سمیه قویدل

موفقیت کتابخانه ها به عنوان یک نهاد اجتماعی، به استفاده کارآمد از منابع انسانی وابسته است. نوع نگرش و تفکر مثبت در کارکنان کتابخانه ها می تواند کیفیت و کمیت خدمات ارائه شده را بهبود بخشد. هدف این پژوهش، بررسی میزان مثبت اندیشی در بین 218 کتابدار شاغل در کتابخانه های مرکزی دانشگاه های زیرپوشش وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در سطح شهر تهران است. روش پژوهش پیمایشی از نوع زمینه یابی است. با استفاده از روش تصادفی طبقه ای و جدول تصادفی موکهرجی، 144 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند که جامعه پژوهش را شکل داده اند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه استاندارد 5 گزینه ای اینگرام و ویس نیکی است که از 30 پرسش تشکیل شده است. با استفاده از نرم افزارهای آماری Excel و SPSS داده های پژوهش تجزیه و تحلیل شدند. نتایج پژوهش نشان داد که میانگین پاسخ ها در حوزه کارکرد مثبت روزانه 3.737، در موضوع خودارزیابی مثبت 3.833، در زمینه ارزیابی دیگران از خویش 3.965، در مبحث انتظارات مثبت از آینده 3.94 و در مؤلفه خوداعتمادی 3.555 بوده است. پاسخ ها بیشتر به گزینه های «اغلب» و «همیشه» گرایش داشته اند. به طور کلی، میزان «مثبت اندیشی» در بین کتابداران شاغل در کتابخانه های مورد بررسی بیش از 50 درصد است.

هدف: اینفوگرافی ها از جمله رسانه ها ی ارتباطی و اطلاعاتی قدرتمند در تعامل انسان و اطلاعات و انتقال موفق پیام ها قلمداد می شوند. هدف پژوهش حاضر تحلیل محتوای اینفوگرافی هایی با موضوع خواندن که در وبگاه پینترست منتشر شده بر اساس مدل ارتباطی لاسول به منظور دستیابی به شناخت عمیقی از این رسانه ها است. روش: پژوهش حاضر از نوع کیفی است که در آن از روش تحلیل محتوای کیفی با رویکرد استقرایی استفاده شده است. جامعه پژوهش حاضر متشکل است از 30 اینفوگرافی با موضوع خواندن که بر اساس نمونه گیری هدفمند انتخاب شد. با استفاده از نرم افزار تحلیل داده های کیفی MAXQDA2020 ، کدگذاری و تجزیه و تحلیل اینفوگرافی ها و ترسیم ابرِ واژگانی انجام شد؛ سپس، بر اساس کدهای ایجادشده، مدل های نظری گوناگون، و همچنین مدل های سلسله مراتبی برای تشکیل جدول مؤلفه ها و مقوله ها ساخته شد. در نهایت، مخاطب، محتوا و نقش اینفوگرافی ها در ترویج خواندن شناسایی شد. یافته ها: اینفوگرافی های منتشر شده در قلمروی خواندن عمدتاً در زمینه فواید و اهمیت خواندن، دلایل علمی برای خواندن، شیوه های علاقه مند کردن کودک به خواندن، روش هایی برای چگونه خواندن با کودک و نظایر آن بودند. نقش اینفوگرافی ها شامل آگاهی بخشی، اطلاع رسانی، هدایت کنندگی، مروّج و مبلّغ بودن است. مدل مخاطب این پژوهش نشان داد که اغلب مخاطبان اینفوگرافی های خواندن والدین هستند. مدل محتوا اطلاعات غنی و سودمندی را در اختیار والدین به منظور ترویج خواندن در میان کودکان می گذارد. مدل تأثیر نشان دهنده نقشی است که اینفوگرافی های خواندن برای مخاطبان خود ایفا می کنند. اصالت/ارزش: طرح پژوهش حاضر بر مبنای مدل ارتباطی لاسول در پی شناخت مخاطب، محتوا و تأثیر اینفوگرافی های خواندن بود. اینفوگرافی های ایستا در این پژوهش مورد توجه قرار گرفت. بنابراین، این پژوهش مسیر تازه ای برای اکتشاف اینفوگرافی ها به منزله رسانه های اطلاعاتی جذاب و تأثیرگذار در زمینه های موضوعی مختلف باز می کند.

