بهرخ باغبان منش

رشد و توسعه گردشگری به عوامل و متغیرهای مختلفی وابسته است که از یکدیگر متأثر می شوند. گام نخست برای برنامه ریزی توسعه گردشگری شناخت عوامل و نیروهای تأثیرگذار در آن و تحولات آینده این صنعت است. بدین منظور، پژوهش های داخلی متعددی با هدف شناسایی عوامل و پیشران های مؤثر بر توسعه گردشگری با روش های آینده نگاری انجام شده است. هدف از این پژوهش شناسایی و طبقه بندی عوامل و پیشران های مؤثر بر توسعه گردشگری در ایران با استفاده از روش فراترکیب در ابعاد شهری و منطقه ای است. واحد تحلیل در این پژوهش مقاله های علمی فارسی زبان با نمونه مطالعاتی داخلی است که در پایگاه های اطلاعاتی نورمگز، مگیران، اس آی دی و آی اس سی، پرتال جامع علوم انسانی و سیویلیکا در دوره زمانی 1395 تا 1402 منتشر شده اند. با جست وجو در پایگاه های علمی گوناگون، ابتدا 79 مقاله به دست آمد که با استفاده از برنامه مهارت های ارزیابی حیاتی (CASP) میزان روایی این مقالات بررسی شد و درنهایت به 60 مقاله کاهش یافت. برای تجزیه و تحلیل مقالات منتخب از الگوی هفت مرحله ای سندلوسکی و باروسو استفاده شده است. عوامل و پیشران های استخراج شده شامل 46 مفهوم است که در پنج مؤلفه مدیریتی، اجتماعی   فرهنگی، اقتصادی، خدماتی و کالبدی   زیست محیطی دسته بندی شده اند. در بین عوامل، عامل امنیت گردشگران در منطقه، و افزایش سرمایه گذاری در این بخش دارای بیشترین فراوانی است. پژوهشگران، مدیران و تصمیم گیرندگان حوزه گردشگری کشور می نوانند عوامل و پیشران های شناسایی شده در این پژوهش را برای برنامه ریزی و توسعه این صنعت مدنظر قرار دهند.