مطالعات ادبیات معاصر ایران

مطالعات ادبیات معاصر ایران

مطالعات ادبیات معاصر ایران سال 1 زمستان 1403 شماره 4

مقالات

۱.

تحلیل ابعاد سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اعتقادی اشعار حسین پناهی

کلیدواژه‌ها: حسین پناهی شعر جامعه فرهنگ مبانی اعتقادی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲ تعداد دانلود : ۲۵
حسین پناهی (1335- 1384 ش) از شخصیت های ادبی و هنری نام آشنا در دوره معاصر است که در کنار آفرینش اشعار و نوشته های ادبی، در ساخت آثار هنری گوناگون، در سینما و تلویزیون، ایفای نقش کرده است. از این شخصیت ادبی و هنری، مجموعه شعرهایی چندگانه به یادگار مانده است که دربردارنده اشعاری زیبا و مؤثر از اوست. در این پژوهش که روشی توصیفی- تحلیلی دارد و داده های آن مأخوذ از اسناد و منابع کتابخانه ای است، ابعاد سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اعتقادی اشعار حسین پناهی، مورد مطالعه و بررسی قرار می گیرد، تا میزان توجه به این حوزه ها، در شعر این شاعر و مهم ترین مسائل و موضوعات هر حوزه، مشخص شود. یافته های پژوهش نشانگر آن است که حسین پناهی، در اشعار خود، اهتمام ویژه ای به ساحت های سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اعتقادی داشته است و مسائل و موضوعات متعدد و متنوعی از هر یک از این ساحت ها، در سروده های او بازتاب یافته است. در ساحت سیاسی، انتقاد از ناکارآمدی انتخابات در بهبود سرنوشت مردم، نبود دموکراسی، عدالت و آزادی در جامعه، از عمده مسائل و موضوعات مورد انتقاد حسین پناهی است. نارضایتی از فقر مادی و وضعیت معیشتی نامناسب مردم جامعه، و شرایط نامطلوب زندگی زنان، از مهم ترین مقولاتی است که در ساحت اجتماعی اشعار حسین پناهی دیده می شود. اعراض بشر از فرهنگ و هنر، و گرایش او به مسائلی غیر از آن، در اثر ظهور مدرنیته، از اصلی ترین مشغله های ذهنی حسین پناهی در ساحت فرهنگی است. باور به جهان پسامرگ هم از مسائل اعتقادی پُربسامد، در اشعار حسین پناهی است.
۲.

نقد روان شناختی اشعار حسین پناهی بر اساس نظریه خودشکوفایی آبراهام مزلو

کلیدواژه‌ها: نقد روان شناختی نظریه خودشکوفایی آبراهام مزلو سلسله مراتب نیازها شعر حسین پناهی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳ تعداد دانلود : ۲۱
بسیاری از افکار و احساسات شاعران و نویسندگان در آثارشان نمود می یابد، از این رو مطالعه در آثار آنان، بستر مناسبی برای شناخت جهان ذهنی و شخصیتی شاعران و نویسندگان است. حسین پناهی (1335- 1384 ش)، از نامداران شعر و ادب ایران در سده چهاردهم، در اشعارش، اندیشه ها و احساسات گوناگون خود را به نمایش گذاشته است؛ ت ا ج ایی ک ه ب ه پشتوانه مطالعه در آن، می توان به میزان قابل توجهی، به شخصیت او پی برد. پژوهش حاضر، با روشی توصیفی- تحلیلی، و با بهره گیری از اسناد و منابع کتابخانه ای، بر آنست تا با نقد روان شناختی اشعار حسین پناهی، بر اساس نظریه خودشکوفایی آبراهام مزلو، به شناخت شخصیت این شاعر بپردازد. نظریه مذکور که از نظریه های مطرح و مشهور در مکتب انسان گرایی دانش روان شناسی است، در بعضی از آثار ادبی، از جمله شعر، و نیز داستان هایی که ماهیتی انسان محور دارد، به عنوان رویکردی مهم در نقد روان شناختی این آثار، قابل کاربست است. بنا به یافته های پژوهش، اشعار حسین پناهی نمودار مناسبی از وجوه گوناگونی از شخصیت اوست. در شخصیت این شاعر، هر پنج سطح از سلسه مراتب نیازهای معرفی شده در نظریه خودشکوفایی آبراهام مازلو، قابل مشاهده است. نیز آن که اگر چه فرایند ارضای نیازهای مربوط به سه سطح اول، در شخصیت حسین پناهی، دچار نواقص و نارسایی هایی بوده است، اما باید او را در شمار آن دسته از استثنائاتی قلمداد کرد که صرف نظر از این نواقص و نارسایی ها، به سطح خودشکوفایی نائل آمده است.