نقش توزیع عناصر اصلی و ارزیابی شاخص های هوازدگی لس ها دربازسازی تغییرات اقلیمی دیرینه استان گلستان (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
لس ها از مهمترین شاخص های تغییرات آب و هوایی کواترنری به شمار می روند و استان گلستان به عنوان یکی از گسترده ترین پهنه های لسی ایران، حلقه ارتباطی بین لس های آسیای مرکزی و اوراسیا محسوب و در شمال شرق ایران گسترده شده است. در این مطالعه ترکیب ژئوشمیایی لس های استان گلستان (عناصر اصلی) و میزان هوازدگی این لس ها به صورت مقایسه ای در 16 ایستگاه پراکنده در 3 ناحیه اصلی مختلف مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد. ارزیابی ژئوشیمیایی لس های گلستان نشان می دهد در ترکیب شیمیایی لس های استان گلستان اکسیدهای,SiO2,Al2O3,Fe2O3 CaO، MgO، Na2O و K2O با درصدهای متفاوتی وجود دارد که SiO2 فراوان ترین اکسید است. مقدار SiO2 با افزایش Al2O3 افزایش می یابد که حاکی از حضور فراوان کانی های آلومینوسیلیکاته مانند فلدسپارها و میکاهاست. محاسبه شاخص های هوازدگی لس های گلستان با 5 شاخص مختلف اندازه گیری شده و نشان می دهد از منطقه 3(شرق و شمال شرقی) به منطقه 1 (غرب) میزان هوازدگی رسوبات بیشتر می شود که می توان آن را به آب وهوای مرطوب تر ناحیه 1 نسبت داد. همچنین این شاخص ها نشان دهنده دگرسانی شیمیایی متوسط در لس های استان گلستان است. ارزیابی تغییرات اکسیدهای اصلی و میزان همبستگی آنها با شاخص های هوازدگی، به صورت مستقیم نشان دهنده رصد تغییرات اقلیمی دیرینه در منطقه است. بررسی های مقایسه ای و تطبیقی در بین شاخص های پنجگانه نشان می دهد در لس های گلستان استفاده از شاخص CPA به عنوان مناسب ترین شاخص پیشنهادی با کمترین خطا قابل توصیه می باشد.The role of main elements distribution and evaluation of loess weathering indexes in reconstruction of ancient climatic changes in Golestan province
Loesses are one of the most important indicators of Quaternary climate changes. Golestan province, as one of the most extended loess areas in the northeast of Iran, links the loess of Central Asia with the loess of Eurasia. In this study, the geochemical composition (main elements) and the weathering rate of the loess of Golestan province were comparatively analyzed in 16 stations scattered throughout three main areas. Geochemical evaluation of the Golestan loess showed different percentages of SiO2, Al2O3, Fe2O3, CaO, MgO, Na2O and K2O oxides in its chemical composition. SiO2, which was the most abundant oxide, increased with the increase of Al2O3, indicating the abundance of aluminosilicate minerals such as feldspars and mica. The loess weathering rate was measured using 5 different indices. The results showed that the sediment weathering rate increased from Region 3 (east and northeast) to Region 1 (west), which could be attributed to the wetter climate of Region 1. These indices also indicated an average chemical change in the loess of Golestan province. Evaluation of the main oxides changes and their correlation with the weathering indices directly illustrated the ancient climatic changes in the study area. Comparative analyses of the five indices revealed that the use of CPA index, as the most suitable index with the least error, could be recommended for the Golestan loess.
تبلیغات
