نسبت میان اسلام و امر زیبا نزد ابن حزم اندلسی

چکیده

إبن حزم اندلسی،دربرخی از آثار خود به بررسی ابعاد مختلف امرزیبا می پردازد و سعی می کندازمنظری دینی زیبایی شناسی اسلامی رادربطن زندگی اجتماعی تبیین سازدوبااتکابرعقل ووحی،تلاش می کندتاتوازنی میان تعالیم دینی و واقعیت های تجربهٔ زیستهٔ انسان برقرار کند.او معتقد است که حضور امرزیبا درمقام یکی از ویژگی های انسان،نه تنها با اصول اسلامی در تضاد نیست بلکه به نوعی مکمل آن نیز است و در آثارش به تحلیل مفهوم امرزیبا از منظر اخلاقی و اجتماعی می پردازد که بر اهمیت آن در زندگی مسلمانان تأکید می کند.دراین رویکرد،امرزیبا،که شامل تمایلات طبیعی و اجتماعی انسان می شود، بایدتحت هدایت اصول اسلامی قرارگیردتابهرشدفردی واجتماعی کمک کندودر همین راستا توجه ویژه ای به عشق ولوازم آن دارد.اوبه هنرها از دریچهٔ انطباق آنها با شریعت اسلام می نگریست.همچنین ضمن اذعان به مزایای بالقوه برخی از اشکال هنری،مانندشعرحکمی یاموسیقی مجاز،نسبت به فعالیت های هنری که از مسیر رستگاری منحرف می شود یا به افعال بیهوده می انجامد، هشدار می دهد.دیدگاه او در مورد اشکال خاص هنری اهمیت خصیصهٔ اسلام محوری نزد او را بیشتر نشان می دهد. از سوی دیگر إبن حزم با انتقاد از تفکرات جزمی که به سرکوب تمایلات طبیعی انسان می پردازند، تأکید می کند که اسلام باید به نیازهای انسانی توجه داشته باشد و از طریق آموزه های دینی، راه های مناسب برای ادغام امر زیبا در زندگی مسلمانان را فراهم آورد. از این روی، او به تحلیل این نسبت در آثار خود می پردازدوسعی می کند نشان دهدچگونه می توان میان تعالیم اسلامی وواقعیت های نهفته درامورزیباو محسوس نوعی همزیستی برقرار کرد.در نهایت او به دنبال تبیین راهی است که مسلمانان بتوانند با حفظ اصول دین، به زندگی خود رنگ و بوی زیباشناسانه بدهند.