خدیجه وکیلی

امروزه صنعت گردشگری به عنوان یکی از صنایع درآمدزا در دنیا و با قابلیت های رشد و توسعه و ایجاد اثرات مثبت اقتصادی شناخته می شود. گردشگری می تواند اثرات مهمی از نظر اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و محیط زیستی در منطقه گردشگرپذیر بگذارد. از طرفی شناخت وضع معیشتی مردم (سرمایه های اصلی معیشت یعنی سرمایه های طبیعی، انسانی، اقتصادی، اجتماعی و سازمانی) از عوامل مهم در رسیدن به اهداف توسعه پایدار روستایی است. ژئوتوریسم به عنوان گردشگری محیط زیست یکی از منابع مهم درآمدی و حفظ تنوع زیستی است که یکی از انواع آن ژئوتوریسم است. شهرستان های گرمسار و آرادان واقع در استان سمنان به علت شرایط ویژه ژئومورفولوژیکی، مناظر طبیعی و معادن نمک، توانایی تبدیل شدن به منطقه ژئوتوریستی را دارند. این پژوهش با استفاده از روش کتابخانه ای، پیمایش میدانی و ابزار پرسش نامه به هدف اصلی این پژوهش که بررسی نقش ژئوتوریسم بر معیشت پایدار زندگی مردم روستایی شهرستان های گرمسار و آرادان است، پرداخته است. اثرات ژئوتوریسم روستایی بر سرمایه های معیشتی در شهرستان های گرمسار و آرادان سنجیده شده و بررسی پرسش های مربوط به بعد سرمایه های مالی، فیزیکی، طبیعی، اجتماعی، انسانی و نهادی نشان دهنده آن است که گردشگری در ارتقای سرمایه های معیشتی نقش مهمی(هم اثرات مثبت و هم اثرات منفی) ایفا نموده است. در مجموع بعد توسعه اجتماعی نسبت به بعد توسعه اقتصادی دارای اثرگذاری و میانگین نمره بالاتری بوده است. در این میان به ترتیب بعد سرمایه اجتماعی، سرمایه نهادی، سرمایه مالی، سرمایه طبیعی، فیزیکی و انسانی دارای بیشترین تا کمترین اثرگذاری بوده اند. بنابراین می توان گفت که جایگاه هر یک از مؤلفه های ابعاد اجتماعی و اقتصادی در سطح مطلوب و نشان دهنده اثرگذاری ژئوتوریسم بر کیفیت زندگی بهتر و توسعه اجتماعی و اقتصادی خانوارهای روستایی از دیدگاه اهالی روستا بوده است.