فاطمه شاعری

تاریخ حیات انسان تاریخ همکاری و مشارکت است. زمانی که انسان دریافت با تجمیع توان خود می تواند بر مشکلات فائق آید، مشارکت زاده شد. مشارکت عبارت است از حضور و دخالت آگاهانه، داوطلبانه، متعهدانه و خلاق اقشار مختلف جامعه در تصمیم گیری، برنامه ریزی، تأمین منابع، اجرا و نظارت بر فعالیت ها به منظور بهره مندی از منابع مادی و معنوی آن ها. مشارکت سیاسی یکی از ابعاد مهم مشارکت است که مشروعیت سیاسی، توسعه، پیشرفت و کارآمدی هر کشور در گرو آن است و کاهش آن در برنامه ریزی های اساسی برای اداره ی جامعه و ثبات و سازماندهی اجتماعی اختلال ایجاد می کند و با ایجاد تنش ها و بحران ها از انجام برنامه های توسعه ی اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ممانعت به عمل می آورد؛ بنابراین، تلاش در جهت تحقق هر چه بیشتر آن از اهم امور است که نیاز به شناخت و مطالعه ی علمی عوامل تأثیرگذار بر آن دارد. هدف از انجام این پژوهش مطالعه ی نقش عوامل اقتصادی افراد بر میزان مشارکت سیاسی آنان است. تحقیق حاضر به روش پیمایشی و با مطالعه بر روی نمونه ی متشکل از 383 نفر از افراد بالای 25 سال ساکن در شهرستان اسفراین که با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای انتخاب شدند، انجام گرفته است. یافته های تحقیق حاکی از آن است که  وضعیت اقتصادی بر مشارکت سیاسی تأثیرگذار است و هر چه وضعیت اقتصادی افراد بهتر باشد، میزان مشارکت سیاسی آنان بیشتر است؛ اما بین پایگاه اقتصادی - اجتماعی افراد و مشارکت سیاسی آنان رابطه ی معناداری یافت نگردید.  همچنین یافته ها نشان می دهد شغل، تحصیلات و جنسیت  افراد نیز بر میزان مشارکت سیاسی اثرگذار است.

مشارکت سیاسی شهروندان یک جامعه در امور مختلف حکومتی و غیر حکومتی ازضرورتهای انکار ناپذیر نظامهای سیاسی در قرن بیست و یکم به شمار می رود. هدف از پژوهش حاضر، مطالعه ی نقش جامعه پذیری سیاسی و عوامل آن در میزان مشارکت سیاسی است. تحقیق حاضر با رویکرد کمی، به روش پیمایش و با مطالعه بر روی نمونه ی متشکل از 383 نفر از افراد بالای 25 سال ساکن در شهرستان بجنورد به انجام رسیده است که با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای انتخاب و داده ها از طریق پرسش نامه محقق ساخته گردآوری و با استفاده از نرم افزار spssتجزیه و تحلیل شدند. نتایج تحلیل نشان می دهد: بین متغیرهای مشارکت سیاسی و جامعه پذیری سیاسی و عوامل آن( دوستان سیاسی ، خانواده سیاسی، محیط کاری، میزان استفاده از رسانه های سیاسی) رابطه ی مثبت و معناداری وجود دارد، اما بین دو متغیر مشارکت سیاسی و محیط آموزشی این رابطه معنادار نیست. از میان متغیرهای زمینه ای بین متغیر جنسیت، تحصیلات و شغل با مشارکت سیاسی افراد رابطه ی معناداری وجود دارد .

مشارکت سیاسی که از ضرورت های انکارناپذیر نظام های سیاسی در قرن حاضر به شمار می رود، تحت تأثیر عوامل مختلفی شکل می گیرد. یکی از این عوامل، فرهنگ و بویژه فرهنگ سیاسی است. هدف از تحقیق حاضر مطالعه ی نقش شاخص های فرهنگ سیاسی بر میزان مشارکت سیاسی است. این پژوهش به روش پیمایش و با مطالعه بر روی 383 نفر از افراد بالای 25 سال ساکن در شهر اسفراین انجام شده است که با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای انتخاب  شده اند. برای گردآوری داده ها از ابزار پرسش نامه استفاده  و اعتبار آن به روش صوری و پایایی آن به کمک آماره ی آلفای کرونباخ سنجیده شده است. داده ها با استفاده از ابزار 16spss، تحلیل شده اند. یافته های تحقیق حاکی از آن است که بین پنج شاخص فرهنگ سیاسی، یعنی احساس قدرت و نفوذ سیاسی، اعتماد سیاسی، اعتماد اجتماعی، رضایت از زندگی و دینداری که در این پژوهش بررسی شده اند و متغیر مشارکت سیاسی، همبستگی معناداری وجود دارد. از میان متغیرهای زمینه ای پژوهش نیز متغیرهای جنسیت، شغل، تحصیلات و وضعیت اقتصادی، همبستگی معناداری با مشارکت سیاسی دارند.