قصه های پریان آذربایجان: کندوکاوی انسان شناختی در ساختاربندی قصه های فولکلوریک با آزمون های سه گانه قهرمان (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
قصه های پریان بخشی مهم از مجموعیه آثار فولکلوریک در فرهنگ های گوناگون در چهار گوشه دنیا است که از دیرباز مورد توجه حوزه مطالعات میان رشته ای بویژه علوم اجتماعی قرار گرفته است. آذربایجان با توجه به جایگاه خاص تاریخی، ژئوپولتیک و اجتماعی-فرهنگی در بافتار ایران زمین، دارای یکی از غنی ترین ادبیات های عامیانه و شفاهی بوده و متناسب با گستره این بدنه ادبی در خور مطالعات نظام مند و التفات پژوهشی بیشتری است. در این مقاله سعی بر این است با ورود به جهان قصه های این سپهر فرهنگی-جغرافیایی، پنجره ای به روی مطالعات ساختاری بر آن ها بگشاییم و نوری بر تاریکی مفاهیم مشوّش و متون انباشته بتابانیم. در این مطالعه از رهگذر کاربست روش ولادیمیر پراپ و تیپ شناسی روایت های داستانی فولکلوریک ویلیام باسکام در پی ارائه اسلوبی قاعده مند در مطالعه ساختاری این قصه ها بودیم. برای این منظور با مراجعه به قصه های عامیانه مکتوب و معتبر، از روش تحلیل متن، استخراج و کدگذاری مضامین قصه ها بهره جستیم که ماحصل آن تیپ بندی قصه های عامیانه آذربایجان، ارائه الگوی آزمون سه گانه به عنوان ساخت روایی قصه های پریان آذربایجان، تیپ-شناسی شخصیت ها بر اساس خویشکاری های نقش های درون قصه ها، و نیز رده بندی رویدادهایی که به مثابه وجه تمایز قصه های پریان از سایر قصه های عامیانه بازشناخته می شوند، بوده است. در نتیجه، الگویی مشخص برای طبقه بندی نمونه های مورد مطالعه آشکار گردید که در ویژگی های ساختاری قصه ها شامل روند داستانی سه بخشی، رویدادهای ماوراء الطبیعی و کنش شخصیت ها قابل تشخیص است.The Fairy Tales in Azerbaijan: An Anthropological Reflection on the Structuration of these Folkloric Tales
Fairy tales are a central part of the folklore in different cultures around the world which has long been the focus of interdisciplinary studies, particularly social sciences. Considering special historical, geopolitical, and socio-cultural value of Azerbaijan in the context of Iran, Azerbaijan has one of the richest folklore and oral literatures, being worthy of systematic and established studies. In this anthropological article, we seek to open a window to the folkloric stories of this cultural-geographical sphere and open a window to structural studies on them and to shed light on the concepts and accumulated texts. Adopting Vladimir Propp’s methodology and William Bascom’s typology of folklore, we aim to provide a systematic method for structural study of these narratives in this study. To meet this objective, we used text analysis and coding of themes of stories by referring to written and authentic stories. In conclusion, Classification of Azerbaijani folk fairy tales, presenting a three - level test model as the construction of narrative in Azerbaijan’s fairy tales, Classification of types of personalities based on the role characters in fairy tales, and classification of events which can be recognized as the distinguishing feature of fairy tales from other folkloric tales in Azerbaijan.
تبلیغات
