مفهوم «ادراک» در فلسفه اسلامی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
این مقاله به بررسی مفهوم «ادراک» در فلسفه اسلامی می پردازد و به ویژه تأثیر فیلسوفان معروفی چون ابن سینا، شیخ اشراق و ملاصدرا را در این زمینه مورد تحلیل قرار می دهد. ادراک از دیدگاه این فیلسوفان به عنوان ابزاری برای دستیابی به حقیقت تعریف می شود و شیوه های آن ارتباطی عمیق میان جهان مادی و غیرمادی را برقرار می سازد. ابن سینا ادراک را فرآیندی لایه ای می داند که از ورودی های حسی آغاز شده و به درک عقلانی ختم می شود. او بر ابستراکسیون در ادراک تأکید می کند، به طوری که افراد از طریق قوای عقلانی می توانند به حقایق بالاتر دست پیدا کنند. شیخ اشراق مفهوم «نور» و «اشراق» را به عنوان مرکز ادراک معرفی می کند و بیان می دارد که نور ذاتاً به روح بشر امکان دسترسی مستقیم به حقایق را فراهم می آورد، که این امر ریشه در میان واری ذاتی دستگاه معرفتی دارد. ملاصدرا ساختار دینامیک ادراک را مطرح می کند، نظریه «اصالت وجود»، «وحدت وجود» و «درجه وجود» را به کار می گیرد. این مقاله ادراک را به چهار مرحله تقسیم می کند: ادراک حسی، ادراک خیالی، ادراک وهمی و ادراک عقلی. در نهایت، مقاله ادراک را به عنوان ترکیبی دینامیک از روح و واقعیت معرفی کرده و خواننده را به بازنگری در شناخت انسانی فراتر از محدودیت های مادی دعوت می کند. اهمیت ادراک در پیشرفت دانش و تأکید بر وجود متافیزیکی از طریق تحلیل های ملاصدرا و گنجینه فلسفی اسلامی روشن می گردد. این بررسی ها به عمق تعامل انسان با جهان کمک شایانی می کند و درک بهتری از وجود و فهم را به دست می دهد.The Concept of “Perception” in Islamic Philosophy
This article explores the concept of "perception" (idrāk) in Islamic philosophy, particularly analyzing the contributions of renowned philosophers such as Avicenna (Ibn Sīnā), Suhrawardi (Shaykh al-Ishrāq), and Mulla Sadra in this field. From the perspective of these philosophers, perception is defined as a means of attaining truth, and its methods establish a profound connection between the material and immaterial worlds. Avicenna views perception as a layered process that begins with sensory inputs and culminates in intellectual comprehension. He emphasizes abstraction in perception, whereby individuals, through their rational faculties, can access higher truths. Suhrawardi introduces the concept of "light" (nūr) and "illumination" (ishrāq) as central to perception, asserting that light inherently enables the human soul to directly access truths, rooted in the intrinsic mediation of the epistemic apparatus. Mulla Sadra proposes a dynamic structure of perception, employing the theories of "the primacy of Being" (aṣālat al-wujūd), "the unity of Being" (waḥdat al-wujūd), and "gradation of Being" (tashkīk al-wujūd). This article divides perception into four stages: sensory perception, imaginative perception, estimative perception, and intellectual perception. Ultimately, the article presents perception as a dynamic synthesis of the soul and reality, inviting the reader to reconsider human cognition beyond material limitations. The significance of perception in the advancement of knowledge and the emphasis on metaphysical Being are illuminated through the analyses of Mulla Sadra and the rich tradition of Islamic philosophy. These investigations greatly contribute to understanding the depth of human interaction with the world and provide a deeper comprehension of Being and understanding.
تبلیغات
