مصطفی ابراهیم پور ازبری

هدف این مقاله، طراحی الگوی بهبود عملکرد پایدار شرکت های کوچک و متوسط صنایع غذایی استان گیلان است تا مدیران و تصمیم گیران با شناخت عوامل، چالش ها و پیامدهای مدنظر به سمت بهبود عملکرد پایدار شرکت های کوچک و متوسط صنایع غذایی گام بردارند. مقاله حاضر از منظر هدف در زمره ی تحقیقات کاربردی، از منظر ماهیت در زمره ی پژوهش اکتشافی- توصیفی و بر مبنای جمع آوری اطلاعات در زمره ی مطالعات میدانی قرار می گیرد. این مقاله از نوع تحقیقات کیفی است  که با روش داده بنیاد، از طریق سه مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخابی مدلی پاردایمی متشکل از شش بخش ایجاد شد. نتایج حاصل از تجزیه وتحلیل داده ها با استفاده از نظریه داده بنیاد موجب شکل گیری 13 طبقه اصلی، 29 مقوله ی اصلی و248 مفهوم شد. شش طبقه ی اصلی مدل پارادایمی داده بنیاد با استفاده از کدگذاری نظری به شکل: پدیده محوری (بهبود عملکرد پایدار)، شرایط علی (بقای سازمان، الزام اجتماعی و محیطی، کسب مزیت رقابتی)، شرایط زمینه ای (عوامل محیطی، عوامل سازمانی)، شرایط مداخله گر (عوامل محیطی، عوامل سازمانی)، راهبردها (سطح کلان، سطح سازمان) و درنهایت پیامدهای اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی ناشی از دستیابی به بهبود عملکرد پایدار با پیاده سازی راهبردهای مدنظر به وجود آمدند.

در عصر حاضر، شرکت ها برای انطباق با شرایط متغیر در بازار و مقابله با رقبا به دنبال کسب مزایای رقابتی هستند تا بتوانند زمینه بقای خود را در محیط پرتلاطم فراهم کرده و عملکرد بهتری از خود نشان دهند. انعطاف پذیری به عنوان یک قابلیت رقابتی برای شرکت در نظر گرفته می شود و موجبات پذیرش شرایط پیش بینی نشده و تغییرات سریع محیط را فراهم می کند. هدف این مقاله بررسی تاثیر انعطاف پذیری استراتژیک بر عملکرد بازار با نقش میانجی گری نوآوری باز می باشد. در این مقاله کسب تکنولوژی خارجی و بهره برداری از تکنولوژی خارجی به عنوان دو بعد نوآوری باز در نظر گرفته شده است. پژوهش حاضر از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ روش از نوع توصیفی- پیمایشی می باشد. به منظور بررسی فرضیه های پژوهش80 شرکت تولیدی کوچک و متوسط واقع در شهر صنعتی رشت مورد بررسی قرار گرفت و تجزیه و تحلیل داده ها توسط مدل سازی معادلات ساختاری مبتنی بر حداقل مربعات جزئی (PLS) انجام شد. نتایج نشان داد که انعطاف پذیری استراتژیک بر نوآوری باز تاثیر مثبت و معنی دار دارد و همچنین نوآوری باز بر عملکرد بازار تاثیر مثبت و معنی دار دارد.

