تحلیل هم استنادی فراموشی سازمانی و ذهنیت شناختی عوامل مؤثر بر آن با رویکرد سودا (مطالعه موردی: شرکت نفت خارک)
آرشیو
چکیده
زمینه و هدف: در دهه اخیر، سازمان ها به طور فزاینده ای به ارزش مدیریت دانش، به عنوان یکی از ابزارهای بهبود عملکرد و کسب مزیت رقابتی پی برده اند. دو بُعد اصلی مدیریت دانش عبارت اند از: یادگیری سازمانی و فراموشی سازمانی. پژوهش حاضر دارای دو بخش است که در بخش اول، با نگاه دقیق تر به مفهوم فراموشی سازمانی، از طریق تجزیه وتحلیل های آماری و چگونگی رشد تولیدهای علمی نمایه شده در پایگاه استنادی وب آو ساینس، به مصورسازی تولیدهای علمی در این زمینه پرداخته شده است. در بخش دوم، با توجه به پیچیدگی پدیده فراموشی سازمانی و تأثیرگذاری عوامل متعدد بر این پدیده، تلاش شده است که ضمن شناسایی عوامل مؤثر بر آن، به ساختاردهی و درک عمیق تر این عوامل، به عنوان مبنایی برای ارائه راه کارهای بهینه، به منظور بهبود فرایندهای سازمانی و تصمیم گیری های مؤثر پرداخته شود. روش: در بخش اول، به تجزیه وتحلیل کتاب شناختی با هدف علم سنجی مفهوم فراموشی سازمانی در بازه زمانی ۱۹۹۴ تا ۲۰۲۳ با کمک نرم افزارهای سایت اسپیس و وس ویور مبادرت شد. در بخش دوم، با بهره گیری از رویکرد سودا، عوامل تأثیرگذار بر این پدیده مهم بررسی شد. در این مرحله، با انجام مصاحبه عمیق نیمه ساختاریافته با ۱۲ نفر از افراد متخصص و با تجربه در صنعت نفت، این عوامل شناسایی شدند. در نهایت با استفاده نرم افزار دسیژن اکسپلورر، نقشه جامع شناختی ترسیم و با اجرای تحلیل دامنه ای و مرکزی، شناخت عمیق تری از عوامل مؤثر بر این پدیده حاصل شد. یافته ها: نتایج بخش اول نشان می دهد که در بازه زمانی فوق، ۱۱۳۰ پژوهش در زمینه فراموشی سازمانی در سایت وب آو ساینس نمایه شده که کشور آمریکا با بیشترین استناد در رتبه نخست قرار گرفته است و کشورهای سوئد، اسپانیا و انگلستان، نسبت به ۱۰ کشور برتر در این حوزه تحقیقاتی میزان همکاری بین المللی بیشتری دارند. همچنین مجله های متعلق به دانشگاه های برتر جهان، همچون جانز هاپکینز، هاروارد و کمبریج، بیشترین تعداد ارجاع در زمینه تحقیقات فراموشی سازمانی را دارند و از طرفی، تعداد مقاله های بسیار کمی در این دانشگاه ها منتشر شده است. تحلیل هم واژگانی نشان می دهد که مباحث رهبری، سرمایه انسانی و ارتباط آن با سایر مفاهیم می تواند به عنوان موضوعات داغ تحقیقات آینده مطرح شوند. نتایج بخش دوم، پژوهش حاکی از آن است که عواملی همچون بینش، علایق و انگیزش کارکنان، با امتیاز دامنه ای ۱۲ و مرکزیت 28/19، بینش، علایق و انگیزش مدیران با امتیاز 9 و مرکزیت 26/16 در نگاشت ذهنی خبرگان در زمینه عوامل مؤثر بر فراموشی سازمانی بیشترین اهمیت را دارند. نتیجه گیری: با توجه به تحلیل های هم استنادی، پژوهشگران علاقه مند در این زمینه تحقیقاتی، می توانند برای بررسی موضوعات داغ که طبق نتایج پژوهش، مباحث رهبری و سرمایه انسانی و ارتباط آن با سایر مفاهیم است، همکاری ها لازم را با کشورها و مؤسسه هایی داشته باشند که در این زمینه به صورت تخصصی فعالیت دارند. بنا به نتایج حاصل از دو بخش پژوهش، کارکنان، رهبران و مدیران به عنوان عناصر کلیدی، نقش بسیار حیاتی و اساسی در سازمان ها در زمینه فراموشی سازمانی ایفا می کنند.Co-citation Analysis of Organizational Forgetting and Cognitive Mindset Factors Influencing it with a SODA Approach (Case Study: Khark Oil Company)
Background & Purpose: In the last decade, organizations have increasingly realized the value of knowledge management as one of the tools to improve performance and gain competitive advantage. The two main dimensions of knowledge management are organizational learning and organizational forgetting. The present research consists of two sections. In the first section, a closer examination of organizational forgetting is conducted through statistical analyses, illustrating the growth of scientific productions indexed in the WOS citation database. In the second section, given the complexity of the organizational forgetting phenomenon and the influence of various factors on it, efforts have been made to identify the influential factors and to structure and deepen the understanding of these factors as a basis for proposing optimal solutions to improve organizational processes and effective decision-making.
Methodology: In the first section, a bibliometric analysis was conducted to scientifically validate the concept of organizational forgetting within the time frame of 1994-2023 using CiteSpace and VOSviewer software tools. In the second section, employing the SODA approach, factors influencing this significant phenomenon were studied. At this stage, semi-structured, in-depth interviews were conducted with 12 experienced experts in the oil industry to identify these factors. Finally, using Decision Explorer software, a comprehensive cognitive map was drawn, and by conducting domain and central cognitive analysis, a deeper understanding of the factors influencing this phenomenon was obtained.
Findings: The results of the first section indicate that within the specified timeframe, 1130 studies on organizational forgetting have been indexed in the Web of Science database. The United States ranks first in terms of citations, with Sweden, Spain, and the United Kingdom having higher rates of international collaboration compared to the top ten countries in this research field. Additionally, journals affiliated with top universities worldwide such as Johns Hopkins, Harvard, and Cambridge have the highest number of citations in the field of organizational forgetting research. Conversely, a very small number of articles have been published by these universities. Lexical analysis indicates that topics such as leadership, human capital, and their relationship with other concepts can be considered hot research topics in the future. The results of the second section of the research indicate that factors such as insight, interests, and employee motivation, with domain scores of 12 and centrality of 19/28, as well as insight, interests, and managerial motivation, with scores of 9 and centrality of 16/26, are of utmost importance in mapping the experts' mindset regarding the factors influencing organizational forgetting.
Conclusion: Based on co-citation analyses, researchers interested in this research area can collaborate with countries and institutions that specialize in this field to investigate hot topics, which according to the research results, include leadership and human capital and their relationship with other concepts. Based on the results obtained from the two sections of the research, employees, leaders, and managers play a crucial and fundamental role in organizations regarding organizational forgetting.
تبلیغات
