محمدرضا رنجبر محمدی

یهدف البحث الراهن إلی معرفه تأثیر شیخوخه السکان علی البنیه الاجتماعیه والثقافیه والاقتصادیه علی مستقبل مدینه طهران. منهج البحث من نوع الدراسات الکیفیه القائمه علی أساس طریقه دلفی. لقد تم تحدید 11 متخصصا فی المجالات المتعلقه بموضوع الشیخوخه وتم اختیار هؤلاء المتخصصین وفق طریقه کره الثلج فی أخذ العینات. وبعد أن خضع هؤلاء الأفراد إلی المقابله واستخلاص تجاربهم حُددت المکونات المؤثره فی ظاهره الشیخوخه فی البنیه الاجتماعیه والثقافیه والاقتصادیه. کانت أداه البحث هی الاستماره والتی استخدمنا فی إطارها من برنامج SPSS و Excel عبر طریقه دلفی فی ثلاث مراحل من أجل تصنیف الجانب الإحصائی والإجماع الکلی والموثوقیه. وأظهرت النتائج أن شیخوخه المجتمع الإیرانی فی العقود المقبله ستؤدی إلی عدم قدره الحکومه علی تلبیه الاحتیاجات المختلفه لکبار السن، وتقلیل العماله وزیاده ظاهره الوحده والاکتئاب. وفقا لنتائج الدراسه الحالیه والبحوث السابقه، فإن العدید من عوامل ظاهره الشیخوخه تؤثر علی البنی الثلاثه (الاجتماعیه، الثقافیه، الاقتصادیه) وهی کالتالی: المشاکل الاقتصادیه، وقله القوی العامله النشطه، وفجوه الأجیال، والتدهور والشرخ فی ثقافه الاحترام وحرمه المسنین فی الأسره، والتفکک والتغییر فی کیان الأسره، إلخ. وبمعرفه هذه العوامل، فإن تحقیق وإنجاز المستقبل المنشود للمجتمع، وخاصه کبار السن فی المجتمع سیکون أسرع.

با استفاده از نظریه زمینه ای، سالمندآزاری در شهر تهران بررسی شد تا الگوی مناسبی جهت ارتقاء کیفیت سالمندی ارائه شود. نمونه پژوهش شامل 20 نفر از سالمندان بود که به شیوه نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند . جامعه آماری پژوهش را مراجعه کنندگان به پزشکی قانونی، اورژانس اجتماعی و ... تشکیل می داد . ضمن انجام مصاحبه نیمه ساختاریافته با جامعه آماری ، مجموعه ای از مضامین اولیه طی فرایند کدگذاری بازگردآوری و از بطن آنها مقوله هایی استخراج گردید . سپس در مرحله کدگذاری محوری ، پیوند میان این مقوله ها ذیل عناوین شرایط ّعلی ، پدیده محوری ، مقوله راهبردی ، شرایط محیطی ، مقوله واسطه ای و مقوله پیامدی در قالب پارادایم تعیین شد . در ادامه و در مرحله کدگذاری گزینشی ، اجزای پارادایم کدگذاری تشریح ، سیر سالمندآزاری ترسیم و نظریه خلق شد. یافته های نتایج پژوهش ، 6 مؤلفه اصلى و 39 زیرمؤلفه را براى سالمندآزاری استخراج و آنها را در قالب الگوی نظرى بر مبناى نظریه داده بنیاد ارائه نموده است. نتیجه گیری یافته های پژوهش ضمن اشاره به نیازهای بهداشت روانی و جسمانی و مسائل خانوادگی ، هیجانی ، سالمندان آزار دیده به شناخت و مفهوم پردازی متغیرهای مختلف مؤثر بر زندگی این سالمندان براساس نظریه داده بنیاد تأکید می کند.