هدف پژوهش تحلیل محتوای بروندادهای علمی سیاست های پولی بانک مرکزی، با نگاهی به «عملیات بازار باز» جهت آگاهی از سیر تکاملی ساختار علمی و سیاست گذاری بهتر برای آینده است. پژوهش حاضر مطالعه کاربردی از نوع توصیفی است که با فنون علم سنجی، به روش تحلیل محتوای کمّی در برون دادهای علمی نمایه شده در پایگاه وب آوساینس، در قلمرو سیاست پولی و عملیات بازار باز بین سال های ۱۹۸۱ تا ۲۰۲۰ انجام شد. نتایج نشان داد طی چهار دهه، روند رشد تولیدات علمی قلمرو مورد بررسی صعودی بوده است. Federal Reserve System USA، فعال ترین مؤسسه و ایالات متحده و انگلستان، فعال ترین کشورهای قلمرو مذکور می باشند. پربسامدترین موضوعات مشترک چهار دهه، «سیاست پولی» و «تورم» بوده و همچنین در سه دهه اخیر موضوعات «نرخ ارز»، «نرخ بهره»، «هدف گذاری تورم»، «بانک مرکزی»، «سیاست پولی بهینه»، «چرخه کسب وکار» و «سیاست مالی» مورد توجه پژوهشگران بوده اند؛ درحالی که توجه چندانی به «عملیات بازار باز» نشده است. فنون علم سنجی تصویری جامع از سیر مطالعاتی و شناسایی موضوعات پژوهشی قلمرو سیاست های پولی و عملیات بازار باز و همچنین تأثیر رویدادهای مهم اقتصادی بر روند تحقیقات ارائه نمود. در حوزه عملیات بازار باز، شکاف عمیقی بین پژوهش ها با سیاست اجرایی بانک های مرکزی کشورها وجود دارد. تصمیم گیرندگان باید به پژوهش در زمینه سیاست پولی و ابزارهای اجرای آن توجه بیشتری نشان دهند.

