شبکه هم واژگانی

هدف: هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی و ترسیم ساختار فکری دانش در حوزه کتابخانه دیجیتال جهان با استفاده از تحلیل هم واژگانی است. روش: این پژوهش از نوع مطالعات کاربردی علم سنجی است که از تحلیل هم واژگانی و تحلیل شبکه رهیافتی استفاده شده است. جامعه آماری تولیدات علمی حوزه کتابخانه دیجیتال در پایگاه وب آوساینس است که در مجموع برابر 5655 رکورد بود. همچنین برای تحلیل و ترسیم شبکه از نرم افزارهای vosviewer، netdrow، spss و bibexecl استفاده شد. یافته ها: یافته ها نشان داد که کلیدواژه های Digital library، information retrieval و library پربسامدترین واژه ها و بیشترین زوج های واژگان Digital library و Information retrieval هستند. شبکه هم واژگانی شامل شش خوشه با نام های مدیریت دانش و کتابخانه دیجیتال، ذخیره و بازیابی منابع دیجیتال، تعامل انسان و محیط دیجیتال و یادگیری الکترونیک، منابع و رسانه های الکترونیک، غربالگری مجازی و تحلیل داده های پزشکی است. چگالی شبکه برابر 24/0 و میانگین شاخص مرکزیت برابر 6630/ است. مطابق نمودار راهبردی خوشه های مدیریت دانش و کتابخانه دیجیتال و غربالگری دیجیتال خوشه های توسعه یافته هستند و نقش محوری دارند. خوشه منابع و رسانه های الکترونیک اگرچه نقش محوری دارد ولی توسعه نیافته و نابالغ است. سایر خوشه های موضوعی خوشه های حاشیه ای بوده و موضوعات نوظهور هستند و به قدر کافی درباره آنها پژوهش نشده است.

هدف از انجام پژوهش حاضر ترسیم و تحلیل ساختار فکری و تکامل دانش در حوزه آر دی اف با روش هم واژگانی و خوشه بندی مفاهیم و رویدادهای این عرصه است. این پژوهش از نوع کاربردی است که با رویکرد علم سنجی انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش شامل تمام پژوهش های انجام شده در حوزه آردی اف در پایگاه وب آو ساینس از سال 1998-2021 است. همچنین ابزار گردآوری داده ها در این پژوهش یادداشت برداری و ابزار تجزیه وتحلیل داده ها، تحلیل هم واژگانی و تحلیل شبکه رهیافتی با استفاده از نرم افزارهای Vosviewer، Netdrow، Spss و Bibexecl است. یافته های پژوهش نشان داد که کلیدواژه های RDF، Semantic web، Ontoloty، linked data و SPARQL پربسامدترین واژه ها و کلیدواژه هایRDF*semantic Web، RDF*Academic Ontology و RDF* SPARQL بیشترین زوج های واژگان هستند. همچنین شبکه هم واژگانی شامل شش خوشه با نام های «مقیاس پذیری مدل داده»، «بازنمون RDF موجودیت ها و روابط کتابشناختی»، «همترازی هستان شناسی»، «وب معنایی و داده های پیوندی»، «مدیریت و انتشارداده» و «داده کاوی» است. علاوه بر این چگالی شبکه برابر با 068/0 است که از وضعیت مطلوبی برخوردار نیست. خوشه های «مقیاس پذیری مدل داده»، «هم ترازی هستان شناسی»، «مدیریت و انتشار داده» و «داده کاوی» هنوز به بلوغ کافی نرسیده اند و نیازمند پژوهش بیشتری است. همچنین نتایج نشان داد که تولیدات علمی حوزه آردی اف علی رغم روند صعودی خود، از پراکندگی موضوعی بیشتری برخوردار است و بیشتر به سمت وب معنایی گرایش داشته و تحلیل شبکه هم رخدادی واژگان این حوزه نیز پراکندگی موضوعی بیشتری دارد.