منازل و مقامات سیر و سلوک در مشرب عرفانی روزبهان بقلی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
یکی از اساسی ترین مباحث در طی طریق معنوی و سلوک عرفانی، مراحلی است که سالک در این سفر انفسی باید آن ها را پشت سر بگذارد. بررسی متون عرفانی از ابتدا تا سده هفتم نشان می دهد که درباره تعداد مراحل سلوک میان عارفان اختلاف نظر وجود داشته، به گونه ای که تعداد این مراحل از حداقل سه مرحله تا ده هزار مرحله گزارش شده است. شیخ روزبهان بقلی (متوفی 606 ق) نیز از جمله عارفانی است که در باب مراحل سلوک و مراتب آن نظرگاهی منحصر به فرد و متمایز دارد. نویسندگان مقاله حاضر، نخست آراء پراکنده روزبهان در باب منازل و مقامات سلوک را از کتاب های عبهرالعاشقین، رساله القدس، غلطات السالکین، شرح شطحیات و کشف الاسرار و مکاشفات الانوار جمع آوری کرده و سپس با تحلیل آن ها، منظومه فکری شیخ و مراتب سلوکِ روزبهانی را ترسیم کرده اند. جستجو در آثار روزبهان نشان می دهد که سلوک مورد قبول وی، دارای سه منزلگاه اصلی یعنی «عشق انسانی، فنا در عشق الهی و هستی» است و هر کدام از این منازل نیز شامل چندین مقام است. منزل نخست و دوم متشکل از دوازده مقام و منزلگاه آخر نیز دارای دو مقام است. نیز به نظر می رسد سه مفهومِ «زیبایی، عشق و تجلّی» در تمام مراتب سلوک روزبهانی دیده می شوند و با منظومه فکری شیخ پیوندی ناگسستنی دارند.Stages and positions of conduct in the mystical worldview of Sheikh Rozbahan
One of the main issues in Sufism is the stages that the seeker must go through in his inner journey. The examination of mystical texts from the beginning to the seventh century shows that there was a difference of opinion among mystics about the number of steps of the path, so that the number of these steps is reported from at least three steps to ten thousand steps.Sheikh Rozbahan Baghli is also among the mystics who has a unique and distinct point of view about the stages of conduct and its levels. In this article, the researcher firstly collected Rozbahan's scattered opinions about the stages of conduct from the books of Abhar al-Ashqin, Risalah al-Quds, Galat al-Salkin, sharhe Shathiyat and Kashf al-Asr va mokashefat Al-Anwar, and then by analyzing them, drew the stages of Rozbahan's conduct.A search in Rozbahan's works shows that his accepted conduct has three main destinations, namely "human love, death in divine love and existence." The first and second stages consist of twelve positions and the final destination also has two positions. It seems that the three concepts of "beauty, love and manifestation" can be seen in all levels of Rozbahani's conduct and have an inseparable connection with his intellectual system.
تبلیغات