در دهه های اخیر شدت و سرعت چشم گیر پیشرفت تکنولوژی، شکل دنیای ما را تغییر داده است. هرچه نقش تکنولوژی پررنگ تر می شود، مدیران بیشتر تحت فشار قرار می گیرند تا از تکنولوژی برای رسیدن به نتایج بهتر و قدرت رقابتی استفاده کنند. از این رو می توان گفت، یکی از عوامل پیشرفت در هر کشوری شکوفایی شرکت های تکنولوژی محور می باشد. به منظور توسعه ی شرکت های تکنولوژی محور همواره باید به دنبال عواملی بود که منجر به بهبود عملکرد آن ها شود. در این راستا شرکت های تکنولوژی محور به منظور تثبیت برتری در رقابت و بهبود عملکرد، به شدت نیازمند قابلیت های پویا هستند. زیرا محور اصلی شرکت های تکنولوژی محور، مبتنی برفناوری است که همواره از نرخ بالای تغییرات برخوردار می باشد. از سوی دیگر کسب عملکرد برتر، به توانایی شرکت در ادغام و یکپارچگی با شرکای خود در زنجیره تأمین نیز، وابسته است. بر این اساس در این مقاله تلاش شد تا به کمک مبانی نظری، نقش قابلیت یکپارچگی با تأمین کننده به عنوان یک قابلیت پویا که متشکل از سه قابلیت فرعی و مکمل درک، اجرا و ارتقای یکپارچگی با تأمین کننده است، بر عملکرد شرکت های تکنولوژی محور مورد بررسی قرار گیرد. بررسی های انجام شده نشان داد که شرکت های تکنولوژی محور می توانند با تمرکز و سرمایه گذاری بر سه قابلیت درک، اجرا و ارتقا یا استمرار یکپارچگی با تأمین کننده، به عملکرد برتر دست یابند.

در عصر حاضر وضعیت رقابتی شدید در دنیای کسب وکار، شرکت ها را مجاب ساخته است که از تمامی ابزارهای موجود برای بهبود عملکرد خود استفاده کنند؛ زیرا عملکرد یکی از مهم ترین معیارهای سنجش موفقیت شرکت هاست. نوسان های بازار، عدم اطمینان محیطی، نیاز به استفاده بهینه از منابع و رسیدن به مزیت رقابتی، شرکت ها را به سمت استفاده از سیستم های تولید ناب و چابک برده است تا عملکرد خود را بهبود بخشند. هدف این مقاله بررسی تاثیر فعالیت های ناب چابک بر عملکرد شرکت در شرایط مختلف است. لذا پس از بررسی مبانی نظری، فعالیت های ناب چابک و ابعاد عملکردی آن شناسایی شده و تعامل پذیری شاخص ها با هم و میزان اثرگذاری فعالیت های ناب چابک بر عملکرد بررسی گردید. گردآوری داده های مربوط به تعامل پذیری فعالیت های ناب-چابک با استفاده از پرسشنامه مقایسه زوجی و از طریق برگزاری پنل تخصصی خبرگان صورت پذیرفت و داده ها به وسیله نرم افزار MICMAC تحلیل شد و تاثیرگذاری فعالیت های ناب چابک بر عملکرد و پایداری شرکت به صورت سناریوسازی و با روش شبکه باور بیزین و نرم افزار NETICA صورت پذیرفت. یافته های پژوهش بیانگر این است که درسناریوهای خوش بینانه، واقع بینانه و بدبینانه، پیاده سازی و استفاده از فعالیت های ناب چابک بر عملکرد مالی، غیرمالی و پایداری شرکت تاثیر مثبت می گذارد. همچنین با توجه به نظر خبرگان، شش سیگما، فناوری اطلاعات، کایزن و سیاست های حقوق و پاداش بیشترین تاثیرگذاری را در پیاده سازی تولید ناب-چابک در شرکت دارد.

ابتدایی ترین هدف شرکت های تعاونی از هر نوع که باشند بهبود وضع اقتصادی اعضای این شرکت هاست. پس از پیروزی انقلاب اسلامی تعاونی های کشور، از لحاظ فیزیکی رشد فوق العاده ای داشته و زمینه های لازم برای مشارکت عموم مردم در موارد مختلف اقتصادی و اجتماعی فراهم آورده اند. در این پژوهش برای تعیین اولویت های سرمایه گذاری شرکت های تعاونی توسعه و عمران شهرستانی شهرستان از تحلیل اسناد بالادستی با استفاده از روش تحلیل اسناد استفاده شده است؛ سپس باتوجه به مصاحبه های انجام شده با اعضای شرکت های تعاونی توسعه و عمران شهرستانی شهرستان رشت، سازمان تعاون، کار و رفاه اجتماعی، مدیریت آمار و اطلاعات و سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان گیلان، فرماندار و بخشدار شهرستان ، متخصصان دانشگاهی فعال در حوزه گیلان شناسی فرصت های سرمایه گذاری به تفکیک مشخص گردیدند و با استفاده از تکنیک تحلیل اسناد تحلیل و با استفاده از تکنیک دلفی رتبه بندی شدند؛ در ادامه باتوجه به خروجی تکنیک دلفی در راستای تحلیل راهبردی، با استفاده از استراتژی والدینی، اولویت هر کدام از طرح های شناسایی شده شهرستان رشت تعیین و موقعیت هر کدام از آن ها باتوجه به عوامل کلیدی موفقیت و قابلیت های تعاونی در ماتریس والدینی جانمایی و پیشنهادهای اجرایی لازم ارایه شده است.

