علی اصغر آخوندی

فواصل در پایان آیات، از جنبه لفظی و دلالی دارای اهمیت فراوان هستند. از جنبه دلالی، به دلیل داشتن جایگاه و ارتباط وثیق با محتوای آیه، تأثیر زیادی در تفسیر محتوای آیه داشته، می توانند به مفسر کمک کنند؛ حال مفسر چه استفاده هایی از فاصله می تواند در تفسیر و تبیین محتوای آیه داشته باشد؟ آیا نگاه مفسران به استفاده از فاصله در تفسیر آیه یکسان است؟ در این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی، به بازشناسی و بررسی تطبیقی استفاده های دو مفسر بزرگ معاصر، علامه طباطبایی و آیت الله جوادی آملی، در تبیین محتوای آیه پرداخته شده است. در این مقایسه، روشن می گردد که کارکردهای دفع توهم شبهه و ابهام از آیه، نقد دیدگاه ها و احتمالات تفسیری، تبیین محتوای آیه و برداشت حکم از آیه با استفاده از فاصله، در هر دو تفسیر مشترک هستند؛ اما علامه از فاصله به صورت اختصاصی برای تقویت، تأیید و تصحیح دیدگاه ها و احتمالات تفسیری، نقد روایات شأن نزول و تأیید یا ترجیح قرائت استفاده برده است. آیت الله جوادی نیز به صورت اختصاصی برای شاهد بر مطلب، دلیل بر حکم موجود در آیه، دریافت پیام، نتیجه گیری از آیه و بیان موقت بودن حکم آیه در تفسیر تسنیم، از فاصله بهره برده است.