خدمات مرجع مجازی: تحول پرسش ها - تنوع پاسخ دهندگان (یک مرور دامنه ای)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی تحولات مربوط به نوع پرسش های مجازی کاربران و تأثیر آن بر تعیین پاسخ دهندگان پرسش هاست. روش شناسی : پژوهش حاضر از نوع کیفی بوده و به روش مرور دامنه ای انجام شده است؛ بدین منظور، تعداد 61 اثر مرتبط با هدف پژوهش، مورد تحلیل و بررسی قرار گرفتند. یافته ها : یافته های مرتبط با نوع پرسش های مرجع مجازی را می توان به دو گروه تقسیم کرد: گروه اول، پژوهش هایی که پرسش های کاربران را بر اساس نظام های طبقه بندی رایجی مانند: کتز (1997 و 2002)، وارنر (2001) و سیرز (2002) دسته بندی کرده اند که مقایسه نتایج این پژوهش ها نشان داد بیشترین درصد پرسش ها از نوع «جستجوی ویژه»، «راهنما» و «پژوهشی» است و گروه دوم، پژوهش هایی که مبتنی بر طبقه بندی های محقق ساخته از پرسش های مرجع هستند؛ نتایج این گروه نشان داد پرسش های «ارجاع آماده»، «راهنما و خط مشی کتابخانه» و «پژوهشی»، به ترتیب، بیش از سایر انواع، مطرح شده اند. بررسی متون حاکی از این است که چنانچه پرسش های مرجع از نوعی باشند که بدون نیاز به منبع (یا با حداقل منبع) و با حداقل تلاش و زمان پاسخ داده شوند، می توانند توسط کارکنان غیرمتخصص آموزش دیده و دانشجویان دستیار کتابدار پاسخ داده شوند و این موضوع شامل پرسش های «ارجاع آماده»، «جستجوی ویژه»، «راهنما» و «خط مشی کتابخانه» می شود. نتیجه گیری : این پژوهش در زمره نخستین پژوهش هایی است که به مروری جامع بر انواع پرسش های کاربران و ضرورت سطح بندی پاسخ دهندگان پرداخته است. نتیجه این پژوهش، هم بر تقویت مهارت های پژوهشی و مشاوره ای کتابداران و هم بر ضرورت آموزش سایر کارکنان تأکید دارد و لازم است برنامه ریزان و سیاستگذاران این مسئله را مدنظر قرار دهند.