تحلیل گفتمانی هویت مذهبی و ملی در ایران پس از انقلاب اسلامی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
این مقاله در یک فضای گفتمانی به بررسی مفصل بندی ساخت هویت در ایران پس از انقلاب اسلامی با تمرکز بر گفتمان ملی گرایی متأخر می پردازد. انقلاب اسلامی، به عنوان یکی از مهم ترین نقاط عطف تاریخی ایران، زمینه ساز تحولات اساسی در گفتمان های هویتی و سیاسی کشور شد. در این دوران، گفتمان های مختلفی در تلاش برای تعریف و بازتعریف هویت ملی ایرانی بوده اند. در پژوهش حاضر، با استفاده از چارچوب نظریه گفتمان لاکلا و موفه، سعی شده روندهای گفتمانی و مفصل بندی های ناشی از آن در ملی گرایی متأخر بررسی و نشان داده شود که چگونه این گفتمان تلاش کرده تا عناصر گوناگون هویتی، از جمله مؤلفه های مذهبی، تاریخی و فرهنگی را در چارچوب یک روایت مشترک تلفیق نماید. همچنین، به تحلیل چالش ها و رقابت های گفتمانی میان ملی گرایی متأخر و سایر گفتمان های هویتی، نظیر اسلام گرایی و غرب گرایی رادیکال پرداخته شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که این گفتمان از طریق بهره گیری از نمادها، داشته ها و روایت های تاریخی، توانسته است به طور نسبی در بازتولید هویت ملی موفق عمل کند؛ اما همچنان با چالش هایی در مفصل بندی کامل و پذیرش عمومی روبه رو است. مقاله حاضر با استفاده از روش توصیفی و تحلیلی، به ارائه تصویری جامع از تغییرات گفتمانی و تأثیر آن بر ساخت هویت ملی در ایران پس از انقلاب پرداخته است.Discourse Analysis of Religious and National Identity in Iran after the Islamic Revolution
This article, within a discursive framework, examines the articulation of identity construction in Iran after the Islamic Revolution, with a focus on the discourse of late nationalism. The Islamic Revolution, as one of the most significant historical turning points in Iran, paved the way for fundamental transformations in the country’s political and identity discourses. During this period, various discourses have sought to define and redefine Iranian national identity. This study, using the theoretical framework of Laclau and Mouffe’s discourse theory, aims to analyze the discursive processes and articulations emerging within late nationalism, and to demonstrate how this discourse has attempted to integrate various identity elements—religious, historical, and cultural—into a unified narrative. The article also addresses the discursive challenges and rivalries between late nationalism and other identity discourses, such as Islamism and radical Westernism. The findings indicate that, by employing symbols, cultural assets, and historical narratives, this discourse has been relatively successful in the reproduction of national identity. However, it still faces challenges in achieving full articulation and broad societal acceptance. This study, through a descriptive and analytical method, offers a comprehensive picture of discursive transformations and their impact on the construction of national identity in post-revolutionary Iran.
تبلیغات