امروزه تغییرات سریع تکنولوژی، فعالیت های بنگاه های اقتصادی را به طور عمیقی تحت تأثیر قرار داده است. درواقع رونق اقتصادی کشورها، صنایع و شرکت ها به بهره برداری مناسب از تکنولوژی وابسته است. امروزه سازمان ها به قدرت انطباق و انعطاف بسیار بالایی نیاز دارند تا نه تنها بتوانند در محیطی که ثابتش تغییر است، دوام بیاورند بلکه به کارایی نیز دست یابند. در این پژوهش تأثیر پویایی تکنولوژیکی بر کارایی عملیاتی با میانجی گری انعطاف پذیری تولید مورد بررسی قرار گرفته است. ابزار مورد استفاده به منظور گردآوری اطلاعات، پرسشنامه می باشد که توسط کارشناسان و مدیران 101 شرکت تولیدی فعال در شهرستان رشت تهیه شده است. روایی پرسشنامه از طریق مبانی نظری و نظر خبرگان و پایایی آن از طریق آلفای کرونباخ مورد تائید قرار گرفته است. برای تجزیه وتحلیل داده ها نیز، از تکنیک مدل سازی معادلات ساختاری (SEM) با رویکرد حداقل مربعات جزئی (PLS) استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که می توان با افزایش انعطاف پذیری، پاسخ مؤثرتری به تغییرات تکنولوژیکی حاصل از محیط داد و منجر به کارایی عملیاتی بهتر گردید.

دوسوتوانی سازمانی ترکیبی از اکتشاف و بهره برداری است که رفتار سازمان ها را در رسیدن به سطح بالایی از بهره برداری و اکتشاف توصیف می کند. دوسوتوانی سازمانی به سازمان های فناوری محور اجازه می دهد که در مدیریت خواسته های سازمانی امروز کارا باشند، درحالی که انعطاف پذیری موردنیاز برای انطباق با چالش ها و فرصت های جدید را در محیط به دست آورند. تیم های مدیریت ارشد سازمان های فناوری محور به عنوان تصمیم گیرندگان نهایی در سازمان، نقش اصلی را در ایجاد دوسوتوانی سازمانی اجرا می کنند. یکپارچگی رفتاری تیم های مدیریت ارشد این سازمان ها که بیانگر تعاملات جمعی اعضای تیم مدیریت ارشد سازمان است، حرکت سازمان به سمت دوسوتوانی و به دست آوردن عملکرد سازمانی بهینه را تسهیل می کند. هدف این مقاله، ارائه چارچوبی مفهومی از نقش یکپارچگی رفتاری تیم های مدیریت ارشد سازمان های فناوری محور در ایجاد دوسوتوانی سازمانی است. در این مقاله، از لحاظ روش پژوهش در جمع آوری مطالب، از روش کتابخانه ای، اسنادی و توصیفی برای تبیین موضوعات بهره برده شده و به بررسی ارتباط بین یکپارچگی رفتاری تیم های مدیریت ارشد سازمان های فناوری محور و ایجاد دوسوتوانی سازمانی پرداخته شده است. سپس به روش اکتشافی، چارچوبی مفهومی از نقش یکپارچگی رفتاری تیم های مدیریت ارشد سازمان های فناوری محور در ایجاد دوسوتوانی سازمانی ارائه شده است.

