چکیده

Despite Iran's unique geostrategic and geoeconomic position and its location on various transit routes, including the North-South Corridor, sufficient attention has not been paid to this extraordinary capacity. Iran's transit capacity is set to expand, bolstering its economic diplomacy with countries around the world. This expansion is expected to lead to increased dependence on economic cooperation with Iran, thereby reducing the nation's vulnerability to sanctions. However, in recent years, the country has experienced a decline in transit volume. While this downturn can be attributed to sanctions and the COVID-19 pandemic, it is also closely linked to external actions and sabotage activities, including terrorist attacks on Iranian soil. This research aims to address the question of the objectives pursued by terrorist groups and other rival actors engaged in competition with Iran along the North-South Corridor. The hypothesis posits that the series of terrorist attacks perpetrated by the Jaish al-Adl group in the southeast of Iran suggests that rival countries are covertly supporting small terrorist organizations to destabilize Iran's transport routes in pursuit of their own interests. These interests include marginalizing Iran in the sphere of commercial corridor competition and strengthening their own positions. These actors pursue their agenda by instigating insecurity within Iran's corridors, ultimately discouraging foreign investors from engaging in projects such as those at the Chabahar port in southeastern Iran. Their operations range from targeted and indiscriminate attacks—affecting civilians and military installations alike—to planting mines, explosive traps, and roadside bombs on critical transportation routes. Such actions serve to portray the southeastern regions of Iran, particularly around Chabahar port, as unsafe, thereby significantly undermining and potentially neutralizing the Islamic Republic of Iran's role in global transit. Consequently, as Iran's competitors enhance their influence by developing robust transport fleets and strengthening their presence in key commercial corridors, it is crucial for policymakers and officials to address the security challenges affecting borders, transport fleets, and foreign trade. If these issues remain unresolved, Iran risks being sidelined in the global arena, as the world will not hesitate to seek alternative transit routes.

سیاست ناامن سازی چابهار و الزامات راهبردی (مطالعه موردی کریدور شمال- جنوب)

به رغم موقعیت منحصر به فرد ژئواستراتژیک و ژئواکونومیک ایران و قرارگیری در مسیرهای ترانزیتی مختلف از جمله کریدور شمال- جنوب توجه لازم و کافی به این ظرفیت فوق العاده نشده است. ظرفیت ترانزیتی ایران موجب گسترش و تقویت دیپلماسی اقتصادی ایران در بین کشورهای جهان و در نتیجه وابستگی بیشتر کشورهای دنیا به همکاری اقتصادی با ایران خواهد شد و کاهش تحریم پذیری اقتصاد ایران را به همراه خواهد داشت. متاسفانه کشور ما در چند سال گذشته، با روند نزولی میزان ترانزیت روبه رو بوده است. این روند کاهشی اگرچه متأثر از تحریم ها و وقوع بحران کرونا بوده، ولی ارتباط مستقیم و معناداری نیز با اقدامات خارج از مرزها و عملیات خرابکارانه و از جمله حملات تروریستی در کشورمان داشته است. این پژوهش در پی پاسخ به این سوال است که گروه های تروریستی و سایر بازیگران رقیب در رقابت های کریدوری شمال- جنوب با ایران چه هدف یا اهدافی را دنبال می کنند؟ در پاسخ به این سوال این فرضیه مطرح می شود که انجام حملات تروریستی متعدد توسط عوامل گروه تروریستی جیش العدل در جنوب شرق کشور، موید این نکته است که کشورهای رقیب به عنوان دست پنهان از گروه های تروریستی کوچک حمایت می کنند تا از طریق سیاست ناامن سازی کریدوری ایران، به منافع خود که همان کنار زدن ایران از عرصه رقابت و ارتقای جایگاهشان در رقابت های کریدوری تجاری است، دست یابند. آنها این سیاست را از مسیر پیگیری سیاست ناامن سازی کریدوری ایران دنبال می نمایند تا از این طریق سرمایه گذاران خارجی را برای ادامه کار خود در بندر چابهار در جنوب شرق کشور دچار تردید و یا انصراف نمایند. انجام عملیات های هدفمند و کور تروریستی از جمله هدف قرار دادن غیرنظامیان، حمله به مراکز نظامی، کاشت مین، تله های انفجاری و بمب های کنار جاده ای در مسیرهای مواصلاتی برخی از اقدامات این گروه ها جهت ناامن نشان دادن مناطق جنوب شرق ایران به ویژه بندر چابهار است تا از این طریق نقش جمهوری اسلامی ایران را در ترانزیت جهانی بسیار کم رنگ کرده و به مرور آن را به کلی خنثی کند. لذا درحالیکه رقبای ایران در حال گسترش قدرت خود از طریق توسعه ناوگان حمل و نقل و ارتقای جایگاهشان در کریدورهای تجاری هستند، اگر سیاستگذاران و متصدیان امر، چالش های پیش روی امنیت مرزها و ناوگان حمل ونقل و تجارت خارجی کشور را برطرف نکنند، ایران از ماراتن جهانی حذف می شود؛ چراکه، دنیا معطل ایران نمی شود و راههای ترانزیتی جایگزین پیدا می کند.

تبلیغات