سیر تحولات منظر سبز شهر تهران از نگاه خاورشناسان از عصر قاجار تا پهلوی اول (1796 الی 1931 میلادی) (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
ذر آن می توان به ردپای انگاره های منظرین و فراتر از آن به افکار و ایده های یک ملت دسترسی یافت و ذهنیت مردمی را که در یک مقطع تاریخی خاص در فضای زیست ملت ی دیگ ر زندگی کرده اند، بازسازی کرد. ذهنیتی که جدا از تأثیرپذیری شخصیت نگارنده و تمایلات شخصی وی در نگاهی وسیع تر با اوضاع و شرایط فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، آموزشی و حتی تمایلات استعمارجویانه ارتباط دارد. شناخت منظر ذهنی بر مبنای تفاوت شناختی میان «من» (سفیر: معمولاً اروپایی) و «دیگری» (فرد تهرانی و یا مکان: شهر تهران) شکل می گیرد. براین اساس، این پژوهش با ذکر این سؤال که منظر سبز شهر تهران از نگاه خاورشناسان (از سال 1796 الی 1931 میلادی) چیست، به دو دسته بندی رویکرد کل نگر و رویکرد جزء نگر دست یافته است. در این دسته بندی، مشخص شد خاورشناسان از دوره فتحعلی شاه قاجار به بعد، نگاهشان به مقوله منظر سبز معطوف به اجزاست و توجه آنان به نظام کلی منظر سبز به مثابه یک کل منسجم، قابل درک و بازگویی نیست و تعداد کمی از آنها صرفاً با اشاره کردن به نظام اقلیمی تهران که منجر به زندگی کوچ نشینی می شد، گرته برداری سطحی از کل منسجم منظر سبز شهر تهران داشته اند. به نظر می رسد، توجه به جزئیات منظر سبز به جهت تجربه تجدد اروپایی شدن در تهران با توجه به نظام های کلان برون متنی اعم از قدرت های سیاسی دولت های بیگانه و یا علاقه دولت مردان ایرانی به غرب، توجه خاورشناسان را چه به صورت دستوری- حاکمیتی و چه به صورت سیاسی- فرهنگی بیش ازپیش، معطوف به جزئیات منظر کرده است.The Evolution of Tehran’s Green Landscape through the Perspective of Orientalists from the Qajar Era to the First Pahlavi Period (1796- 1931 AD)
Studying the writings of Orientalists and analyzing their underlying texts provides a criterion through which it is possible to trace landscape-related perceptions and, beyond that, access the thoughts and ideas of a nation. This approach enables the reconstruction of the mindset of people who lived, at a specific historical moment, in another national lived space. Such a mindset, apart from being influenced by the author’s personality and personal tendencies, is more broadly linked to the cultural, economic, social, political, and educational conditions as well as colonial tendencies of the time. The perception of a “mental landscape” is formed based on the cognitive distinction between the “self” (the observer, usually European) and the “other” (Tehran’s inhabitants or the city of Tehran itself). Accordingly, this study poses the question: How did Orientalists perceive Tehran’s green landscape from 1796 to 1931 AD?. The study identifies two approaches: a holistic approach and a fragmented approach. This categorization reveals that from the reign of Fath-Ali Shah Qajar onward, orientalists’ focus shifted to the details of the green landscape, and their understanding of the overall system of the green landscape as a cohesive whole became less discernible. Only a few Orientalists superficially referenced Tehran’s climatic system, which led to a semi-nomadic lifestyle, and thereby depicted a fragmentary image of the city’s green landscape. It appears that the Orientalists’ focus on the details of the green landscape was influenced by the experience of European modernity in Tehran. This shift occurred within the framework of broader external systems, including the political powers of foreign governments and the interest of Iranian statesmen in the West. As a result, orientalists paid increasing attention to the details of Tehran’s green landscape, either through an authoritative, governance-driven perspective or from a political-cultural viewpoint.
تبلیغات