هدف: دیپلماسی علم و فنّاوری به عنوان یک کاتالیزور در ارتقای جایگاه کشورها در بسیاری از قلمروها محسوب و به مثابه پلی میان همکاری های پژوهشی و فنّاوری لحاظ می شود. حکمرانی داده و اطلاعات، در فرآیندهای سیاست گذاری همچنین الزامات و دستاوردهای این تعاملات نقش داشته و علاوه بر ایجاد آگاهی می تواند موجب راهبری، کنترل و هماهنگی هرگونه اقدام از طرف کشورها، موسسات، متخصصان جهت کسب و تحقق منافع فردی یا مشترک گردد. مدیریت هوشمند عظیم داده ها و سیاست گذاری در این خصوص با واکاوی و بررسی تحلیلی انتشارات بین المللی قلمرو مذکور برای حاکمیت و دولت دارای اهمیت است. در عصر اطلاعات، دیپلماسی علمی و حکمرانی داده نه تنها می توانند به عنوان نیروی محرکه ای برای توسعه ی پایدار و همکاری های بین المللی عمل کنند، بلکه به عنوان بستری برای تبادل دانش و فناوری، زمینه ساز تحولات ژرف در ساختارهای اجتماعی و اقتصادی جهانی نیز هستند. پژوهش حاضر با هدف انجام پژوهشی پیرامون همگرایی دیپلماسی علمی و حکمرانی داده علم، فنّاوری و نوآوری با روش های متداول علم سنجی با روش براساس داده های بین المللی است. هدف این مقاله پژوهش علم سنجی پیرامون همگرایی دیپلماسی علمی و حکمرانی داده قلمرو علم، فنّاوری و نوآوری در سطح بین المللی با دیدگاهی اکتشافی است. روش : پژوهش کنونی، که جنبه ای کاربردی دارد، از طریق به کارگیری روش های علم سنجی (همچون هم استنادی، هم نویسندگی، نمودار راهبردی) و با دیدگاهی اکتشافی، که از تحلیل نمودار راهبردی نشات گرفته، به انجام رسیده است. این دیدگاه اکتشافی، به عنوان ابزاری برای شناسایی زمینه های تازه ای که می توانند در مرکز توجه پژوهش های آتی قرار گیرند، مورد استفاده قرار گرفته است. بنابراین، در این مطالعه، نمودار راهبردی به عنوان مسیری برای کشف و تسهیل درک روندهای جهانی مرتبط با موضوع مورد بررسی عمل کرده است. در این پژوهش تمامی انتشارات با موضوع حکمرانی داده و اطلاعات و دیپلماسی علمی (1996 تا 2023) از پایگاه «مجموعه هسته وب گاه علم» که قدیمی ترین و معتبرترین پایگاه استنادی جهان در سه دهه اخیر محسوب می شود، استخراج شد. با استفاده از راهبرد جستجو تعداد 1367 مدرک بازیابی شد. اطلاعات کتابشناختی رکوردها (نویسندگان و کشورها، عناوین مقالات، استنادات، انتشارات و موضوعات) در قالب بلوک های داده ای و در فرمت تکست استخراج و در نرم افزار مایکروسافت اکسل فراخوانی شد. داده های واکشی شده با استفاده از نرم افزار تخصصی علم سنجی Biblimetrix R، Microsoft Excel و Vosviewer مورد تحلیل و دیداری سازی قرار گرفته است. یافته ها: بر اساس تحلیل های انجام شده، انتشارات از روند رو به رشدی در بازه زمانی مورد بررسی برخوردار است. تعداد 1367 مقاله در این زمینه در پایگاه مجموعه هسته وب گاه علم نمایه شده است و تعداد 5166 نویسنده با یکدیگر همکاری داشته اند. همچنین تحلیل داده ها حاکی از آن است که کشورهای انگلستان، آمریکا، چین، کانادا و استرالیا بیشترین سهم تولید علم را در حوزه مذکور از آن خود کرده است. در این میان سهم ایران با 4 مدرک کمتر از یک درصد تولیدات علمی بین المللی بود. "JONES, KH" فعال ترین پژوهشگر در تولید علمی بوده و بیشترین همکاری بین نویسندگانی با پست های سازمانی مربوط به دانشگاه های آکسفورد، دانشگاه ادینبورگ انگلستان، دانشگاه سوانسی انگلستان انجام شده بود. بیشترین مشارکت در انتشار بروندادهای علمی بین انگلستان با دیگر کشورها شکل گرفته است و مراکز این کشور بیشترین منابع مالی را برای پژوهش های حوزه حکمرانی داده و اطلاعات و دیپلماسی علم، در اختیار پژوهشگران قرار داده اند. کلیدواژه های "data governance" (309 هم رخدادی)، "science diplomacy" (135 هم رخدادی) و "big data" (87 هم رخدادی) سه کلیدواژه ی پربسامد شناسایی شدند. پربسامدترین کلیدواژه مفهومی در بُعد I نمودار راهبردی قرار گرفته است که نشان از بلوغ مفاهیم این خوشه دارد. بررسی دقیق نمودارهای استراتژیک علم سنجی مشخص نمود که تکرار بالای کلیدواژه های مفهومی در یک خوشه خاص، مؤید استحکام و پذیرش گسترده ی آن مفاهیم در اندیشه های علمی است. نتیجه گیری: در این پژوهش چشم اندازی متفاوت به دو موضوع همگرایی دیپلماسی علمی و حکمرانی داده نتایجی در برداشت که به سیاست گذاران جهت مشارکت ، تعامل و نقش آفرینی در امور پژوهشی کمک شایانی می نماید. زیرا نتایج به برنامه ریزان کمک می کند تا با برنامه ریزی براساس یافته های ارائه شده در این پژوهش به ارتقای جایگاه دیپلماسی علمی و فنّاوری درخور با تکیه بر مستندات و یافته های قابل استناد نائل شوند. گسترش همکاری و تعامل فعال، سازنده و الهام بخش در حوزه علم و فنّاوری با سایر کشورها و مراکز علمی و معتبر در سایه نتایج مربوط به دیپلماسی که در این پژ.هش بدان پردخته شد، تسهیل گر و بهبود دهنده است. مدل ها و نقشه های علمی این پژوهش نمایانگر رشد روزافزون فعالیت های علمی و سازماندهی ساختار فکری و علمی تشکیل دهنده قلمرو موضوعی مورد بررسی بود. با استفاده از ابزارهای علم سنجی، ساختار فکری حاکم بر قلمرو موضوعی دیپلماسی علمی و حکمرانی داده در قالب خوشه های موضوعی و مفهومی مشخص شد و میزان بلوغ و انسجام هر یک از خوشه ها در نمودار راهبردی، نشانگر روندهای جهانی جاری مطالعات قلمرو مذکور است. ضمن این که به کشف روابط مفهومی پیچیده حاکم بر پژوهش های معتبر بین المللی قلمرو مذکور پرداخته شد، زوایای مختلف را روشن ساخته، شکاف های موجود در پژوهش ها را برجسته نموده است. نتایج تحلیل، راهگشای برنامه ریزان و سیاست گذاران در سازمان ها و مراکز فعال برنامه های راهبردی علم، فنّاوری و نوآوری، خواهد بود.

هدف: هدف از پژوهش حاضر، بررسی میزان بهره گیری کاربران ایرانی از موتورهای کاوش عمومی و تخصصی ملی و بین المللی است. روش شناسی : روش پژوهش پیمایشی است. جامعه آماری شامل دانشجویان مقطع کاردانی تا دکتری بود و به منظور گردآوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد. یافته ها : به طور متوسط بیش از 75 درصد از کابران ایرانی هیچ آشنایی نسبت به موتورهای کاوش عمومی ملی نداشتند و بیش از 68 درصد، با هیچ یک از موتورهای کاوش تخصصی ملی آشنا نبودند. بیش از 90 درصد پاسخگویان، با موتور کاوش گوگل در حد "بسیار زیاد" آشنا بودند و 70 درصد نیز آشنایی خود را نسبت به موتور کاوش یاهو در حد "بسیار زیاد" و "زیاد" ابراز داشتند. به طور کلی، استقبال کاربران ایرانی نسبت به استفاده از موتورهای کاوش بین المللی، بسیار بیشتر از موتورهای کاوش ملی است. نتیجه گیری: دست اندرکاران موتورهای کاوش ملی لازم است تمام تلاش خود را جهت جلب توجه کاربران ایرانی به خصوص از بعد زبانی به کار گیرند