نقد و تحلیل مؤلفه های پست مدرنیستی در رمان «بند محکومین»(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهش زبان و ادبیات فارسی زمستان ۱۴۰۳ شماره ۷۵
121 - 150
حوزههای تخصصی:
ادبیات پست مدرن، جریانی جهانی است که در ادبیات فارسی نیز بازتاب یافته است. پست مدرنیسم بر آرای پساساختارگرایان استوار است و هرگونه شناخت و تحلیل این واژه از تدقیق در آرای پساساختارگرایان حاصل می شود. نوع شعر و داستان با توجه به ظرفیت و محتوای خود، پذیرای نشانه های پست مدرن هستند. رمان «بند محکومین» اثر کیهان خانجانی از جمله رمان هایی است که می توان خوانشی پست مدرنیستی از آن عرضه کرد. انتخاب این رمان به دلیل نمود بارز عناصری مانند چندصدایی، فراواقعیت و جریان سیال ذهن است که آن را به نمونه ای شاخص از ادبیات پست مدرن فارسی تبدیل می کند. با توجه به اینکه رمان «بند محکومین» از رمان های متأخر است، می توان ضمن تحلیل جنبه های پست مدرنیستی متن، به جایگاه این نظریه در سال های اخیر و افتراق آن با رمان های پیشگام رسید. هدف این پژوهش آن است که با روش توصیفی-تحلیلی، پس از شناخت مؤلفه های برجسته و مشترک پست مدرن در نگاه نظریه پردازان آن، این رمان را نقد و تحلیل کند. یافته های پژوهش نشان می دهد که عناصر و مؤلفه های برجسته در رمان یادشده عبارتند از: نگرش هستی شناسانه، آیرونی، درهم آمیزی، فراواقعیت، کش دادن اغراق آمیز تصویرپردازی، برهم زدن نظم و روال های جامعه، نظام چندصدایی و چندروایتی، بازی، تکرار های نامتعارف، دو وجهی یا چند وجهی بودن و جریان سیال ذهن.