کاوشی نو در عدم سقوط اجرای قصاص با عارض شدن جنون (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
مطابق با عقیده مشهور فقها، اگر کسی در حال سلامت عقلی مرتکب جرم مستوجب قصاص شود، منتها قبل از اجرای قصاص مجنون شود، قصاص از او به صورت مطلق و در تحت هیچ شرائطی ساقط نمی شود، بلکه در همان حالت جنون بر وی اجرا می شود. مستفاد از سخنان قانون گذار تبصره 1 ماده 150 قانون مجازات اسلامی، تعقیب و رسیدگی نسبت به جرائم مستوجب قصاص به واسطه عروض جنون ساقط نمی شود، ولی قانون گذار نسبت به اجرای قصاص در حالت جنون سکوت را اختیار کرده است. نگارنده با روش توصیفی و تحلیلی پس از بررسی تفصیلی مستندات موافقین و مخالفین قاعده و پاسخ به اشکالات مقدر، اگرچه صحت سند روایت برید بن معاویه و دلالت آن بر نظریه مشهور را پذیرفته است، ولی در عین حال با مدنظر قرار دادن قاعده رعایت احتیاط در دماء مسلمین و قاعده درء و نیز مقتضای دادرسی عادلانه و منصفانه مورد پذیرش بنای عقلا، معتقد است که نمی توان به صورت مطلق به مضمون روایت برید بن معاویه عمل نمود و نظریه مشهور را پذیرفت، بلکه از باب حکومت باید به صورت فی الجمله و در بعضی از موارد موافق با آن بود.A New Exploration of the Non-Abatement of Qiṣāṣ Execution Due to the Onset of Insanity
According to the prevailing opinion of jurists, if a person commits a crime punishable by qiṣāṣ, while mentally sound, but becomes insane before the execution of qiṣāṣ, the punishment is not abated under any circumstances and will still be carried out even in the state of insanity. Based on the legislator's statement in Note 1 of Article 150 of the Islamic Penal Code, prosecution and adjudication of crimes punishable by qiṣāṣ are not nullified due to the onset of insanity. However, the legislator remains silent regarding the execution of qisas in the case of insanity. Using a descriptive and analytical approach, and after a detailed examination of the arguments of both proponents and opponents of this rule, along with addressing potential objections, the author—while accepting the authenticity of the narration of Burayd ibn Mu‘āwiyah and its implication for the prevailing view—argues that, considering the principle of precaution in matters of life (iḥtiyāt fi'l-dimā’) , the principle of dar‘ (averting punishment in cases of doubt) , and the requirements of fair and just legal proceedings as recognized by rational individuals, it is not possible to fully adhere to the content of Burayd ibn Mu‘āwiyah's narration or to unconditionally accept the prevailing opinion. Instead, partial acceptance should be followed in certain cases, based on the principle of ḥukūmat (overriding rule).
تبلیغات
