ترجمه رباعیّات خیّام فیتز جرالد: از درمانگری شخصی تا درمانگری اجتماعی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
در عرصه ادبیات جهان و دادوستد فکری و ادبی میان فرهنگ ها و ملل مختلف، بدون تردید هیچ شاعری به اندازه عمرخیّام و رباعیّاتش بر فضای فرهنگی، ادبی و فکری اروپا، به ویژه انگلستان دوره ویکتوریا اثرگذار نبوده است. در این دوره طبقه متوسط، به واسطه ثروت حاصل از فعالیت های تجاری و استعماری و با تکیه بر پایگاه دینی اش بر تمام عرصه های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و فکری انگلستان سلطه داشت و ارزش های آن به ارزش های حاکم و مبنا تبدیل شده بود. امّا با آغاز نیمه دوم قرن نوزدهم، سلطه مرجعیّت های این طبقه با چالش های سهمگین از جانب پژوهش گران علوم تجربی و اجتماعی مانند داروین، مارکس، نیچه و فروید مواجه شد و این چالش ها ازهرجهت باعث تزلزل روحی، معنوی و اجتماعی این طبقه شد. ترجمه رباعیّات خیام را فیتزجرالد در چنین فضایی منتشر کرد. مسئله مورد بررسی در این مقاله چراییِ «پذیرش» این ترجمه در این دوره است. در پاسخ، دو عامل زندگیِ شخصی مترجم و وضعیت اجتماعی، فرهنگی و به ویژه فکری آن دوره نقش بسزایی دارند؛ با این تأکید که کار ترجمه رباعیّات ابتدا برای فیتزجرالد نقش نوعی درمانگری شخصی را داشته که بعدها از طریقِ مراجع میدان فرهنگی و ادبی به نوعی درمانگری اجتماعی تبدیل شده است.FitzGerald’s Rubáiyát of Omar Khayyám: From Personal Therapy to Social Therapy
In the realm of world literature and cross-cultural intellectual exchanges, few poets have wielded as profound an influence as Omar Khayyam and his Rubaiyat, particularly in shaping the cultural, literary, and intellectual landscape of Europe, especially Victorian England. During this period, the middle class, bolstered by wealth from commercial and colonial endeavors and grounded in Protestant Christian values, dominated England’s economic, social, and cultural spheres. However, by the mid-19th century, this dominance faced significant challenges from revolutionary thinkers such as Darwin, Marx, Nietzsche, and Freud, whose ideas sparked spiritual and social upheaval, particularly among intellectuals, writers, and artists. It was in this climate of instability that Edward FitzGerald’s translation of the Rubáiyát of Omar Khayyám emerged. This article explores the reasons behind the enthusiastic reception of FitzGerald’s translation during this transformative era. It argues that two key factors contributed to its success: the translator’s personal circumstances and the broader social, cultural, and intellectual conditions of the time. Initially, the translation served as a form of personal therapy for FitzGerald, reflecting his own struggles and worldview. However, through its adoption and promotion by influential figures in the intellectual, cultural, and literary fields, the Rubaiyat transcended its personal origins to become a source of collective solace and reflection, effectively functioning as a form of social therapy for a society grappling with existential uncertainties.
تبلیغات
