موسی مولایی

جنگل ها به دلیل نقش مؤثری که در چرخه های اکسیژن، آب و کربن دارند، جزء حلقه های اصلی تداوم حیات محسوب می شوند. جنگل های بلوط زاگرس گونه غالب جنگل های زاگرس محسوب می شوند. در این مطالعه منطقه جنگلی شمال شرق استان خوزستان در شهرستان های دزپارت، ایذه و باغملک بررسی شده اند. در ارزیابی اثر تغییر اقلیم بر پوشش جنگلی منطقه از تصاویر ماهواره  MODIS2020-2000، داده های بارش و میانگین سالانه دمای سطح زمین ایستگاه های هواشناسی و شاخص های NDVI,LST TCI,VCI, استفاده شد. روند متغیرها با Pettitt-Test بررسی شد. نتایج آزمون P-test افزایش دمای هوا و دمای سطح زمین به میزان ◦C  1، کاهش سطوح آبی و پوشش های گیاهی متوسط و متراکم، افزایش شاخص VCI و کاهش TCI را تأیید کرد. علاوه بر این مشخص گردید سال 2007 زمان تغییر روند داده ها است. نتایج آزمون ناپارامتری نقاط چرخش (Pettitt’s Test) میانگین دما و بارش سالانه (2020-1975) منطقه نشان می دهد دمای هوا در سطح اطمینان 95% دارای روند معنی دار است (P-value=0.011). میزان دمای فصل بهار از سال 2009 حدود 1.8 درجه سلسیوس افزایش یافته است. نتایج این آزمون برای بارش سالانه معنی دار نبود (P-value=0.175). یافته ها نشان داد دامنه تغییرات پوشش آبی منطقه در دوره 2020-2007 از 3.08 به 0.08 کاهش یافته است. ناهنجاری بارش سالانه منطقه رخداد یک دوره بلندمدت خشکسالی از 2007 تا 2017 را تأیید می نماید. تغییرات پوشش گیاهی و رطوبتی منطقه بیانگر افزایش نوسان های رطوبتی در این دوره زمانی است. این دو شاخص نشان دهنده کاهش پوشش جنگلی منطقه از سال 2000 تا 2020 است. این تغییرات همزمان با افزایش دما و تداوم خشکسالی ها به صورت یک پسخوراند مثبت عمل می کند. از پیامدهای تداوم روند شرایط اقلیمی فعلی کاهش میزان ترسیب کربن، کاهش جریان پایه و تغییر رژیم آبدهی رودخانه خواهد بود. اثرات سیبرنتیکی این عمگلرها منجر به تخریب ساختار اقتصادی و اجتماعی و افزایش مهاجرت های اقلیمی خواهد شد.