مقدمه و اهداف: در حال حاضر، گسترش تضمین کیفیت دقیق و سریع برای ارائه محصولات تولیدی با کیفیت بالا و ایمن ضروری است. کیفیت بیشتر بر مسائل درون سازمانی تمرکز دارد که برای کنترل و بهبود فرآیند های داخلی به کار می رود و به دنبال بهبود عملکرد به منظور رضایت مشتری و رقابت پذیری است. کیفیت حوزه ای است که بر تلاش برای توسعه روش های خودکار تجزیه وتحلیل داده ها با هدف نهایی بهبود مستمر کیفیت محصولات و فرآیند ها در صنعت، دولت و جامعه تأکید دارد. سیستم ارزیابی عملکرد کیفیت به شدت به شناسایی و انتخاب عوامل حیاتی موفقیت و همچنین شاخص های آن در چارچوب مدیریت کیفیت وابسته است. برای رسیدن به این هدف در صنعت تولید، مشکلاتی مانند بازده تولید پایین، دقت پایین و عدم نوآوری در محصولات وجود دارد.روش ها: بر این اساس، طرحی برای معرفی روش هوش مصنوعی به شرکت های تولیدی برای حل مشکلات ذکرشده و درنتیجه بهبود کیفیت محصولات و کارایی تولید پیشنهاد شده است. بدین منظور، شبکه ای مبتنی بر یک سیستم استنتاج عصبی فازی تطبیقی برای ارزیابی و بررسی دقت نتایج و مقایسه کارایی آن ارائه شده است. روش پیشنهادی در تقابل با محاسبات سخت قرار می گیرد و موجب صرفه جویی در زمان و هزینه خواهد شد. در صنایع حجم داده ها افزایش یافته است که به ظهور مفاهیم جدیدی مانند تجزیه و تحلیل داده های بزرگ منجر شده است و محدودیت ها و مزایای راه حل های مبتنی بر هوش مصنوعی مورد بحث قرار می گیرد تا توجه خلاقانه به راه حل های جدید و جهت گیری های جدید در صنایع تولیدی، تجاری و خدماتی برای بهبود کارایی فرآیند های خود، افزایش ارزش راه حل های خود و طراحی محصولات جدید برای یافتن مشاغل و بازار های جدید را برانگیزد. تقریباً تمام نقشه های راه بین المللی که بر نوآوری و پژوهش متمرکز شده اند، هوش مصنوعی را به عنوان محرک اساسی فناوری آینده در برمی گیرند. یکی از چالش های روش های سنتی در مدیریت کیفیت، مدیریت داده های تولیدی با ابعاد بالا و غیرخطی است. برای حل این مشکلات، فرآیندی مبتنی بر هوش مصنوعی برای بهبود کیفیت محصول و کارایی تولید در این پژوهش توسعه داده شده است. در این پژوهش یک مدل استتنتاج عصبی فازی تطبیقی که هم زمان دارای مزایای شبکه عصبی و استنتاج فازی است، برای ارزیابی و استخراج درجه کیفیت محصولات تولیدی و برای استنباط اینکه چگونه مجموعه ای از پارامتر های تولید و کیفیت فرآیند یک سیستم تولید مرتبط هستند، پیشنهاد شده است.یافته ها: به منظور آموزش مدل پیشنهادی از داده های مربوط به فرایند کیفیت یک قطعه از خط تولید «شرکت صنعتی خزر پلاستیک» استفاده شد و 550 داده مرتبط با فرایند کیفیت با تأکید بر متغیر هایی تأثیرگذار شامل«معیار ظاهری، قطر خارجی چرخ دنده بزرگ، ضخامت چرخ دنده، طول شافت فلزی، ارتفاع شافت فلزی، قطر خارجی شافت فلزی» به عنوان متغیر ورودی و کیفیت نهایی به عنوان متغیر خروجی در نظر گرفته شد. درنهایت دقت نتایج و کارایی مدل استتنتاج عصبی فازی تطبیقی پیشنهادی با استفاده از شاخص های آماری ضریب همبستگی و جذر میانگین مربعات خطا مورد ارزیابی قرار گرفت.نتیجه گیری: با توجه به نتایج، داده های مورداستفاده برای ارزیابی کیفیت قطعه تولیدی در روش نرو فازی تطبیقی پیشنهادی با ضریب همبستگی 95/0 و میانگین مربعات خطا 42869/0 تطابق خوبی بین کیفیت خروجی مدل و مقادیر واقعی ارائه داد.

