بررسی بُن مایه «چشم برکندن و فرستادن آن به نزد عاشق» (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
بُن مایه یکی از اصطلاحات پُرکاربرد در زمینه ادبیات و هنر است که مهم ترین ویژگی و خصیصه آن تکرارشوندگی است. این تکرار، گاهی خودآگاه و گاهی هم ناخودآگاه در یک یا چند اثر هنری و ادبی نمود پیدا می کند. در متون نظم و نثر پارسی بن مایه های بسیاری به چشم می آید که در تدوین و پردازشِ حکایات، با مضامین گوناگون، نقش کلیدی و جدایی ناپذیری ایفا کرده اند و متأسفانه تاکنون، آن گونه که باید مورد بازخوانی و مقایسه قرار نگرفته اند. بن مایه «چشم برکندن و فرستادن آن به نزد عاشق» از جمله بن مایه هایی است که در چندین حکایت منظوم و منثورِ ادب فارسی تکرار شده است. در این مقاله سعی شده است که ابتدا این بن مایه تعریف شود و سپس با آوردن نمونه هایِ آن در ادب فارسی، مورد تجزیه و تحلیل قرار بگیرد. در این تجزیه و تحلیل به شخصیّت ها و زمان و مکانِ بن مایه و هم چنین صور خیالِ استفاده شده در آن توجّه شده است. از طرف دیگر، تلاش شده است که در یک سیرِ زمانی پیشینه این بن مایه و کاربرد آن تا روزگار معاصر ارائه شود.Examining the motif of ‘Putting out the eyes and sending them to the lover’
Motif is a widely used terms in the field of literature and art, the most important characteristic of which is repetition. This repetition is sometimes conscious and sometimes unconscious in artistic and literary works. There are many motifs in Persian poetry and prose that have played a key role in the compilation and processing of stories with various themes. Unfortunately, they have not been read and compared as they should be. The motif of ‘Putting out the eyes and sending them to the lover’ is the one repeated in several stories in the Persian literature. In this article, an attempt is made to first define this motif and then analyze it with some examples in the Persian literature. In the analysis, attention has been paid to the characters, time and place of the motif, and the imaginary used in it. An attempt is also made to give the history of this motif and its usage up to the present.
تبلیغات
