حقوق جنایی اساسی در ایران: رهیافتی متقابل؛ از چالش ها تا یک دگرگونی تدریجی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
حقوق جنایی اساسی محصول دو رشته مطالعاتی حقوق، یعنی حقوق اساسی و حقوق جنایی است، که نقطه مشترکشان قدرت دولتی و نظم یا امنیت عمومی است. حق ها و آزادی های بنیادی نیز وجه مشترک این قلمرو مطالعاتی میان رشته ای را شکل می دهند که با حقوق بشر، به ویژه در مقیاسی جهانی به نام نظام بین المللی حقوق بشر همپوشانی دارند. نظام بین المللی حقوق بشر مجموعه ای از اصول و قواعد است که در قانون اساسی کشورها بر پایه اصل حاکمیت قانون و دمکراسی تعریف و تضمین می شود. در این بین، قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران چندین اصل حقوق جنایی را در بر دارد، که از آن میان، اصل منع تبعیض و برابری، اصل قانونمندی جرم و کیفر و آیین دادرسی جنایی، و اصل منع شکنجه با چالش هایی از دیدگاه حقوق بشر روبه رو اند. این چالش ها عمدتا به بی میلی ایران در پذیرش یا پیوستن به برخی از هنجارهای بین المللی حقوق بشر مربوط اند که با اصول بنیادی شریعت اسلام در سامانه حقوقی پس از انقلاب، در تعارض و کشاکش اند. مقاله کنونی، بر این سه اصل اساسی و چالش های مترتب بر آنها تمرکز دارد و نتیجه می گیرد که با وجود این چالش ها، نرمشی تدریجی به سوی همترازی معیار شریعت با هنجارهای بین المللی نیز به چشم می خورد.Constitutional Criminal Law in Iran: A Contradictory Approach, from Challenges to a Gradual Shift
Constitutional criminal law is formed two main disciplines of law, i.e. constitutional law and criminal law that their common point is state power and public order or security. At the same time, fundamental rights and freedoms of citizens are also the common feature of this interdisciplinary field of study that overlaps with human rights, esp. in a global scale named international human rights law. It consists of a body of principles and rules, which are defined and guaranteed in the domestic constitution of countries based on the rule of law and democracy. Meanwhile, the Constitution of Islamic Republic of Iran encompasses several criminal law principles among which the non-discrimination and equality, the legality of crime and punishment and criminal procedure, and the non-torture face challenges from the perspective of human rights. These challenges mainly relate to a reluctant attitude of Iran to some of the international norms of human rights that are in conflict with the superiority of Islamic rules (Shari’a) within the Iranian post-revolutionary legal system. The present paper focuses on these three constitutional principles and challenges that they face in the contradiction of domestic statutory law and international human rights law. The author concludes that despite the current challenges, a gradual shift towards balancing the superiority principle and international norms has been emerging.
تبلیغات