هدف این تحقیق، تبیین وتحلیل مخاطرات زنجیره تامین صنعت داروسازی ایران می باشد. در این تحقیق از رویکرد ترکیبی فراترکیب و تحلیل مضمون استفاده شده است. رویکرد این تحقیق کیفی می باشد. درمرحله اول، با مرور نظام مند مطالعات مرتبط در 23 سال اخیر با رویکرد فراترکیب، مخاطرات زنجیره تامین در صنعت داروسازی شناسایی شدند. بدین منظور، ابتدا تعداد 100 مقاله انتخاب و پس از چندمرحله پالایش، تعداد 26 مقاله نهایی باقی ماند و مبنای انجام تحقیق قرار گرفت. درمرحله بعد، مخاطرات زنجیره تامین صنعت داروسازی ایران با روش تحلیل مضمون به دست آمد. بدین منظور مصاحبه نیمه ساختار یافته باخبرگان صنعت داروسازی ایران با روش نمونه گیری هدفمند تا اشباء نظری، با رویکرد تحلیل مضمون صورت گرفت. در مرحله آخر باترکیب نتایج فراترکیب و تحلیل مضمون، 10 مخاطره به عنوان مخاطرات نهایی صنعت داروسازی ایران به دست آمد. براساس نتایج، مخاطرات زنجیره تامین صنعت داروسازی ایران عبارت اند از: مخاطرات محیطی؛ مشکلات تامین ارز و پرداخت های مالی خارجی؛ عدم تامین به موقع مواد اولیه؛ پیچیدگی و ناسازگاری سیستم های اطلاعاتی؛ کیفیت پایین مواد اولیه و محصول؛ در دسترس نبودن دارو و تحویل به موقع آن؛ حمل ونقل و بیمه ها؛ فناوری های بخش توزیع؛ نوسانات بخش تقاضا؛ افزایش قیمت مواد اولیه و دارو. از 10 مخاطره به دست آمده، مخاطرات محیطی، مشکلات تامین ارز و پرداخت های مالی خارجی، افزایش قیمت مواد اولیه و دارو و حمل و نقل وبیمه ها، (به دلیل داشتن بیشترین فراوانی در هر دو روش فراترکیب و تحلیل مضمون) تاثیر بیشتری بر زنجیره تامین دارند. بنابراین ذینفعان زنجیره تامین داروسازی ایران، برای بهبود عملکرد زنجیره تامین باید بر روی این مخاطرات تمرکز نموده و برای مدیریت آنها برنامه ریزی نمایند.

قتصاد چرخشی بنا به ضروریات جهانی به یک پارادایم نوین در عرصه اقتصاد و کسب و کار و همچنین زنجیره تامین تبدیل شده است. بنابراین آینده اقتصاد و کسب و کار ناچار است که به سمت اقتصاد چرخشی گام بردارد. بر این اساس رویه های طراحی محصول نیز دچار تغییر می باشد و می بایست خود را با اقتصاد چرخشی وفق دهد. در تحقیق حاضر مدلی راهبردی برای طراحی محصول در اقتصاد چرخشی در صنعت لوازم خانگی ارائه شده است، مدیران ارشد و خبرگان علمی دانشگاهی، به عنوان جامعه هدف تعیین شدند. با استفاده از یک رویکرد آمیخته(کیفی – کمی) ابتدا در سه مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخابی مدل طراحی شد و سپس با استفاده از رویکرد نگاشت شناختی روابط بین عوامل بررسی شده است. نتایج نشان داد کاهش ضایعات دارای بیشترین نزدیکی می باشد پس از آن کاهش ظرفیت زیست محیطی قرار دارد. ذینفعان دارای بیشترین سطح بینابینی بوده و پس از آن محدودیت منابع، منابع غیر مادی و فعالیت های کاری قرار دارند. ارائه ارزش مشترک در شبکه ارزش و اثرات زیست محیطی دارای بیشترین مرکزیت می باشند به عبارت دیگر در شبکه طراحی شده بیشترین اتصالات از طریق سایر عوامل به این عوامل اشاره شده می باشد. پس از آن ها الزامات ورودی و ارتباط بیشتر با مشتری دارای بیشترین درجه مرکزیت نشان داده می شوند.