلفههای گذر از<br />بحران میانسالی در قالب سه راهبرد سازههای شخصی کارآمد و نوع نگاه انسان پیرامون قابلیتهای فردی، دستاوردهای زندگی و دوره میانسالی بحث شد و<br />درنهایت، عوامل زمینهساز در شکلگیری سازههای شخصی کارآمد و نوع نگاه انسان در فرایند گذر از بحران میانسالی در دو بخش راهبردهای مقابله دینی و<br />شخصیت انتخابگر و عملگرا توضیح داده شد. نتایج حاصل از این پژوهش با توجه به مشکلات و مسائل افراد میانسال در این دوره سنی، لزوم توجه درمانگران<br />و مشاوران را به اهمیت این فرایند برجسته میسازد.