سکینه رفیعی فرد

نقد پسااستعماری یکی از پژوهش هایی است که زمینه های سیاسی، فرهنگی و اجتماعی آثار ادبی را بررسی می کند. از آنجا که پرداختن به هویت، جنسیت و فرودستی جنسیتی از محورهای این رهیافت می باشد؛ موضوع زنان و بررسی وضعیت آنان یکی از شاخه های مهم نظری این رویکرد به شمار می آید. یکی از شاخص ترین نظریه پردازان این حوزه، گایاتری چاکراورتی اسپیواک می باشد که مطالعات خویش را بر پایه بررسی مشکلات اقشار زنان فرودست در میان جوامع مردسالارانه و استعماری قرار می دهد. رمان های خورشید های استقلال از احمدو کوروما، نویسنده آفریقایی تبار و سووشون اثر سیمین دانشور، نویسنده ایرانی از این قبیل آثار به شمار می آیند که از نقش و جایگاه فرودستانه زنان در جوامع ملتهب آفریقایی و همچنین در اجتماع پرفراز و نشیب گذشته ایران صحبت می کنند.. تحقیق حاضر به تفاوت های فرهنگی و سیاسی و همچنین تغییر و تحولات جایگاه زنان این دو ملت پرداخته و به مفاهیمی مشترک در بستر تحولات اجتماعی، فرهنگی و تاریخی دست می یابد. بررسی این مفاهیم از منظر مطالعات پسااستعماری، گویای شرایط خاص زنان در بحبوحه تکانه های تاریخی و سیاسی ملت های گوناگون بوده و سیر تحولی شخصیت های زن که شامل عاملیت و انفعال هویتی آنان می باشد را مورد مطالعه قرار می دهد.