ارزیابی ماده 608 مکرر قانون مجازات اسلامی (طرح پیشنهادی مجلس شورای اسلامی) (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
از منظر عدالت اجتماعی، تنوع اقوام، ادیان و مذاهب، نه تهدیدی برای امنیت سرزمینی که فرصتی برای بالندگی گروه ها و توسعه متوازن ملی از رهگذر میان کنش های سازنده بین آنها است. با وجود این، در ایران مشابه دیگر کشورها، هویت های ملی و مقدسات گاه از سوی اشخاص حقیقی و حقوقی به سبب تمامیت خواهی یا در پوشش آزادی بیان، آماج هتک حرمت قرار گرفته و باعث جریحه دار شدن احساسات و افکار عمومی درون قومی، میهنی و گاه جهانی می شوند. در نظام کیفری ما، جرم انگاری ها و کیفر گذاری های تجلی یافته در مقرره های عام و خاص، از باب ضرورت و به هدف صیانت از ارزش های نهفته در پدیده های یاد شده بوده است. واپسین اقدام انجام شده در این زمینه، طرحی است که از جانب نمایندگان مجلس شورای اسلامی تحت عنوان ماده (608) مکرر قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) تهیه و تقدیم این نهاد شده است. اکنون این پرسش مطرح می شود که محتوای ماده مزبور تا چه حد غنی و رفع کننده خلأهای مربوط به وجه های کیفری این موضوع است؟ یافته های این پژوهش که روش آن توصیفی تحلیلی و ابزار گردآوری مطالبش کتابخانه ای است، نشان می دهد که روند در پیش گرفته شده، از جهت هایی نظیر مقید به نتیجه نمودن رکن مادی جرم اهانت به مصداق های بالا و تعیین مجازات تکمیلی اجباری متناسب، بسزا و از جنبه هایی مانند سکوت در قبال خوار شمردن مذهب های معتبر غیراسلامی به قصد آشوب اجتماعی، پرهیز از تصریح به اهلیت شخص حقوقی در ارتکاب این رفتار و تعیین ناکامل نظام ضمانت اجراها به خصوص عدم پیش بینی کیفیت های مشدده عینی و اختصاصی مجازاتِ فاعل، درخور نقد است.Evaluation of Article 608 bis of the Islamic Penal Code (Proposed Bill by the Islamic Consultative Assembly)
From the perspective of social justice, ethnic, religious, and sectarian diversity should not be perceived as a threat to territorial security but rather as an opportunity for collective flourishing and balanced national development through constructive intercultural engagement. Nevertheless, in Iran - as in other nations - national identities and sacred symbols have occasionally been subjected to defamation by natural or legal persons, whether due to ideological absolutism or under the guise of free expression. Such acts have provoked profound offense among domestic, national, and at times global audiences, inflaming intergroup tensions and public sentiment. Within Iran’s penal system, criminalization and punitive measures, as articulated in both general and specific legal provisions, have been instituted out of necessity to safeguard the underlying values of these protected phenomena. The most recent legislative initiative in this domain is a bill proposed by members of the Islamic Consultative Assembly, designated as Article 608 bis of the Islamic Penal Code (Ta’zirāt). This raises a critical jurisprudential question: To what extent does the substance of this provision substantively address the lacunae in the penal dimensions of this issue? Employing a descriptive-analytical methodology with a doctrinal legal research approach, this study finds that the proposed Article demonstrates both strengths and deficiencies. Positively, it advances the legal framework by conditioning the actus reus of insult upon demonstrable harm to protected categories (e.g., ethnicities, religions) and mandating proportionate complementary punishments. However, it remains vulnerable to substantive critique in several respects: (1) its silence regarding the denigration of recognized non-Islamic faiths where intended to incite social unrest; (2) the absence of explicit recognition of legal persons’ capacity to commit such offenses; and (3) an incomplete sanctions regime - particularly the failure to codify objective and offense-specific aggravating circumstances for sentencing. These omissions undermine the provision’s potential efficacy as a deterrent and its alignment with broader principles of legal precision and equity.
تبلیغات
