اعتبار معرفت شناختی عرف در اخلاق سینوی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
ظهور یا رواج اندیشه های عرف گرایانه در فضای اخلاق و پیامدهای اجتناب ناپذیر آن بر تعاملات انسانی و در نهایت سعادت حقیقی بشر، بررسی تحلیلی و انتقادی چنین رویکردهایی را می طلبد. مسئله عرف را از ابعاد گوناگون می توان بررسی کرد. پژوهش حاضر به هدف بازخوانی آراء حکمای اسلامی و با تمرکز بر بعد معرفت شناختی عرف، به تحلیل مستند و استنباط دیدگاه اندیشمند بزرگ جهان اسلام یعنی ابن سینا پرداخته است. حاصل تتبع در آثار و اندیشه های ابن سینا نفی تلازم باورها و اندیشه های عرفی از یک سو و دستیابی به واقعیت سعادت بخش اخلاقی از سوی دیگر است. تعابیر صریح ابن سینا که حاکی از احتمال کذب باورهای عرفی، فقدان اعتبار خاستگاه های باورهای عرفی، مشروط بودن باورهای عرفی و ناسازگاری اعتبار مطلق باورهای عرفی با غایت اخلاق است بر نفی مطلق انگاری اعتبار عرف تأکید می کند. از منظر ابن سینا باورهای اخلاقی عرفی نظری اند و توجیه اخلاقی آن ها نیازمند اقامه برهان است.Epistemological Validity of Convention in Avicennian Ethics
The emergence or dominance of conventional approaches in ethics and their inevitable consequences on human interactions and ultimately on the true happiness of mankind require analytical and critical examinations of such approaches. The issue of convention (‘urf) can be examined from various dimensions. This article aims to reread the opinions of Islamic scholars and, focusing on the epistemological dimension of convention, to analyze and infer the perspective of the great thinker of the Islamic world, namely Avicenna based on authentic sources. This scrutinizing of Avicenna's works and thoughts negates any necessary correlation between conventional beliefs and ideas on the one hand and the achievement of a morally blissful reality on the other. Avicenna's explicit expressions, which indicate the possibility of falsity of conventional beliefs, the lack of validity of their origins, their conditional validity, and the incompatibility of their absolute validity with the goal of morality, highlight the negation of absolute validity of convention. From Avicenna's perspective, conventional moral beliefs are theoretical and their moral justification requires proof.
تبلیغات
