نازنین نوروزی

پدیده انقباض شهری، به عنوان یک موضوع جهانی، تغییرات الگوهای جمعیتی را تحت تأثیر خود قرار می دهد. اولین علامت اصلی انقباض شهری، کاهش جمعیت شهر است که از علت ها و محرک های مختلف اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی و سیاسی تأثیر می پذیرد. انقباض در هر سطحی که رخ دهد، اعم از ملی، منطقه ای، شهری و روستایی، تأثیرات عمیقی در ابعاد مختلف بر ساختارهای فیزیکی و غیرفیزیکی آن سکونتگاه به جای میگذارد. امروزه با توجه به معضلات اقتصادی و جمعیتی که ایران با آن رو به رو است، کاهش نرخ رشد جمعیت به موضوعی مهم تبدیل شده است. بااین حال روند کاهش جمعیت در برخی نقاط شدیدتر است؛ به طوریکه نرخ رشد جمعیت به تدریج منفی شده و آن منطقه جاذبه های کافی را برای حفظ ساکنین و جذب مهاجرین جدید از دست می دهد. بر اساس مطالعات، شهرستان بستان آباد طی سالهای 1375 تا 1395، همواره با کاهش جمعیت و انقباض مواجه بوده است. تحقیق حاضر با روش کمی و با بررسی آمار و تغییرات کاربری اراضی شهرستان در این سال ها با استفاده از روش پردازش شیءگرا انجام شده است. سپس ارتباط بین مؤلفه های مورد مطالعه با استفاده از تابع یادگیری ماشین جنگل تصادفی بررسی شده است. براساس یافته های پژوهش، انقباض شهرستان بستان آباد مرتبط با انقباض روستایی بوده و جمعیت روستایی آن همواره کاهش یافته است. این معضل که با افزایش مهاجرت به خارج از شهرستان و پیری جمعیت همراه بوده، باعث کاهش سطح زیرکشت در شهرستان شده است و در صورت ادامه یافتن می تواند آسیب های جدی تری را به این شهرستان وارد کند.