نسبت هویت و منافع ملی در سیاست خارجی ایران عصر پهلوی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
نقش هویت در تحلیلِ سیاست ِخارجی ایران در عصر پهلوی مغفول مانده است که بخشی از این تغافل را می توان با سیطره نگرش های غیرمعناگرا بر نظریه های روابط بین الملل در این دوره مرتبط دانست. این مقاله کوشیده است با به کارگیری نظریه «برساخت گرایی» و روش تحلیل متاثر از این نظریه، نسبت فهم «خود» با «غرب» را در سیاست خارجی عصر پهلوی و در برابر نقش ابرقدرت هایی چون اتحاد جماهیرشوروی، بریتانیا و ایالات متحده ارزیابی کند. یافته های این پژوهش با فرضیه اکتشافی نشان می دهد که «خودِایرانی» در کنشگری با «دیگریِ غربی» چگونه طی این دوره در قالب دو برساخت هویتی «خودِستیهنده» و «خودِسازشگر» انعکاس پیدا کرده است؛ از منظر این مقاله برساخت هویتی ستیهنده در دوره کوتاهی از عصر پهلوی که با انزواگرایی و تلاش بر دوری گزینی از اتحادها و ائتلاف های یکسویه با دولت های خارجی همراه بود تامین حداکثری «منافع ملی» ایران را مرهون استقلال تام و تمام از دیگری غربی می دانست که به ویژه در چارچوب رویکرد «موازنه منفی» به مثابه رویکردی ستیهنده و به مثابه نگاهی انتقادی منجر به تقابل با غرب شد اما برساخت هویتی حاصل از «خودِسازشگر» به ویژه در قالب سه رویکرد «نیروی سوم»، «موازنه مثبت» و «ناسیونالیسم مثبت» دوستی با غرب را برای تامین منافع ملی ایران توصیه می کرد و تلاش داشت با مصلحت اندیشی با «دیگری کم خطرتر» هزینه «دیگری خطرناکتر» را برای کشور به حداقل برساند. این پژوهش همچنین نشان داد که هیچکدام از این دو برساخت هویتی و حتی سنتز آن دو که در قالب سیاست مستقل ملی بازتولید شد با وجود تفاوت های بنیادین نتوانستند موجب تضمین منافع ملی ایران شوند.Relationship between Identity and National Interest Under Pahlavi
The role of identity in the analysis of Iran's foreign policy has been overlooked during the Pahlavi era. This can be attributed, at least in part, to the dominance of materialistic attitudes over the theories of international relations during this period. This article employs constructivist theory to assess the relationship between the Iranian nation's self-perception and its stance towards the West during the Pahlavi era. In order to achieve this objective, the approaches of the "Third Force", "Negative Balance", "Positive Balance", "Positive Nationalism" and "Independent National Policy" were subjected to analysis in the context of the role played by the superpowers, namely the Soviet Union, Great Britain and the United States, during the Pahlavi period. This research employs discourse analysis to examine the manner in which Iran has engaged with the West. The findings of this research demonstrate that during the Pahlavi era, a number of Iranian politicians held the view that the optimal provision of Iran's "national interests" was contingent upon independence from the West. Conversely, a different set of politicians advocated that Iran's national interests should be secured by establishing a security link with the West, with the objective of minimizing the country's expenses. This research demonstrates that neither of these two identity structures, despite the significant differences between them, can ensure the preservation of Iran's national interests.
تبلیغات
